Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі КӘсіби педагогика
жүктеу/скачать 1 Mb. Pdf көрінісі
|
| 4. КӘСІПТІК ОҚЫТУ МАЗМҰНЫ
Жоспар: 4.1 Кәсіптік білім беру мазмұны және оқыту 4.2 Оқыту мазмұнын құрылымдау 4.1 Кәсіптік білім беру мен оқытудың мазмұны Білім беру мазмұны – бұл оқу дайындығының соңғы нәтижесіне – кәсіби қызметке қойылатын талаптарды белгілейтін санат. Түлектердің біліміне, іскерлігіне және дағдыларына, олардың жалпы білім деңгейіне, ой-өрісінің кеңдігіне, зияткерлік даму деңгейіне, танымдық қажеттіліктер мен мүдделердің қалыптасуына, кәсіби маңызды қасиеттердің дербес дамуына дайындығына қойылатын талаптар бар. Бұл талаптарды қоғам қояды, оның даму деңгейіне байланысты және ғылымның, мәдениеттің, өндірістің, қоғамның дамуымен өзгереді. Білім беру мазмұны – әрбір болашақ маманға қатысты оқу орны жүзеге асыруға тиіс мақсат. Бұл мақсатты жүзеге асыру үшін оқыту мазмұны қызмет етеді. Оқыту мазмұны білім беру мазмұнына қатысты мақсатқа қатысты құрал ретінде әрекет етеді. Оқыту мазмұны ретінде белгілі бір білім жүйесін меңгерудің әлеуетті мүмкіндіктерін, белгілі бір білік пен дағды жүйесін меңгеруді, белгілі бір дүниетанымдық, азаматтық және кәсіби маңызды қасиеттерді қалыптастыруды қамтамасыз ететін оқу ақпараты мен міндеттер, тапсырмалар мен жаттығулар кешені кіреді. Оқытудың мазмұны оқу жоспары түрінде, оқу бағдарламаларында неғұрлым толық көрсетілген, ол оқулықтардың, оқу құралдарының, дидактикалық материалдардың мазмұнында, оқытушының Оқу ақпаратының хабарламасында толық көрсетіледі [3]. Кәсіби білім беру мазмұны қоғамның мақсаттары мен қажетті- ліктеріне негізделген және болашақ мамандардың білім, білік және дағды жүйесіне, оның дүниетанымдық, азаматтық және кәсіби қасиет- теріне, оның танымдық қабілеттері мен қажеттіліктерін дамытуға қойылатын талаптарда көрсетілген. Маманның дайындық деңгейіне қойылатын талаптар мамандық бойынша Мемлекеттік білім беру стандартында бүктелген түрде ұсынылған. 26 Кәсіби білім беру стандарты қоғам мүшелеріне, олардың отандық және әлемдік еңбек нарығындағы бәсекеге қабілеттілігіне, бір жағынан, әлеуметтік кепілдікке қызмет етуі және екінші жағынан, олардың жеке қажеттіліктерін қанағаттандыруы тиіс. Ол үшін ол мазмұны жағынан да, көлемі жағынан да қолайлы болуы тиіс, қоғамда нақты бар ресурстарға сүйенуі (Қоғамның ағымдағы даму сатысында мүмкін болатын шектен шықпауы), шетелдік білім беру стандарттарымен түйісуі тиіс. Кәсіптік білім берудің ерекшелігі жалпы біліммен салыстыр- ғанда кәсіптер мен мамандықтардың алуан түрлілігі, қызметкерлерді даярлау нысандары, оқу-бағдарламалық құжаттардың жеткілікті қысқа өмір сүру мерзімі болып табылады, өйткені кәсіптік оқытудың мазмұны ғылыми-техникалық прогрестің нәтижесінде тез өзгеретін еңбек мазмұнымен тікелей байланысты. Бұл ретте мынадай заңдылық орын алады: кәсіптік білім берудің кіші сатылары үшін бұл өзгерістер үлкендерге қарағанда жиі болады (мысалы, техника мен техноло- гиямен тікелей айналысатын жұмысшылар үшін еңбек мазмұны ғылы- ми-техникалық негіздерімен және техника мен технологияны жобалау әдістерімен айналысатын инженерге қарағанда тезірек өзгереді)[11]. Кәсіби білім берудің мемлекеттік стандартының элементтік құрылымын қарастырайық және Стандарттың жекелеген құрамдас бөліктері ашылатын жетекші ұғымдарға тоқталайық. Кәсіби білім берудің мемлекеттік стандарты тұжырымдамасының маңызды теориялық ережесі "біліктілік" және "біліктілік деңгейі" ұғымдарының жетекші рөлін негіздеу болып табылады.» Біліктілік сатысы – бұл үздіксіз кәсіптік білім беру жүйесінде кадрларды даярлаудың аяқталған кезеңі, кәсіпті (мамандықты) игеру үшін талап етілетін жалпы және кәсіптік білімнің белгілі бір көлемі мен арақатынасымен сипатталатын. Біліктілік деңгейі осы саты шеңберінде нақты тұлғаның кәсіби шеберлігін сипаттайды. Біліктілік деңгейі индивидуумның оқыты- луына байланысты және бұл контексте білім мен білік көлемі, білім мен білік диапазоны, білім мен білік сапасы сияқты объективті және диагностикалық тексерілетін параметрлермен сипатталады. Кәсіптік алаңның күрделілігі мен ғылымды қажетсінуі жалпы және кәсіптік білім беру көлемі мен қатынасына қойылатын талаптарды анықтайды. Тиісінше, кәсіптер мен мамандықтар біліктілік сатылары бойынша саралануы мүмкін. Қазіргі үздіксіз кәсіптік білім 27 беру жүйесінде бес негізгі біліктілік сатысын бөліп көрсеткен жөн. Біліктіліктің бірінші сатысы әртүрлі формада алынатын жедел кәсіби даярлықпен ұштастыра отырып, негізгі жалпы білім беруді көздейді. Екінші саты – бастауыш кәсіптік білім беру мекемелерінде, бірекі жылдық бөлімшелерде тиісті топтың мамандықтары бойынша негізгі жалпы білім беру және кәсіптік білім. Үшінші саты – екі-үш жылдық бөлімшелерде бастауыш кәсіптік білім беру мекемелерінде жалпы орта білім мен кәсіптік білімнің үйлесімімен сипатталады. Төртінші саты – кәсіптік лицейлер, техникумдар, колледждер сияқты "озық" оқу орындарында жалпы орта білім мен кәсіптік білім беруді көздейді. Бесінші саты жүктеу/скачать 1 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|