СДЖ- ге арналған  тапсырмалары

A) дөңгелек секторы 

B) доға бейнеленеді 

C) Y осімен созылған эллипс 

D) х осімен созылған эллипс 

E) дөңгелек 

 

№5 зертханалық жұмысты орындауға мысал 

Есеп қойылымы  

1.

 

Монитор  экранында Y=Sin(x) функциясының  нүктелік  және  бөлшектік-сызықты 

графиктерін  салу.  Мұнда  х  аргументінің  өзгеру  диапазоны  а=-

π/2-дан b=π/2  дейін, 

графиктің нүктелер саны n=50. 

2.

 

x, y координаталарын салу, оларды бөлшектерге бөлу. 

3.

 

Функцияның мәні мен аргументін экранға кесте түрінде шығару. 

4.

 

Алынған мәліметтерді график түрінде экранға шығару. 

 

Есепті шешу алгоритмі 

1.

 

Клавиатурадан х аргументінің өзгеру диапазонын және a, b, n графигінің нүктелер 

санын енгіземіз. 

2.

 

h=(b-a)/n, х аргументінің өзгеру (h) қадамын анықтаймыз. 

3.

 

Y(i) (i=1-50) функция мәнін анықтаймыз.  

4.

 

Экранға  х  аргументінің  мәні  мен Y=Sin(x) функциясының  мәнін  кесте  түрінде 

шығарамыз  

5.

 

Y  функциясының  өзгеру  диапазоны  белгісіз,  сондықтан Yi (i=1-50) есептелетін 

мәннің ең үлкен мәні Ymax және ең кіші  Ymin анықтау керек.  

6.

 

Ось координаталарын сызамыз, оларды бөлшектерге бөлеміз. 

7.

 

Y= Sin(x) функциясының  графигін  аргумент  мәнінің    -π/2  до  +π/2  өзгеруінде 

экранға 

шығарамыз.  

Нүктелер саны 50 тең. 

 

Алынған алгоритмді графикалық түрде көрсетеміз: 

А 

басы 

10

1 

Координатаның 

басы,осьтерді 

сызу,бөлшектерге бөлу. 

Графиктік бірінші 

нүктесін анықтау 

n 

i, x, 

9 

А

соңы 

11 

i=2, n 

Option1.Value = True 

12 

Picture1.PSet (x,Y(i)) 

Жоқ

13 

Y[i]=Sin(x) 

4 

Y(i) > ymax 

5 

i=1, n 

Жоқ 

3 

a=-3.14/2: b=3.14/2:  

2 

h = (b - a) / n: x = a: 

ymax = Sin(x):  

ymin = Sin(x) 

ymax = Y(i) 

6 

Y(i) < ymin 

7 

Жоқ 

ymin = Y(i) 

8 

Picture1.PSet -(x,Y(i)) 

14 

x = x + h 

15 

5.1-сурет Есепті шешу алгоритмі 

5.2-суретте орындалу режиміндегі есеп формасы көрсітілген. 

 

5.2-сурет Есептің Visual Basic ортасындағы формасы 

 

Объект қасиеттерінің мәні 

Объект аты 

Қасиеті 

Мәні 

Name Form1 

Form1 

Caption 

Функция графигі 

Label1 Caption 

Функцияның  нүктелер  санын 

енгізіңіз 

Label2 Caption 

Y=f(x) 

функциясының графигі  

Label3 Caption 

Y=f(x) 

функциясының мәні  

Name Command1 

Command1 

Caption 

Есептеу 

Name Command2 

Command2 

Caption 

Шығу 

Name Command3 

Command3 

Caption 

Тазалау 

Option1 Caption 

Нүктелік график 

Option2 Caption 

Бөлшек-сызықты график 

Text1 Text 

Бос, ештеңе жоқ 

Name Flex1 

Cols 3 

Rows 2 

FixedCols 1 

Flex1 

FixedRow

s 

1 

Picture1 

AutoRedra

w 

True 

Программа листингі 

 

Option Explicit 

Option Base 1 

'Батырманы басу, оқиғаны өңдеу процедурасы 

Private Sub Command1_Click() 

'Айнымалыларды анықтау 

Dim Y() As Single, ymax As Single, ymin As Single 

Dim i As Integer, n As Integer, x As Single, j As Single 

Dim a As Single, b As Single, h As Single, dx As Single, dy As Single 

 

n = Val(Text1.Text) '1 енгізу аймағынан n мәнін иеленеміз 

ReDim Y(n) As Single 'Y массив өлшемін қайта анықтаймыз 

Flex1.Rows = n + 1 'Кестенің жол санын анықтаймыз 

'Кесте басын жазамыз 

Flex1.TextMatrix(0, 0) = "D(i)" 

Flex1.TextMatrix(0, 0) = "N п/п" 

Flex1.TextMatrix(0, 1) = "x" 

Flex1.TextMatrix(0, 2) = "Y" 

a = -3.14 / 2: b = 3.14 / 2: h = (b - a) / n 'аргумент интервал шекаралар мәнін иемдену 

 

x = a: ymax = Sin(x): ymin = Sin(x) 

For i = 1 To n 

    Y(i) = Sin(x) 

    If Y(i) > ymax Then ymax = Y(i) 'Функцияның  минималды  және  максималды 

мәндерін анықтау 

    If Y(i) < ymin Then ymin = Y(i) 

    Flex1.TextMatrix(i, 0) = Str(i) 

    Flex1.TextMatrix(i, 1) = Str(x) 

    Flex1.TextMatrix(i, 2) = Str(Y(i)) 

    x = x + h 

Next i 

 

dx = b - a: dy = ymax – ymin 

' Координат жүйесінің басын анықтау  

If ymin >= 0 And ymax >= 0 Then ymin = 0: ymax = ymax 

If ymin < 0 And ymax < 0 Then ymin = ymin: ymax = 0 

If ymin < 0 And ymax > 0 Then ymin = ymin: ymax = ymax 

' ен масштабы мен ұзындық масштаб мәндерін қайта анықтау 

Picture1.Scale (a - dx / 10, ymax + dy / 10)-(b + dx / 10, ymin - dy / 10) 

 

'Координат осьтерін сызып, оларды бөлшектерге бөлеміз. 

Picture1.Line (a, 0)-(b, 0)       Көлденең ось 

Picture1.Line (b, 0)-(b - 0.05, 0 - 0.05) 

Picture1.Line (b, 0)-(b - 0.05, 0 + 0.05) 

Picture1.Line (0, ymax)-(0, ymin) 'Тік ось 

Picture1.Line (0, ymax)-(0 - 0.05, ymax - 0.05) 

Picture1.Line (0, ymax)-(0 + 0.05, ymax - 0.05) 

 

For j = a To b Step dx / 10 

    Picture1.Line (j, -0.03)-(j, 0.03)  'х осін бөлшектерге бөлу 

 

Next j 

 

For j = ymin To ymax Step dy / 10 

    Picture1.Line (-0.03, j)-(0.03, j)  'Y осін бөлшектерге бөлу 

Next j 

 

Picture1.PSet (a, ymin) 'Графиктің бірінші нүктесін анықтау 

x = a 

For i = 1 To n 

    If Option1.Value = True Then 'Нүктелік график салынады 

        Picture1.PSet (x, Y(i)) 

    Else 

        Picture1.Line -(x, Y(i)) 'Бөлшектік-сызықты график салынады 

    End If 

    x = x + h 

Next i 

End Sub 

 

Private Sub Command2_Click() 

    End 

End Sub 

 

Private Sub Command3_Click() 

    Picture1.Cls  'Сурет салу аймағын тазарту  

End Sub 

 

Private Sub Form_Load() 

    Option1.Value = True ' нүктелі графикті  "үндемеу бойынша"шығару  

    Text1.Text = Empty 

End Sub 

 

№6 зертханалық жұмысқа әдістемелік нұсқау 

Циклдік құрылымды сандық процесс түрлерін программалау 

Жұмыс  мақсаты  –  Циклдік  есептеме  процесін  жасау,  сипаттау  әдістерін,  массив 

мәліметтерін формалау және өңдеуді оқып, білу. 

Өздік дайындыққа арналған сұрақтар 

Білу керек: 

–

 

программа ішінен программа құру ережелері; 

–

 

функция процедураларын жасау ережелері. 

Есеп қойылымы 

1.

 

Келесі  сандық  есептемелерді  орындау  үшін,  программалаудың  берілген 

тілінде,  бүтін  құрылымды  (бір  программалық  өлшемнен)  бастапқы  текст 

программасын өңдеу: 

1) 

 

Біртүрлі массив (5-кесте) құрылымында реккурентті өрнекпен берілген, берілген 

элементтер санының сандық тізбегін есептеп, есте сақтау керек. 

2) 

 

 Тізбектің минималды элементін және оның номерін табу. 

3) 

 

 Тізбектің максималды элементін және оның номерін табу. 

4) 

 

  Тізбек элементтерінің соммасын есептеу. 

5) 

 

  Тізбек элементтерінің туындысын есептеу. 

6) 

 

  Тізбек элементтерін кему бойынша жіктеу. 

7) 

 

  Тізбек элементтерін өсу бойынша жіктеу. 

8) 

 

 Берілген тізбектегі оң және теріс таңбалы элементтерді белгілеп, бөлек 

массивтерге көшіру. 

9) 

 

 Тізбектің бастапқы элементтер мәнін кездейсоқ тізбектерге ауыстырып, 

математикалық күтуді, дисперсияны, кездейсоқ тізбектің ортақ квадраттық ауытқуын 

есептеу керек.  

10) 

 

Бастапқы тізбек элементтерінің бүтін және бөлшек бөліктерін бөлек 

массивтерге көшіру.  

2.

 

Прграмманы іске қосу. 

3.

 

 Есептелген есептемелер нәтижесін экранға шығару. 

Таблица 1 

N 

п/п 

Математикалық өрнек 

Бастапқы мәліметтер 

 

1 2 

3 

1.

 

 X(I)=2*X(I-2)/X(I-1)+TAN(0.3)*X(I-2) 

X(1)=0.53; X(2)=0.62 

i=3,4,…,30 

2.

 

 A(K)=3.5*A(K-2)/(1-A(K-1)) 

A(1)=9.36; A(2)=5.067 

k=3,4,…,25 

3.

 

 B(J)=2*(B(J-1)+B(J-2)))/B(J-1) 

B(1)=2.75; B(2)=0.17 

j=2,3,…,40 

4.

 

 Z(M)=SIN(0.85)*Z(M-1)/Z(M-2) 

Z(1)=0.78; Z(2)=0.17 

m=3,4,…,23 

5.

 

 F(I)=3*F(I-2)/4+SIN(0.35)*F(I-1) 

F(1)=3.34; F(2)=0.56 

i=3,4,…,15 

6.

 

 C(N)=1.2*C(N-2)+C(N-1) 

C(1)=1.17; C(2)=-0.85 

n=3…17 

7.

 

 D(I)=D(I-1)/4+SIN(0.3)*D(I-2) 

D(1)=1.2; D(2)=-6.7 

i=3…21 

8.

 

 Y(I)=COS(0.46)*(Y(I-2))+SIN(0.76)*(Y(I-1)) 

Y(1)=-0.75; Y(2)=0.35; 

i=2,3....25 

9.

 

 Q(K)=(COS(0.34)*Q(K-2))/Q(K-1) 

Q(1)=1.08; Q(2)=2.05; 

k=2,3....20 

10.

 

 X(K)=SIN(0.46)*(X(K-1)/ 

SIN(0.67)*(X(K-2)) 

X(1)=1.17; X(2)=0.85; 

k=3,4...40 

11.

 

 Z(N)=2*Z(N-1)+Z(N-2)/3+SIN(0.78)*(Z(N-2)) 

Z(1)=0.5; Z(2)=1.4; 

n=3,4....35 

12.

 

 B(J)=3*B(J-1)/5+COS(0.36)*B(J-2)/2*B(J-1) 

B(1)=2.85; B(2)=3.25; 

j=3,4...39 

13.

 

 Z(K)=SIN(0.87)*(Z(K-1))/(Z(K-1)+Z(K -2)) 

Z(1)=2.17; Z(2)=3.02; 

k=3,4,5.....14 

14.

 

 M(K)=SIN(0.75)*M(K-1) 

/4*M(K-2) 

M(1)=1.75; M(2)=1.4; 

k=3,4....14 

15.

 

 Q(K) 

=Q(K-2)+Q(K-1)/(TAN(0.56)*(Q(K-2))) 

Q(1)=2.08; Q(2)=1.085; 

k=2,3....15 

16.

 

 X(I)=2*(COS(0.96)*X(I-1))/(X(I-2)+X(I-1)) 

X(1)=3.02; X(2)=3.42; 

i=3,4...25 

17.

 

 S(I)=2*(TAN(0.32)*S(I-1))/(1+S(I-2) 

) 

S(1)=1.35; S(2)=2.57; 

i=3,4...24 

18.

 

 Q(K)=3*TAN(Q(K-2))/(1+Q(K-1) 

) 

Q(1)=-0.85; Q(2)=0.05; 

k=2,3.....19 

19.

 

 S(I)=2*(S(I-1)+COS(0.3))/S(I-2) 

S(1)=1.05; S(2)=1.4; 

i=3,4...18 

20.

 

 H(K)=2*H(K-1)/(2*H(K-1)+H(K-2)) 

H(1)=0.05; H(2)=0.15; 

k=3,4....25 

1 2 

3 

21.

 

X(I)=3*X(I-2)+(SIN(0.78)*X(I-1))/4*X(I-2) 

X(1)=0.20; X(2)=0.97; 

i=3,4....16 

22.

 

Y(J)=SIN(Y(J-1))/(TAN(0.56)*Y(J-2)) 

Y(1)=0.35; Y(2)=2.05; 

j=2,3...30 

23.

 

X(I)=2*SIN(X(I-1))/2*(X(I-2)+X(I-1)) 

X(1)=3.02; X(2)=3.42; 

i=3,4...25 

24.

 

S(K)=2+LN(0.45)*(S(K-1))/(1+S(K-2)) 

S(1)=1.35; S(2)=2.57; 

k=3,4...24 

25.

 

X(I)=X(I-1)/3+SIN(0.98)*X(I-2) 

X(1)=2.35; X(2)=3.75; 

i=3,4....27 

26.

 

S(L)=2+(LN(0.89)*S(L-2))/(1+S(L-1) ) 

S(1)=1.02; S(2)=1.6; 

l=3,4...27 

27.

 

Y(I)=2-(COS(0.96)*Y(I-2))/2*Y(I -1) 

Y(1)=0.21; Y(2)=0.8; 

i=3,4....17 

 

Ұсынылған әдебиет 

1.

 

Карасев  Н.И.,  Калинин  А.А. "Конструирование Windows-приложений  в  среде 

программирования Visual Basic. Информатика  для  энергетиков":  Учебное  пособие. 

Караганда: КарГТУ, 2002. 

2.

 

Жумагулова Д.К., Калинин А.А., Карасев Н.И., Телбаева Ш.З. Методические указания  

к лабораторным работам по дисциплине "Технология программирования". Караганда: 

КарГТУ, 2006. 

3.

 

Электронный учебник «Информатика» для дистанционного обучения. Сертификат № 

109 КарГТУ, 2004 

4.

 

Гарнаев А.Ю. Visual Basic 6.0: разработка приложений. СПб.: BHV-Санкт-Петербург, 

2000. 

5.

 

Гетц  К.,  Гилберт  М.  Программирование  на Visual Basic 6.0 и VBA. Руководство 

разработчика: Пер. с англ. К.: Издательская группа BHV, 2001. 

 

 №7 Зертханалық жұмысқа арналған әдістемелік нұсқау 

Циклды ішкі структура типті сан процесстарын бағдарламалау  

Жұмыс  мақсаты – Енгізілген  циклдік  процестері  бар  модульдік  программалардың 

құрылымы  мен  әдістерін,  сипатталуын,  екітүрлі  массив  мәліметтерін  өңдеу  мен 

формалауды оқып, білу.  

Есеп қойылымы 

1.

 

Оқылған  прграммалау  тілінде  келесі  сандық  есептемелерді  шешу  үшін  модульдік 

құрылымды бастапқы текст программасын өңдеу және іске қосу: 

1) 

 

Басты жадқа А(4,4) матрицаның бастапқы элементтерін шығару керек.  

2) 

 

Оларды біртекті бөлу арқылы кездейсоқ сандарға айналдыру және сол массивте 

сақтау А(4,4). 

3) 

 

Алынған өзгертілген матрицадан А(4,4) үстіңгі үшбұрышты матрица элементтер 

соммасын анықтаймыз.  

4) 

 

Төменгі  үшбұрышты  матрицаның  оң  таңбалы  элементтер  соммасын  есептеу 

керек. 

5) 

 

Әр жолдағы ең көп элементтерді табу және есте сақтау. 

6) 

 

Әр  жолдағы  элементтер  соммасын  табу  және  есептелген  соммалар  ішінен  ең 

үлкенін тауып, есте сақтау. 

7) 

 

Матрицаның  ең  кіші  элементін  және  оның  орналасқан  жолмен  бағана  номерін 

табамыз. 

8) 

 

Өзгертілген матрицаны транспонирлау, нәтижелерін В(4,4) матрицасында сақтау. 

9) 

 

A(4,4), D(4,4) матрицаларын көбейтіп, нәтижелерін C(4,4) матрицасында сақтау. 

10) 

 

А(4,4) өзгертілген матрицасының әр жолдағы элемент модульдерінің максималды 

соммасын есептеу. 

11) 

 

А(4,4) өзгертілген матрицаның ершік нүктесін табу керек, мұнда  A(i,j) матрица 

элементі, i-жолында минималды, j-бағанасында максималды болады. 

2.

 

Әр 

есептемені 

подпрограмм-процедур 

формасы 

түрінде 

жасаймыз. 

Подпрограмманы  қосу  және  басқару  үшін  функционалдық  менюді  алдын  ала  ескерту 

керек,  менюдін  керек  пунктің  еркін  таңдаубен.  Есептердің  шешімдерің  экранға  жедел 

структуралы документ формасында шығару керек 

 

Ұсынылған әдебиет 

1.

 

Гудман  С.,  Хидетнием  С.  Введение  в  разработку  и  анализ  алгоритмов.  М.:  Мир, 

1981.   

2.

 

Флорес И. Структуры и управление данными. М.: Финансы и статистика. 1982. 

3.

 

Хорафас Д., Леп С. Конструкторские базы данных. М.: Машиностроение, 1980. 

4.

 

Хьюз Д., Мичтом Д. Структурный подход к программированию. М.: Мир, 1980. 

5.

 

Керниган  Б.,  Плофнер  Ф.  Элементы  стиля  программирования.  М.:  Радио  и  связь, 

1984 . 

6.

 

Давыдов  В.Г.  Программирование  и  основы  алгоритмизации.  М.:  Высшая  школа, 

2003. 

7.

 

Visual Basic 6.0: Пер. с англ. СПб.: БХВ-Петербург, 2001. 

8.

 

Гарнаев А.Ю. Самоучитель VBA. БХВ-Санкт-Петербург, 2000. 

9.

 

Гарнаев  А.Ю. Visual Basic 6.0: разработка  приложений.  СПб.: BHV-Санкт-

Петербург, 2000. 

10.

 

Санна П. Visual Basic для приложений (версия 5) в подлиннике: Пер. с англ. 

СПб.: BHV-Санкт-Петербург, 1999. 

11.

 

Гетц К., Гилберт М. Программирование на Visual Basic 6.0 и VBA. Руководство 

разработчика: Пер. с англ. К.: Издательская группа BHV, 2001. 

12.

 

Электронный  учебник  «Информатика»  для  дистанционного  обучения. 

Сертификат № 109 КарГТУ, 2004 

 

6. Студенттің оқытушымен біріккен өздік жұмысының тематикалық жоспары 

СОДЖ 

тақырыптарының 

аты 

Сабақтың 

мақсаты 

Сабақтың 

өткізу 

формасы 

Жаттығудың 

мазмұны 

Ұсынылатын 

әдебиеттер 

1. Visual Basic-

ң базалық құрамы  

7-9, 11,  

12-15 

2. Visual Basic 

алфавиті 

мен 

лексикасы 

7-9, 11,  

12-15 

3.  Мәліметтер 

түрі 

7-9, 11,  

12-15 

4. 

Мәліметтерді 

операциялау  және 

өрнек 

7-9, 11,  

12-15 

5. 

Жасалған 

функциялар 

мен 

процедуралар 

7-9, 11,  

12-15 

6. Visual Basic 

операторлары 

Берілген

 

тақырыптағы

 

мәліметтерді

 

толығымен

 игеру

 

Сұрау

, жаттығуды

 орындауа

 

Жаттығу

 

оқытушым

ен

 

программалауға

 арн

алған

 емтихан

ға

 керек

 

тестер

 

сұрақтары

 

кез

інде

 

алынады

 

және

 

студенттің

 

емтиханға

 

дай

ындығында

 

басты

 рольдерде

 тұрады

 

7-9, 11,  

12-15 

СОДЖ 

тақырыптарының 

аты 

Сабақтың 

мақсаты 

Сабақтың 

өткізу 

формасы 

Жаттығудың 

мазмұны 

Ұсынылатын 

әдебиеттер 

7. 

Процедуралар 

7-9, 11,  

12-15 

8. 

Мәтіндік 

файлдармен жұмыс 

7-9, 11,  

12-15 

9.  Форманың 

әдістері, қасиеттері 

7-9, 11,  

12-15 

 

7.  Межелік    бақылау  және  қорытынды  аттестация  кезінінде  студенттердің 

білімдерін бақылауға арналған материалдар 

 

7.1 Пән бойынша жазбаша жұмыстардың тематикасы 

 

Реферат тақырыптары 

1.

 

Өрнектер мен айнымалылар, тұрақтылардың сандық жазылуы 

2.

 

Мәліметтер түрі. Әр түрдегі мәліметтерде операциялар мен функциялар жасау 

3.

 

Программаның құрылымы. Тілдің басты операторлары 

4.

 

Басқару операторлары  

5.

 

Циклдік оператор 

6.

 

Массивтер 

7.

 

Таңбалар мен жолдар 

8.

 

Процедуралар мен функциялар 

9.

 

Таспа 

10.

 

Көпшілік 

11.

 

Файлдар 

12.

 

Графиктік режимдер. Графиктік объектілерді сызу 

13.

 

Динамикалық жолдар. Динамикалық жадты басқару 

14.

 

Қиын есептерді шығаруда модульдік құрылымды қолдану. 

 

жүктеу/скачать 0,95 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: