Уақыт өткен сайын әртүрлі биохимиялық процестердің өзгерістеріне: тіндер мен ағзалардағы ферменттердің активтілігінің бұзылыстарына, қанда токсикалық заттардың кездесуі, сонымен қатар биологиялық эффективтілігі радиобиологиялық жұмыстардың көбеюіне сәулелену күшті жарылысқа әкеледі.
Адам үнемі иондаушы сәуленің әсерінде болады. Түрғындардың сәулеленуі көбіне, аз дозалы диапазонда жүреді және де көп бөлігінің дозасы төмен болады. Есептеуле, адам өлімін тудыратын бір реттік сәулелендіру жалпы минимальды дозасы 7гр.х 70кг құрайды, яғни 490дж/ адам немесе 117,6 каллория жылу энергиясы екенін көрсетеді. Бұл аз ғана жылу энергиясы, адам денесіне біркелкі таралып мыңдаған градуста бөлігін жылытады.
Әдетте биологиялық обьектілер арнайы рецепторлар болмағандықтан тіпті өлім сәуле шақыратын дозаны сезбейді. Иондаушы сәулелену деп белгілі бір затпен әрекеттесіп, әртүрлі белгідегі электр зарядтарының пайда болуына әкелетін сәулеленуді айтады. Жер тұрғындары орташа есеппен 2-4мзв доза көлемінде экви валентті эффективті дозада сәулеленеді. Негізнде байқалатыны жеке адамдарда жылдың эффективті доза сәулесін қабылдау орташа есеппен 5мзв құрайды, бұл барлық елдермен салыстырғанда ара-қатынасы радияциялық тәуелділікпен қабылдау концепциясы делінеді.
Тұрғындардың сәулелену көздері: сәулеленудің орташа эффективті дозасының қатынасы
Адам әр уақытта иондық сәуле әсеріне ұшырай берген соң, тұрғындар көбінесе төменірек қуатты дозада, төменгі жиіліктегі аз дозада сәулеленеді. Иондаушы сәуле көздері табиғи және жасанды болып бөлінеді. Әдетте адам ең көп сәулеленуді табиғи радияциялық көздерден алады. Ядролық қарулардың сынағынан немесе ядролық энергетикалық қызметінің әсерінен болатын сәулелену тек аз бөлігін ғана құрайды. Көбіне біз сәулеленуді әлеуметтік жағдайда көп қабылдаймыз. Мысалы, медицинадағы иондаушы сәулеленулерді қолдану, көмірдің жануы кезінде, әуе көліктерін қолданғанда, ауасы нашар желденетін бөлмеде ұзақ уақыт тұрып қалған жағдайда және т.б.
Достарыңызбен бөлісу: |
