Қазақстан республикасының денсаулық сақтау министрлігі қр медициналық жоғары оқу орындарының ОҚУ-Әдістемелік бірлестігі
ФЛАВОНОИДТАРДЫҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ, ФИЗИКА
жүктеу/скачать 1,95 Mb.
|
| ФЛАВОНОИДТАРДЫҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ, ФИЗИКА-ХИМИЯЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ ЖӘНЕ ЖІКТЕЛУІ
Флавоноидтар деп С6-С3-С6 көміртекті бірліктерден тұратын фенилпропанды қаңқасының негізінде түзілген бензо-γ-пирон туындыларының табиғи биологиялық белсенді қосылыстарының тобын айтамыз. Бұлар сақинасында оттегі атомы бар гетероциклдық қосылыстар. Хромонда α жағдайындағы сутегі атомын фенил тобына алмастырғанда А және В екі ароматтық қалдықтан және үшкөміртекті тізбектен тұратын (пропандық қаңқа) 2-фенил-(а)-бензо-γ-пирон немесе флавон түзіледі. Флавоноидтар атауы арқылы (лат. flavus – сары, себебі алғаш рет өсімдіктен алынған флавоноидтар сары түсті болған, кейіннен олардың көпшілігі түссіз болатындығы анықталған) бір-бірімен генетикалық байланысты, бірақ әр түрлі фармакологиялық әсерге ие түрлі қосылыстар біріктірілген. Таралуы Флавоноидтар өсімдік әлемінде кеңінен таралған. Флавоноидтарға әсіресе раушангүлділер (долана түрлері, қара жемісті арония), бұршақтар (жапон софорасы, егістік қуаңдәрі, мия), тарандар (таран түрлері – бұрыш, айланшөп, құс таран, қарақұмық), астерлер (құмдық салаубас, батпақ ақшайыр, түймешетен), тауқалақайлар (өзекті сасықшөп) және басқа тұқымдастарына жататын жоғарғы сатыдағы өсімдіктер бай. Флавоноидтарды, әсіресе, тропикалық және альпалық өсімдіктерден жиірек кездестіруге болады. Флавоноидтар төменгі сатыдағы өсімдіктерден жасыл балдырлар (балдыршөп), спора түзетіндер (мүктер, усасыр), қырықбуындар (дала қырықбуыны) және кейбір жәндіктерден (мәрмәрдай-ақ көбелек) де айқындалған. Флавоноидтар өсімдіктердің түрлі бөліктерінде, көбінесе жер үсті бөліктерінде: гүлдерінде, жапырақтарында, жемістерінде жиі кездеседі, ал жер асты бөліктерінде және өсімдік сабақтарында (мия, байкал томағашөбі, егістік қуаңдәрі) біршама аз кездеседі. Әсіресе, оларға жас гүлдер мен піспеген жемістер өте бай. Жасуша сөлінде еріген күйінде таралған. Флавоноидтардың өсімдіктегі мөлшері әр түрлі, орташа есеппен 0,5-5%, кейде 20%-ға дейін (жапон софорасының гүлінде) жетеді. Өсімдіктерде флавоноидтар гликозидтер түрінде және бос күйінде кездеседі. Ферменттердің әсерінен олар агликондар мен қанттарға дейін ыдырайды. Қанттардан D-глюкоза, D-галактоза, D-ксилоза, L-рамноза және L-арабиноза, D-глюкурол қышқылын кездестіруге болады. Барлық флавоноидты гликозидтер үш топқа бөлінеді, олар O-гликозидтер, С-гликозидтер және кешенді қосылыстар. жүктеу/скачать 1,95 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|