1.7.3 Қолмен доғалық дәнекерлеу кезіндегі жылу процестерінің мәні Электр доғасы жарқын жарық береді және бөлшектердің қозғалыс энергиясын анодпен, катодпен және бір-бірімен соқтығысқан кезде жылу энергиясына айналдыру нәтижесінде пайда болатын жылудың едәуір мөлшерін шығарады. Анод пен катодтан шыққан жылу дәнекерленген металды және электродтың ұшын ерітеді. Катодтық және анодтық аймақтарда доғаның жылуының негізгі мөлшері шығарылады. Доғаның өзінде электродтың булануына жұмсалатын және қоршаған ортаға ішінара жоғалған жылудың аз бөлігі шығарылады. Доға жылуының әсерінен металл h тереңдігіне дейін ериді және ол "қайнау" деп аталады. Көмір электродымен тұрақты токпен дәнекерлеу кезінде шығарылатын жылу мөлшері: анодта шамамен 42%, катодта доғаның жалпы жылу мөлшерінің шамамен 38% құрайды. Қалған 20% жылу доғаның бағанасында шығарылады. Зарядталған бөлшектердің көп мөлшері катодпен шығарылады, сондықтан анод бөлшектермен қатты бомбаланады, сондықтан оған әрдайым көп жылу бөлінеді. Доғаның температурасы да әртүрлі және құрайды: көмір электродтарын қолданған кезде - катод үшін шамамен 32000С, анод үшін - шамамен 39000С; Болат электродтарды қолданған кезде-катод үшін шамамен 30000С, анод үшін-шамамен 40000С. qo доғасының толық (жалпы) жылу қуаты мынадай формула бойынша есептеледі: qo= 0,24 ·I·Uдкал/сек; мұндағы I - дәнекерлеу тогы, А; Uд - доғаның кернеуі, в; 0,24 – электр бірліктерін жылу бірліктеріне ауыстыру коэффициенті, кал/вт. сек.
Бір уақытта дәнекерленген металға доғаның жылу мөлшері доғаның тиімді жылу қуаты деп аталады. Ол доғаның толық жылу қуатынан аз және келесіден тұрады:- дәнекерленген металдағы доғаның дағында пайда болатын жылу; - доғаның бағанымен және оның дәнекерленген металдағы дақпен жылу алмасуына байланысты металға енгізілетін жылу; - балқытылған металл электродының, электрод жабынының және ағынның тамшыларымен дәнекерленген металға енгізілетін жылу. Термоядролық дәнекерлеу процесінің тиімді жылу қуаты-бұл жылу көзі өнімге бір уақытта енгізген калориядағы жылу мөлшері.
1.32-сурет - Электродпен балқытылған дәнекерлеудің жылу балансы
Басқа бөлігі қоршаған ортаға жылу беруге, шашырау шығынына және т.б. жұмсалады(1.32-сурет). qэф доғасының тиімді жылу қуатын мына формула бойынша есептеуге болады: qэф =0,24•I•Uд ή кал/сек; мұнда ή әрпімен металды доғамен қыздырудың пайдалы әсерінің тиімді коэффициенті көрсетілген. Біз дәнекерлеудің кейбір әдістері үшін мәндерді береміз: металл электродпен дәнекерлеу кезінде:- жұқа жабыны бар
0.50....0.65; - қалың жабыны бар -0.70 ... 0.85;- флюспен дәнекерлеу кезінде 0.80...0.95; -қорғаныш газында ерімейтін электродпен дәнекерлеу кезінде
0.50...0.60; - электр қожды дәнекерлеу үшін 0.70...0.85.
Дәнекерлеудің жылу режимі тігістің ұзындығына металлға енгізілетін жылу мөлшерімен сипатталады. Бұл мән дәнекерлеудің сызықтық энергиясы деп аталады және қатынас арқылы көрсетіледі: qэф/V (кал/см), мұндағы Vдәнекерлеу жылдамдығы, см/сек.. Сызықтық энергияның мәні осы металды дәнекерлеу кезінде белгіленген режимді сипаттайды. Бұл мән қоспаланған және термиялық өңделген болаттарды дәнекерлеудің ұтымды режимін анықтауда үлкен маңызға ие. Доғада бөлінетін жылу автоматты дәнекерлеу кезінде ұтымды қолданылады.