Қазақстан республикасының білім және ғылым министрлігі «Өрлеу» баұо ақ филиалы оқо бойынша педагогикалық Қызметкерлердің біліктілігін арттыру институты диктант мәтіндерінің жинағЫ



бет14/49
Дата09.04.2023
өлшемі303,15 Kb.
#80738
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   49
Байланысты:
ДИКТАНТ МӘТІНДЕРІ

Демографиялық жағдай

Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев 2030 жылдарға дейінгі бағдарламасында демографиялық саясатты ұлттық қауіпсіздіктің басым бағыты деп белгіледі.


Халықтың жалпы өсуі негізгі екі жағдайға байланысты.Олар: табиғи өсу(туылғандар мен қайтыс болғандар санының айырмашылығы) және механикалық өсу (келушілер мен кетушілер санының айырмашылығы).
Халықтың кему-көбеюіне экологиялық, биологиялық, психологиялық, дәрігерлік жағдайлар да әсер етеді. Адам өмірінің ұзақтығы өмір сүру деңгейі мен санасына байланысты.
Демографиялық жағдайлардың басты мәселелерінің бірі – өлім-жетімнің көбеюі. Оның себептері: денсаулық қорғаудың қолайсыздығы, қоршаған ортаның ластануы, тағам сапасының төмендеуі.
Халық санының кемуіне көптеген, әсіресе, экономикалық және әлеуметтік факторлардың ықпалы күшті.
Өлім-жетімнің табиғи емес, кездейсоқ себептері де көбеюде.Көптеген өлімнің басты себебі – араққұмарлық пен нашақорлық болып отыр.
(105 сөз)


Көрнекті тұлға

Әр ғасырдың өзінің біртума азаматтары , аты аңызға айналған көрнекті тұлғалары болады. Солардың бірі – Дінмұхамед Ахметұлы Қонаев. Есімі дүние жүзіне белгілі болған көрнекті мемлекет және қоғам қайраткері, үш мәрте Социалистік Еңбек Ері.Ол 1912 жылы 12 қаңтарда Верный қаласында қарапайым шаруа отбасында дүниеге келген.
1931 жылы Д.А.Қонаев Мәскеудегі Калинин атындағы «Түсті металдар» институтына оқуға жіберілді. 1936 жылы осы институттың тау-кен факультетін бітіріп, Балқаш мыс қорыту комбинатының Қоңырат кенішіне кен инженері болып барды. Мұнда Д.А.Қонаев қарапайым жұмысшыдан, кеніш директорына дейін көтеріледі.
Ұлы Отан соғысы кезеңінде Риддер кен орнының және Лениногор кен басқармасының директоры болды. Кейін Министрлікте қызметін атқарды. 1952 жылғы сәуірде Ғылым Академиясының академигі және оның президенті болып сайланды.
(107 сөз)


Ұлттық валюта

1992 жылдың 27 тамызы күні Ұлттық банк теңге купюрасының үлгілерін бекітті. Ертесіне қазақ валютасын өмірге келтірген суретшілер Т. Сүлейменов, М. Алин Англияға аттанды. 1992 жылы теңге дизайнындағы портреттер бекітілді. Теңге Ұлыбританияда басылып шықты. 1993 жылдың 12 қарашасы күні Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев «Қазақстан Республикасында ұлттық валюта енгізу туралы» Жарлыққа қол қойды. Біздің қазақстандық теңгеміздің туған күні - 1993 жылдың 15 қарашасы.


Дәл осы күні Қазақстанның ұлттық валютасы — теңге айналысқа енгізілді. Ескі ақшаны қазақстандық теңгеге айырбастау 1993 жылы 15 қарашада сағат 8.00-де басталып, 20 қарашада сағат 20.00-де аяқталды.
1993 жылы қараша айына дейін эмиссиялау қызметін тек қана КСРО-ның Мемлекеттік банкі, кейіннен Ресейдің Орталық банкі атқарып келді.
Ұлттық Банктің мұражайы туралы. Қазақстандық валютаны жасау тарихын болашақ ұрпаққа сақтап калу мақсатында 1997 жылы 13 қарашада Ұлттық Банктің мұражайы ашылды.
(107 сөз)


Біздің қала

Біз Алматы қаласында тұрамыз. Алматы қаласы - ең әдемі қалаларының бірі.Таудан төмен қарай созылған тіп-тік, әдемі көшелері неше түрлі ағаштармен көмкерілген. Көшелердің екі жағынан сылдыраған мөлдір бұлақтар ағып жатады. Достық атындағы сарай, Спорт сарайы, Оқушылар сарайы және көп қабатты қонақ үйлер өздерінің керемет көркемдігімен көздің жауын алады. Қаланың оңтүстігін басынан өмір бойы қар кетпейтін ақ бас Алатау қоршаған. Тау беттерін қысы-жазы өзгермей, ылғи жап-жасыл болып тұратын шыршалар мен қарағайлар, ақ қайыңдар жапқан. Етегінде атақты «Медеу» мұз айдыны, көптеген демалыс, сауықтыру орындары бар. Олар алуан түрлі гүлдерге, бау-бақшаларға бөленген. Қалада тарихи орындар, мұражайлар, көрікті жерлер,бақтар өте көп. Қаланың батысы мен шығысынан Үлкен Алматы, Кіші Алматы өзендері ағып жатады. Алматы қаласының табиғаты - сирек кездесетін тамаша табиғат!


(108 сөз)




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   49




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет