Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі Шығыс Қазақстан облысы әкімдігі білім басқармасының

Зақымдану деп мынандай жаракаттарды айтамыз, мысалы, механикалық, химиялық, термиялық, акустикалық, психиатрлық және т.б. Дене закымдалуы ауыр, аса ауыр және жәй зақымдалу болып бөлінеді. Адам өміріне қауіпті зақымдалуға жататындар: 1 - бас суйегіне, омыртқаға, ішкі, кеуде ұлпанына енетін жарақат; 2 - бас суйек күмбезімен тубінің ашык және жабык, сыныктары; 3 - ауыр дәрежедегі ми жаракаты; 4- адам өміріне қауіптібас суйегіне ішкі қан құйылу; 5 - омыртка жотасының мойын белінің закымдалуы және т.б. Ауыр дене жаракатына адам өміріне барлык қауіпті дене жаракаттары жатады, оларға ауыр залалдар тигізген мынандай зардаптар жатады: көздің көрмей қалуы, саңырау болып қалу, немесе кез-келген мүшенің закымдалуы, психикалық ауру, денсаулыктын бұзылуына байланысты жұмыс кабілетінің үштен 6ip бөлігінің жарамсыз болып калуы.

Аса ауыр емес дене жаракаттарына, денсаулыктын бұзылу ұзақтығы үш аптадан жоғары (21 куннен аса) немесе жұмыс істеу кабілеттілігінің 10-нан 33% дейін төмендейтін өміріне аса қауіпті емес жаракаттар жатады.

Жеңіл дене жаракаттарына, денсаулыктың бұзылуы қысқа мерзімде (узактыгы 6 куннен астам, 6ipaK 3 аптадан артык емес) немесе сәл ғана еңбек кабілеттілігінен 10% дейін айырылатын жаракат турін айтады.

Қазақстан Республикасының Еңбек Кодекстің 37-тарауынан алынған үйінділер.

Өндіріске байланысты өндірістік жаракатты рәсімдеу реті, тіркеу және есеп беру сәйкестігі анықталады.

Әp6ip жазым туралы зардап шегуші немесе куәгер міндетті түрде жұмыс берушіге немесе жұмыс уйымдастырушысына хабарлауы қажет. Жазымды зерттеулер жұмысшыға қатысты, сондай - ақ маманданған дайындык алушыларға жургізіледі; оку орындарында окушыларға, олар аркылы маманданған тәжірибе бар, алғашкы маманданған жоспарды жүзеге асырушы окудан кейінгі маманданған білімі бар адамдарга немесе жұмыс 6epyшiгe жұмысты орындаганда; жұмысты орындауга шакырылган әскери кызмет-керлерге, әскери кызметі өтеуге катысы жок; соттын шешімімен еңбекке шакырылган бейнелерге; әскериленген апаттан кұткарушы бөліктердің жеке курамдары әскериленген кузет, төтенше салдарын кұткару бойынша еркіті топ мушелері мүлік пен адам өмірін сактау бойынша дулей зілзаланың зардаптары.

Еңбек ету барысында 6ip куннен Tinxi, одак да көп уакыт ішінде және туракты турде еңбек кабілеттігінен айырылу, немесе әлемге дейін алып келетін жұмысшының денсаулыгына зиян келтіру, өндірісте жазым ретінде карастырылады.

Жұмыс беруші зардап шегушіге алгашкы медициналык жәрдем беруге және оны денсаулык сактау уйымына жеткізуге міндетті, сондай - ак жазым болган орынын окиганы зерттеуді бастаганга дейін сактап кою кажет. Жұмыс беруші жазым туралы немесе жұмысшынын денсаулыгынын закымданганын дереу хабарлау керек: 1) еңбек жөнінде мемлекеттік органнын мемлекеттік еңбек инспекциясынын аумактык бөлімшелеріне, 2) қауіпті өндіріс нысаналарында жазымдар болган кезінде төтенше жагдайлардын алдын алу және оларды жою жоніндегі жергілікті органдарга; 3) жұмысшылар уйымын ұсынушыларына (кәсіподақ); 4) кәсіптік ауру немесе улану жағдайлары жөнінде халықтың санитарлык-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы жергілікті мемлекеттік органға; 5) қызметкер өкілдеріне; 6) кызметкердің өмірі мен денсаулыгына зиян келтіргені ушін жұмыс берушінің азаматтык-кукыктык жауапкершілігі сактандыру шартын жасаскан сақтандыру уйымына.

Осы тарауга сәйкес арнайы тексеруге тиіс жазым болган кезде жұмыс беруші: 1) жазым болган жердегі кукык қорғау органына; 2) өндірістік және ведомстволык бакылау мен кадагалаудың уәкілетті органдарына хабарлауга тиіс.