Бақылау сұрақтары 1.Ыдыстардың тігістеріне гидравликалық сынақ жүргізу тәртібін тексеріңіз?
2.Дәнекерленген ыдыстардағы тығыздықты керосиннің көмегімен қалай анықтауға болады?
3.Неліктен керосин сынағы тігістердің тығыздығын тексеру үшін қолданылады?
1.9.2 Дәнекерлеу жұмыстарын қауіпсіз жүргізу ережелері, өрт және электр қауіпсіздігі
Кәсіпорындардағы қауіпсіздік техникасының ұйымдастырылуы мен жай-күйіне осы кәсіпорындардың әкімшілігі жауап береді; әр кәсіпорында қауіпсіздік техникасы бөлімі немесе қауіпсіздік инженерлері бар. Еңбекті қорғау өндірістік санитария, еңбек гигиенасы, демалысты ұйымдастыру, медициналық көмек және жұмыстарды орындау кезіндегі қауіпсіздік техникасы бойынша іс-шаралар кешенін құрайды.
Әрбір жұмысшы жұмысқа орналасу кезінде қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқаулықтан өтеді, ал қажет болған жағдайда техникалық минимумнан өтуге міндетті.
Құрастыру және дәнекерлеу жұмыстарын орындау кезінде жұмысшылардың денсаулығына келесі қауіптер бар: электр тогының соғуы; көздің доғасы мен терінің ашық беттерін сәулемен зақымдау; бұйымдарды дәнекерлеуге дайындау кезінде және дәнекерлеу кезінде көгеру және кесу; зиянды газдармен және шаңмен улану; балқытылған металл мен шлак тамшыларының шашырауынан күйік; қысыммен жұмыс істейтін ыдыстарды, жанғыш заттардың ыдыстарын дәнекерлеу кезіндегі жарылыстар, жанғыш және жарылғыш заттардың жанында жұмыс істеу кезінде; балқытылған металл мен қождан болған өрттер.
Электрлік жарақат дәнекерлеу машинасының электр тізбегі адам денесі арқылы жабылған кезде пайда болады. Электр жарақатының себептері: аппараттар мен қоректендіру сымдарының жеткіліксіз электр оқшаулауы, дәнекерлеушінің арнайы киімі мен аяқ киімінің нашар жай-күйі, үйжайлардың дымқылдығы мен тарылуы және басқа да факторлар. Дәнекерлеу өндірісі жағдайында электр жарақаттары токтың үш жолдың біреуі бойынша қозғалысы кезінде пайда болады: 1) қол - кеуде - қол; 2) қол - кеуде - аяқ; 3) екі қол – кеуде - екі аяқ. Үшінші жол бойымен ток қозғалғанда, тізбектің кедергісі ең үлкен, сондықтан жарақат дәрежесі ең аз болады. Токтың ең күшті әсері оның бірінші жолында қозғалғанда болады.
Дәнекерлеушіні электр тогының соғуынан қорғау үшін: доғаның қоректендіру көзінің корпусын және дәнекерленетін бұйымды сенімді жерге тұйықтау; кері сым үшін жерге тұйықтау контурын пайдаланбау; электр тұтқыштың тұтқасын жақсы оқшаулау; құрғақ және берік арнайы киім мен қолғаптарда жұмыс істеу (бәтеңкенің табанында металл шпилькалар мен шегелер болмауы тиіс); жаңбыр және қатты қар жауған кезде жұмысты тоқтату (егер жабындар болмаса); жабдықтар мен аппаратураларға жөндеу жүргізбеу (электрик орындауы тиіс); ыдыстардың ішінде жұмыс істеген кезде кернеуі кемінде 12 В.
Жәбірленушіге алғашқы көмек көрсету келесі әрекеттерден тұрады. Ең алдымен, тірі сымды зардап шегушіден ажыратыңыз; бұл оқшаулағыш тұтқасы бар өткір құралмен сымды кесу немесе зардап шегушіден құрғақ тақтамен сымды тастау арқылы жасалады. Жақсы жағдайда, Ажыратқышты немесе сақтандырғыштарды дереу өшіру керек. Көмек көрсетуші оқшаулағыш материалдарды (құрғақ тақтайлар, резеңке кілемше, шыны, пластмасса) пайдалана отырып, электр тізбегіне түсуден өзін қорғауы тиіс. Зардап шеккен адамға таза ауа ағыны қамтамасыз етіледі. Электр тогының соғуы (электр соққысы) клиникалық (қиял) өлімге әкелуі мүмкін. Клиникалық өлім жағдайы 4-тен 12 минутқа дейін созылады. Осы уақыт ішінде адам медициналық көмек (реанимация), жанама жүрек массажы немесе жасанды тыныс алу нәтижесінде өмірге оралуы мүмкін. Тек дәрігер өлімді анықтай алатындығын есте ұстаған жөн. Сондықтан дәрігер келгенге дейін зардап шегушіге үздіксіз көмек көрсету керек. Жәбірленуші артқы жағында жатыр, оның иық пышағының астына жұмсақ ролик (киім) қойылады, басы артқа лақтырылады. Көмек беруші терең дем алады, қатты (дәке, орамал арқылы) аузын жәбірленушінің аузына қысып, ауаны күшпен үрлейді.
Жарық сәулелері дәнекерлеушіні таң қалдырады, себебі олардың жарықтығы көзге рұқсат етілгеннен шамамен 10000 есе жоғары. Бұл зақым деп аталатын аурумен көрінеді катаракта (бұлыңғыр) линза, бұл көру қабілетінің ішінара немесе толық жоғалуына әкелуі мүмкін. Доғаның қуатына сәйкес Жарық сүзгілерін (МЕМСТ 9497-60) Э - 2 (дәнекерлеу үшін 75...200 А), Э - 3 (дәнекерлеу тогы үшін 200...400 А), Э – 4 (400 а жоғары ток үшін) қолдану керек. Ашық ауада жұмыс істеген кезде дәнекерлеуші доғаның зиянды сәулеленуі 15 м таралатынын ескере отырып, дәнекерлеу орнын (қалқандармен, экрандармен және т. б.) қоршауы керек.
Зиянды газдармен улану ауаны марганец, көміртек, азот, хлор, фтор және т. б. оксидтері мен қосылыстарынан дәнекерлеу шаңымен қатты ластаған кезде мүмкін болады. Улану белгілері әдетте: бас айналу, бас ауруы, жүрек айну, құсу, әлсіздік, тез тыныс алу және т. б. Ауаның ластануына қарсы күрес жөніндегі іс-шаралар ең аз уытты қасиеттері бар электродтар мен флюстердің жаңа маркаларын енгізу; сору-сыртқа тарату желдеткіші болып табылады;
Пісірушілерді күйіктен қорғау үшін арнайы киіммен, аяқ киіммен, қолғаппен және бас киіммен қамтамасыз етіледі. Кейде дәнекерлеу жұмыстарын жүргізу үшін өрт сөндіру бөлімінің рұқсаты қажет. Электрмен дәнекерлеу жұмыстары орындарында жүргізілген су түріндегі өрт сөндіру құралдары, құм салынған жәшіктер, өртке қарсы құрал-саймандары бар қалқан (балта, сынық, жүк, күрек және т.б.) және өрт сөндіргіштер болуы тиіс.