Қазақстан республикасының денсаулық сақтау министрлігі қр медициналық жоғары оқу орындарының ОҚУ-Әдістемелік бірлестігі
жүктеу/скачать 1,95 Mb.
|
| Сандық анықтау
Дәрілік өсімдік шикізатының құрамындағы флавоноидтарды сандық анықтау үшін талдаудың физика-химиялық әдістерін қолданады. Көбінесе фотоэлектроколориметриялық және спектрофотометриялық әдістер қолданылады. Фотоэлектроколориметриялық (ФЭК) әдіс ФЭК әдіс флавоноидтардың металл тұздарымен және диазони тұздарымен азобайланыстар түзу реакциялары арқылы алынған боялған ерітінділерінің оптикалық тығыздығын өлшеуге негізделген. МФ ХІ басылымында (2 том, 1990) ФЭК әдісін үшжапырақты субеденің құрамындағы флавоноидтар суммасын анықтау үшін ұсынады. Бұл үшін алдымен шикізатты хлорофилден хлороформмен тазартып алады, флавоноидтардың спиртті сіріндісін алып, бұдан соң диазотталған стрептоцидпен азобояғыш түзу реакциясын жүргізеді де ФЭК-дің көмегімен боялған ерітіндісінің оптикалық тығыздығын өлшейді. Флавоноидтар суммасының мөлшерін рутиннің стандартты үлгісі бойынша құрастырылған калибрлі график бойынша есептейді. Спектрофотометриялық әдіс (СФӘ) СФ әдіс флавоноидтардың немесе олардың боялған кешенді ерітінділерінің белгілі бір толқын ұзындығында монохромды жарықты жұту қабілетіне негізделген. 1. Төмендегі өсімдіктерден спиртті сіріндіні бөліп алып, меншікті жұтылуды анықтайды: – құмдық салаубас гүлдері үшін 315 нм толқын ұзындығындағы жұтылуын өлшеп, мемлекетті стандартты үлгісінің (МСҮ) – изосалипурпозидтің оптикалық тығыздығын пайдалана отырып изосалипурпозидке шаққанда флавоноидтардың мөлшерін есептейді; – қуаңдәрі тамырларындағы ононинге шаққанда изофлавоноидтардың мөлшерін анықтау үшін 260 нм толқын ұзындығында МСҮ – онониннің оптикалық тығыздығын есепке алады; – түймешетен гүлдері үшін буфер ерітіндісіндегі флавоноидтар мен фенолкарбон қышқылдарының оптикалық тығыздығын өлшейді және МСҮ – лютеолиннің оптикалық тығыздығын пайдалана отырып лютеолинге шаққанда флавоноидтар мен фенолкарбон қышқылдарының мөлшерін есептейді. 2. Келесі өсімдіктерден спиртті сығындысын алып, алюминий хлоридінің 2%-дық спиртті ерітіндісімен кешенді қосылыс түзу реакциясын жүргізіп, оптикалық тығыздықты өлшейді: – шайқурай шөбінің рутинге шаққанда рутиннің МСҮ-нің оптикалық тығыздығын есепке алады; – бұрыш таран шөбінің кверцетинге шаққанда кверцетиннің алюминий хлоридімен кешенді қосылысының жұтылу меншікті көрсеткішін есепке алады; – құс таранның авикуларинге шаққанда авикулариннің алюминий хлоридімен кешенді қосылысының жұтылу меншікті көрсеткішін есепке алады. 3. Көк гүлкекіренің гүлдерінен 1%-дық хлорсутекті қышқылы ерітіндісімен антоциандардың сығындысын алады, бұл кезде боялған оксони тұздары түзіледі. Олардың оптикалық тығыздығын өлшеп цианидиннің 3,5 дигликозидіне (цианинге) шаққанда цианиннің хлорсутек қышқылының 1% ерітіндісіндегі жұтылу меншікті көрсеткішін есепке алып, антоциандардың мөлшерін анықтайды. Хроматоспектрофотометриялық әдіс Хроматоспектрофотометриялық әдіс – флавоноидтарды сандық анықтауда қолданылатын едәуір жетілдірілген әдіс. Ол хроматография әдісімен бірге жүргізіледі, әрі заттар жиынтығын тазартуға және оларды жеке бөліп алуға мүмкіндік береді. 1. Флавоноидтарды сорбенттің жұқа қабатында алдын-ала бөлу (долана гүлдері үшін). Анықтау сатылары: – спирт сығындысын алады; – сығындыны тазартады; – флавоноидтарды “Силуфол” тақтасында хлороформ-метанол (8:2) еріткіштер жүйесінде гиперозидтің МСҮ куәгермен бірге хроматографиялық әдіспен бөледі; – тақтадағы гиперозид пен куәгерді УК-жарықта ұқсастырады; – гиперозидті және МСҮ-ні диоксан мен су (1:1) қоспасымен жеке элюациялайды; – зерттелетін ерітіндінің және МСҮ ерітіндінің 365 нм толқын ұзындығында оптикалық тығыздықтарын өлшейді; – гиперозид мөлшерін есептейді. 2. Флавоноидтарды полиамидті колонкада алдын ала бөлу (долана жемістері үшін). Анықтау сатылары: – спирт сығындысын алады; – спиртті аластатып қалдықты натрий хлоридінің 10%-дық ерітіндісімен өңдейді; – алынған ерітіндіні полиамидті колонкаға енгізеді; – колонкадағы флавоноидтарды 95% этанолмен элюациялайды, сары түске боялған элюатты 25 мл өлшеуіш колбаға жинайды; – элюаттың оптикалық тығыздығын 365 нм толқын ұзындығында өлшейді; – салыстыру үшін флавоноидтардың элюаттарына ұқсас алынған гиперозидтің МСҮ элюатының оптикалық тығыздығын өлшейді; – флавоноидтардың мөлшерін гиперозидке шаққанда гиперозидтің МСҮ элюатының оптикалық тығыздығын есепке алып анықтайды. 3. Батпақты ақшайыр шөбін сандық анықтау жүргізудің келесі сатылары белгіленген: – спирт сығындысын алады; – спиртті аластатып қалдықты натрий хлоридінің 10%-дық ерітіндісімен өңдейді; – алынған ерітіндіні полиамидті колонкаға енгізеді; – колонкадағы флавоноидтарды 95% этанолмен элюациялайды, күңгірт-сарғыш түске боялған элюатты 50 мл өлшеуіш колбаға жинайды; – элюаттың оптикалық тығыздығын 338 нм толқын ұзындығында өлшейді; – салыстыру үшін флавоноидтардың элюаттарына ұқсас алынған калий бихроматының стандартты үлгісі ерітіндісінің оптикалық тығыздығын өлшейді; – флавоноидтардың мөлшерін А гнафалозидке шаққанда калий бихроматының стандартты үлгісі ерітіндісінің оптикалық тығыздығын және А гнафалозидке шаққанда калий бихроматының есептеу коэффициентін, сонымен бірге полиамидті сорбенттегі А гнафалозидінің толық емес элюациялау түзету коэффициентін есепке алып анықтайды. 4. Толғақшөп шөбінің құрамындағы ксантондарды сандық анықтау сатылары: – қышқылданған 60%-дық этанолмен сығындыны алады; – 2 мл сығындыны полиамидті сорбент колонкасына енгізеді; – ксантондарды 95%-дық этанолмен элюациялап, сары түске боялған элюатты 50 мл-лік өлшеуіш колбаға жинайды; – алюминий хлоридінің боялған кешенді ерітіндісін алады; – боялған кешеннің оптикалық тығыздығын өлшейді; – салыстыру үшін алпизарин мен алюминий хлориді боялған кешені МСҮ-ң оптикалық тығыздығын өлшейді; – ксантондардың мөлшерін алпизаринге шаққанда алпизарин мен алюминий хлориді боялған кешені МСҮ-ң оптикалық тығыздығын есепке алып анықтайды. жүктеу/скачать 1,95 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|