Бақылау сұрақтары 1.Дәнекерлеуден құрылымдардың жалпы және жергілікті деформациялары қандай?
2.Дәнекерлеудің қысылуынан болатын деформацияны түсіндіріңіз.
3.Құрылымдық кернеулер дәнекерлеуден қалай пайда болады?
4.Қандай болат тігістегі құрылымдық өзгерістерге бейім?
1.8.8 Дәнекерлеу кернеулерінің алдын алу бойынша негізгі ісшаралар Дәнекерлеу кезінде деформациялар мен кернеулердің алдын алу үшін келесі ұсыныстарды басшылыққа алыңыз:
дәнекерленген жіктің иілгіш металын беретін электродтардың маркаларын қолдану;
мүмкіндігінше алдымен элемент қимасының ауырлық центріне қатысты симметриялы түрде созылған тігістерді орындаңыз, содан кейін жабық контурлар бойымен қысқа тігістерге өтіңіз;
соққы жүктемелерінде, дірілде және қоршаған ортаның төмен температураларында жұмыс істейтін құрылымдарда дәнекерлеу тігістерінің көп мөлшерін және олардың бір-бірімен қиылысуын, сондай-ақ жабық контурдың қысқа тігістерін болдырмау керек, себебі мұндай жерлерде өз кернеулерінің концентрациясы пайда болады;
мүмкіндігінше түйіспелі тігістерді қолдану, себебі олар кернеулердің ең аз концентрациясын қамтамасыз етеді;
торап бойынша құрастыруды, конструкцияны дәнекерлеуді қолдану, сондай-ақ күрделі конфигурациялы тораптарды құрастыру кезінде штампталған және құйылған бөлшектерді пайдалану. Бұл жағдайда дәнекерлеу нәтижесінде пайда болған түйіндегі жеке бөліктер арасындағы қатаң байланыстардың қолайсыз әсері азаяды;
а - көп қабатты төбешік; б - каскадпен (салынған тігіс реті сандармен көрсетілген) 1.46-сурет - Көп қабатты дәнекерлеу кезінде тігістердің реті:
негізінен терең балқытылатын тігістерді, сондай-ақ флюс астында және қорғаушы газда жартылай автоматты және автоматты дәнекерлеуді қолдану, дәнекерлеудің жоғары жылдамдығын қамтамасыз ету, бөліктер арасындағы шағын саңылауларды талап ету және тігістің біркелкі салқындауын қамтамасыз ету;
дәнекерлеудің Автоматты және жартылай автоматты тәсілдері кезінде; кернеулер мен деформациялардың шамасы қолмен доғалық дәнекерлеуге қарағанда аз;
қалыңдығы 20...25 мм-ден асатын металды көп қабатты «слайдпен» немесе "каскадпен" дәнекерлеу керек (1.46-сурет,а,б). Сонымен қатар, дәнекерлеу аймағы әрдайым қыздырылған күйде ұсталады, бұл жылудың біркелкі таралуын және металдағы кернеудің төмендеуін қамтамасыз етеді;
қонақ үй жағдайларында көп қабатты тігістің әрбір қабатын дөңгелек соққышпен пневмо қашаудың соққыларымен жеңіл соғу қажет;
1.47-сурет - Кері сатылы тігіс тәртібі - а; өтпелі дәнекерлеу – б
табақтардың жиырылуын азайту мақсатында ұзындығы 600 мм-ден асатын тігістер кері сатылы тәртіппен орындалады (1.47-сурет). Тігіс неғұрлым қысқа болса, соғұрлым аз өнім деформацияланады. Ұзын тігіс ұзындығы 150-200 мм бөліктерге бөлінеді, осылайша әр аймақты бір электродпен немесе электродтардың бүтін санымен дәнекерлеуге болады. Кері сатылы тігіс әдісімен деформациялардың төмендеуі жылу қызған кезде жылу біркелкі бөлінетіндігімен түсіндіріледі;
пайдалануға дәнекерлеуден кейін Өнімді тазарту немесе қалыпқа келтіру. Тазарту немесе қалыпқа келтіру дәнекерлеу кезінде пайда болатын өнімдегі ішкі кернеуді толығымен жояды;
ені 7...20 мм дәнекерлеуден кейін тігісті және тігіс аймағын суықтай илектеу арқылы жұқа табақты өнімдердің деформацияларын түзету әдісі өте тиімді;