Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі КӘсіби педагогика
жүктеу/скачать 1 Mb. Pdf көрінісі
|
| 2. КӘСІБИ ПЕДАГОГИКАНЫҢ ҰҒЫМДАРЫ
Жоспар: 2.1 Негізгі педагогикалық ұғымдар 2.2 Кәсіби педагогиканың ерекше ұғымдары 2.1 Негізгі педагогикалық ұғымдар Ұғымдар пайымдауды, айқындауды білдіреді. Ғылым мәнін, оның орныққан және типтік қасиеттерін көрсететін неғұрлым көлемді және жалпы ұғымдар категорияға жатады. Санаттың кез келген ғылымында жетекші рөл атқарады, олар барлық ғылыми білімді толығымен жүйеге байланыстырады. Педагогика ғылым ретінде басқа ғылымдардан ерекшеленетін өз санаттары бар. Даму – бұл адамның өмірлік әлеуетін, оның мәні мен мақсатын іске асыруды қамтамасыз ететін оның физикалық, психикалық және рухани күштерінің ішкі кейінгі сандық және сапалық өзгеруінің объективті үдерісі. Даму прогрессивті күрделену, тереңдеу, кеңею, қарапайымнан күрделіге, біліміне білмеу, өмір сүрудің төменгі формаларынан және қызмет етулерден жоғары білімге көшу ретінде көрінеді [8]. Адамның әлеуметтік дамуы психикалық дамуды жалғастыру болып табылады. Ол қоғамдық, идеологиялық, экономикалық, өндірістік, құқықтық, кәсіби және басқа да қатынастарға біртіндеп кіруден, осы қатынастарда өз функцияларын меңгеруден тұрады. Осы аяттарды және олардың өз функцияларын меңгере отырып, адам қоғамның мүшесі болады. Нәтижесі – адамның рухани дамуы. Ол олардың өмірдегі өзінің жоғары мақсатын ұғынуын, қазіргі және болашақ ұрпақ алдындағы жауапкершіліктің пайда болуын, әлемнің күрделі табиғатын түсінуді және үнемі адамгершілік жетілуге ұмтылуды білдіреді. Рухани даму шарасы адамның өзінің дене, физиологиялық, психикалық және әлеуметтік дамуы үшін жауап беру дәрежесі болуы мүмкін. Рухани даму адамның өзегі, адамның қалыптасуының өзегі болып табылады. Тәрбие – бұл бір ұрпақтан-ұрпаққа тәжірибе беру және оны басқалармен игеру, адам-ғасырдың дамуын қамтамасыз ету үдерісі. Тәрбие – бұл тарихи қалыптасқан педагогикалық ұғым. Оның 12 көмегімен ғылым мен тәжірибе сыртқы орта адамның дамуына қалай әсер ететінін түсіндіреді. Жаңа ұрпақтардың тәжірибесін беру және игеру үдерісінде, яғни тәрбиелеу үдерісінде дамуды басқару, оны түзету жүргізіледі, алға және т. б. табысты жылжу үшін арнайы ынталандыру жағдайлар жасалады. Даму бойынша тәрбиелеу екінші рет сияқты көрінуі мүмкін. Шын мәнінде, олардың қарым-қатынасы қиын. Тәрбиелеу үдерісінде адам келеді, оның дамуы, деңгейі, содан кейін әсер етеді, тәрбиелеу, өзгертеді, тереңдетеді, оның. Неғұрлым жетілген тәрбие даму қарқынын жеделдетеді, кейін қайтадан тәрбиеге әсер етеді. Адамның өмір бойы бұл құбылыстар бір-бірін өзара қамтамасыз етеді. "Тәрбие" санаты өте кең қолданылады. Тәжірибе беруге, демек, бұқаралық ақпарат құралдарын тәрбиелеуге болады, мұражайларда өнер арқылы, дін арқылы, саясат, идеология арқылы басқару жүйесін- де, тікелей отбасында, өндірістік қатынастар және т.б. арқылы өндірісте. Білім беру – бұл қоғамда арнайы ұйымдастырылған Адам дамуы үшін қажетті жағдайлар жүйесі. Арнайы ұйымдастырылған білім беру жүйесі – бұл білім беру мекемелерінің материалдық-техникалық базасымен, қаржымен, кадр- лармен, ғылыми-әдістемелік қамтамасыз етумен түрлері мен типтері. Онда өз мақсаттарына, бағдарламаларына, құрылымдарына сәйкес арнайы дайындалған педагогикалық мамандардың көмегімен ұрпақтар тәжірибесін беру және қабылдау жүзеге асырылады. Мұндай білім бе- ру арқылы адамның дамуын басқару жүріп жатыр. Республикада бар- лық білім беру мекемелері бірыңғай білім беру жүйесіне біріктірілді. Кейбір тілдерде "тәрбие" және "білім беру" бір категорияның белгісі ретінде қолданылатынын байқаған жөн. Көріп отырғанымыздай," білім "" тәрбиеге " қарағанда анағұр- лым тар санат болса да, оны күнделікті қызметте пайдалану үшін әлі де нақты емес. Білім беруде тәжірибені беру және қабылдау актісін тікелей білдіретін үдерістер бөлінеді. Бұл білім берудің өзегі – оқыту. Оқыту – педагог пен оқушылардың өзара әрекеттестігінде ұрпақтар тәжірибесін тікелей беру және қабылдау үдерісі. Білім беру жүйесінде оқыту жүргізілуде. Бөлу бойынша ол екі бөліктен тұрады: тәжірибені беру (оқыту) және оны қабылдау (Оқу). Оқыту ұрпақ тәжірибесі мен шығармашылық қызметтің берілуін қам- 13 тамасыз етеді. Оқыту – бұл әр түрлі тәжірибені меңгеру, оны есте сақтау, үйрену, қайта ойлау, пайдалану. Оқыту – педагогтің (мұғалім, оқытушы, өндірістік оқыту шебері, тәрбиеші) қызмет саласы, оқыту – оқушы (тәрбиеленуші, оқушы, оқытушы, тыңдаушы). Өзін-өзі тәрбиелеу – бұл адамның дамуды қамтамасыз ететін ішкі дугиялық факторлар арқылы алдыңғы ұрпақтарды меңгеру үдерісі. Адам дамуының негізгі жан-жақты факторлары – өзін-өзі тәрби- елеу, өзін-өзі білім алу, өзін-өзі оқыту болып табылады. Өзін-өзі жетілдіру – бұл жеке дамуға бағытталған ұрпақ тәжіри- бесін игеру жөніндегі ішкі өзін-өзі ұйымдастыру жүйесі. Өзін-өзі оқыту – бұл адамның өз ұмтылыстары мен таңдалған құралдар арқылы ұрпақ тәжірибесін тікелей алу үдерісі. Тәрбие қарым-қатынасы адамның тәрбиелеу, білім беру, оқыту арқылы дамуына бағытталған адамдардың өзара қарым-қатынасының бір түрі болып табылады [9]. Сонымен, біз негізгі педагогикалық ұғымдарды қарауды аяқта- дық. Бұл категориялар ғасырлар бойы қалыптасқан, үнемі шыңдалып, барлық елдер мамандарының санасына және тәжірибесіне еніп, әр түрлі деңгейдегі, кез келген функцияларды орындайтын. Бұл ұғыьдарды ата-аналар, жұртшылық, оқушылар пайдаланады. жүктеу/скачать 1 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|