Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі Батыс Қазақстан облыстық білім басқармасы
жүктеу/скачать 207 Kb.
|
009 30.05.22
- Бұл бет үшін навигация:
- 3.6. Теңдеу біз үшін ойлайды.
- 3. 7. Төмендегідей қасиеттері бар үш таңбалы сандар
| 3.5. ЕСЕ П . «Қисынсыз жору»
Мынау бір есеп мүлде мағынасыз болып көрінуі мүмкін: Егер 8•8 = 54 болса, 84 неге тең? Осы оғаш сұрақ онша мағынасыз емес, бұл есепті теңдеу құрып шығаруға болады. ШЕШУІ: Бәлкім, сендер есепке енген сандардың ондық санау системасында жазылмағандығын аңғарған боларсыңдар — әйтпесе «84 неге тең» деген сұрақ мағынасыз болған болар еді. Белгісіз санау системасының негізі х болсын. «84» саны бұл жағдайда екінші разрядтың 8 бірлігін және бірінші разрядтың 4 бірлігін көрсетеді, яғни 84 = 8х + 4. «54» саны 5х + 4 екенін көрсетеді. 8•8 = 5х + 4 теңдеуі шығады, бұл ондық санау системасында 64 = 5х+ 4 болып жазылады, бұдан х=12. Сан он екілік санау системасында жазылған, «84» == 8•12+4=100. Сонымен, егер 8•8=«54» болса, онда «84» = 100. Мына түрдегі есепте осыған ұқсас шығарылады: 5•6 = 33 болганда, 100 неге тең болады? Жауабы: 81 (тоғыздық санау системасы). 3.6. Теңдеу біз үшін ойлайды. Егер сендер теңдеудің кей кездерде біздің өзімізден гөрі алдын ала болжағыштығына күмәнданатын болсандар, мына есепті шығарып көріңдер. Әкесі 32 жаста, баласы 5 жаста. Қанша жылдан кейін әкесінің жасы баласының жасынан 10 есе үлкен болады? Ізделіп отырған мерзімді х арқылы белгілейік. х жыл өткен соң әкесі 32 + х, баласы 5+х жаста болады. Әкесінің жасы ол кезде баласының жасынан 10 есе үлкен болуы себепті, мынадай теңдеу шығады: 32+х=10(5+х). Мұны шешіп, х=-2 болатынын табамыз. «Минус 2 жылдан соң» деген «екі жыл бұрын» деген сөз. Біз теңдеу құрған кезімізде, болашақта ешқашан әкесінің жасы баласының жасынан 10 есе үлкен бола алмайтынын ескермегенбіз— ондай қатынас тек өткен уақытта ғана болуы мүмкін еді. Теңдеу бізден өткен ойлампаз болды және де өзіміз жіберіп алған ағаттықты ескертті. 3. 7. Төмендегідей қасиеттері бар үш таңбалы сандар: 1) ондық цифры 7; 2) жүздік цифры бірлік цифрынан 4-ке кем; 3) егер осы санның цифрлары кері ретпен орналастырылса, онда жаңа сан ізделіп отырған саннан 396-ға артық болады. Бірлік цифрын х арқыльг белгілеп, теңдеу құрамыз: 100х + 70 + х−4−[100 (х−4) + 70 + х] = 396. Бұл теңдеуді ықшамдағаннан соң, мынадай теңдік шығады: 396 = 396. Оқырмандар бұған қалай түсінік беруді бұрыннан біледі. Бұл бірінші цифры үшінші цифрынан 4-ке кем кез келген үш таңбалы сан цифрларын кері ретпен орналастырғанда 396-ға артатынын білдіреді. Біз осы кезге дейін аздыкөпті жасанды, кітаптық сипаты бар есептерді қарастырдық; сондағы мақсатымыз — теңдеулер құру мен шешуге дағдыландыру. Енді теория жүзінде түсінік алған соң енді өндіріс саласынан, тұрмыстан, әскери істен, спорттан алынған практикалық есептермен айналысамыз. жүктеу/скачать 207 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|