Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі «Talap» коммерциялық емес акционерлік қоғамы
жүктеу/скачать 9,8 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1.7.1 Балқытумен дәнекерлеудің негізгі түрлерін жіктеу және доға туралы негізгі мәліметтер
| Бақылау сұрақтары
1.Дәнекерлеу кабинасына қандай талаптар қойылады? 2.Бір постты дәнекерлеуге арналған жұмыс орнын ұйымдастыруды түсіндіріңіз; Дәнекерлеу посты қандай құралдармен қамтамасыз етілуі керек? Дәнекерлеушінің киім жиынтығының құрамына не кіреді? 5.Жұмысты аяқтағаннан кейін дәнекерлеушінің әрекеттерін түсіндіріңіз. 1.7.1 Балқытумен дәнекерлеудің негізгі түрлерін жіктеу және доға туралы негізгі мәліметтер Дәнекерлеу жиектерін қыздыру және балқыту көзінің сипатына байланысты термоядролық дәнекерлеуді келесі негізгі дәнекерлеу түрлеріне бөлуге болады: электр доғасы, онда жылу көзі электр доғасы болып табылады; электр қожын дәнекерлеу, онда жылудың негізгі көзі электр тогы өтетін балқытылған қож болып табылады; катодты сәулелік және лазерлік, онда қосылатын бөліктердің жиектерін қыздыру және микробөлшектерді балқыту - фотондардың бағытталған бағытталған қуатты жарық сәулесімен жүреді. Электрлік доғалық дәнекерлеу кезінде металды қыздыру және балқыту үшін қажет жылудың негізгі бөлігі дәнекерленген металл мен электрод арасында пайда болатын доғалық разряд арқылы алынады. Доғаның жылу әсерінен дәнекерленген металдың шеттері мен балқитын электродтың ұшы балқып, дәнекерлеу бассейнін құрайды. Электр доғасында газ иондалған, соның арқасында ол сығылу қабілетін сақтай отырып, конденсацияланған күйдегі заттың электр өткізгіштігін алады. Бұл төртінші агрегаттық күй – плазма. Жалпы, плазма электрлік бейтарап, себебі доғаның көлемінің кезкелген бөлігіндегі зарядтардың қосындысы нөлге тең. Дәнекерлеу доғасы дәнекерлеу кезінде металды балқыту үшін қолданылатын концентрацияланған жылу көзі болып табылатын кернеулі қатты немесе сұйық өткізгіштер (электродтар) арасындағы газ ортасында ұзақ разряд деп аталады (1.29-сурет, а). 1.29-сурет - Дәнекерлеу доғасының құрылымы мен қасиеттері Дәнекерлеу доғасындағы электр зарядтары зарядталған бөлшектер – электрондармен, сондай-ақ оң және теріс зарядталған иондармен тасымалданады. Электрон-бұл электр энергиясының теріс заряды бар материалдық бөлшек. Электронның массасы өте аз және 9*10-28 г құрайды. Оң ион бір электронды (бір реттік ионизация) немесе бірнеше электронды (бірнеше ионизация) жоғалтқан атом немесе молекула деп аталады. Теріс ион артық электронды қосқан материалдық бөлшек деп аталады. Ең аз массасы сутегі ионы (протоны) 1.67*10-24 г құрайды. Сондықтан электронның массасы сутегі протонының массасынан 1840 есе аз. Газда оң және теріс иондар түзілетін Процесс ионизация деп аталады, газды иондалған шабуыл деп атайды. Оң иондар барлық элементтердің атомдарынан түзіледі, ал теріс иондар барлығы емес, тек галоидтар (Вг, Cl, F, J), оттегі және т.б. электронды жақындыққа ие. Катодтан электрондардың шығарылуын (шығарылуын) және доғалық аралықтағы ионизацияны келесі факторлар тудырады: термоэлектрондық эмиссия, автоэлектрондық эмиссия және ауыр иондардың катодына әсер ету нәтижесінде эмиссия. Термоэлектрондық эмиссия катодтың (электродтың) ыстық бетінің электрондарды шығару қабілетінен тұрады. Электрондар электродтың бетінен шығып, доғаның бағанынан оң полюске (анод аймағы) асығады. Металлдан шыққан электрондар сыртқы ток көзінен (дәнекерлеу көзі) толтырылады. Термоэлектрондық эмиссияның тығыздығы катод температурасының жоғарылауымен жоғарылайды. Автоэлектрондық эмиссия-катод бетінен электрондарды шығару үшін доғаның дәнекерлеу көзінің сыртқы электр өрісі тудыратын энергия. Электрондардың эмиссиясы электрондарды орбитадан шығаратын электр өрісінің әсерінен катодқа ауыр оң зарядталған иондардың соққысы нәтижесінде пайда болады. Электрондық эмиссиямен қатар доғаның тұрақты жану процесіне газдардағы көлемді ионизация айтарлықтай әсер етеді. Бұл бейтарап газ атомдарымен соқтығысуды иондау, сәулеленуді иондау (фотоионизация). Доғаның ультракүлгін сәулелері сілтілі және сілтілі жер металдары буларының иондалуын тудырады. Қыздыру арқылы Ионизация (термиялық ионизация) жоғары кинетикалық энергиясы бар доғалық газ бөлшектерінің серпімді емес соқтығысуына байланысты жоғары температурада жүреді. Бұл 17500с температурада бейтарап доғалық бөлшектердің, сондай-ақ бейтарап зарядталған бөлшектердің айтарлықтай соқтығысуын тудырады. Доғаның атмосферасына иондану әлеуеті төмен заттардың аз мөлшерін енгізу доғаның тұрақты жануын қамтамасыз етеді. Бұл әсер төмен иондану потенциалы бар тұрақтандырғыш заттардың электродтары мен ағындарының жабын құрамына енгізілуіне негізделген. жүктеу/скачать 9,8 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|