Кальцийдің жасуша ішіне енуін көптеген дәрмектер тежейді:
жергілікті анестетиктер, β-адреноблокаторлар, барбитураттар, неомицин т.б. Кальций антагонистеріне кальцийдің баяу иондық каналдар бойымен енуін шектейтін және жасуша ішінде оның таратылуын бұзатын дәрмектер ғана жатқызылады.
Бұл дәрмектер аталған каналдардың ашылу жиілігін азайтады және ашылу уақытын қысқартады, осы арқылы жасуша ішіне енетін кальцийдің мөлшерін шектейді. Сонымен бірге, кальцийдің жасуша ішінде жылжуын, жасушаішілік деполардан шығуын да тежейді.
Ангиотензинайналдырушы фермент ингибиторлары
Дәрмек
Әсерінің
ұзақтығы
(сағ.)
Тәуліктік
дозалары
(мг)
Тәулігіне қолдану
саны
Бөлінуінің
негізгі жолы
Каптоприл
(капотен)
4-6
50-100
2-3
бүйрек
Эналаприл
(ренитек, энап)
12-24
10-20
1-2
бүйрек
Лилиноприл
(принивал)
<24
10-40
1
бүйрек
Рамиприл
(тритаце)
<24
1,25-10
1-2
бүйрек 40%
+
Квинаприл (аккупро)
24
10-40
1-2
бауыр
Цилазаприл
(ингибейс)
11-12
1
1
бүйрек
Беназеприл
(лотензин)
<24
20-40
1
бүйрек
Периндоприл
(престариум)
24
2-4
1
бүйрек
Моэксиприл
<24
7,5-15
1-2
бүйрек 50%
+
Спираприл
<24
40-50
1
бүйрек 85%
Фозиноприл
(моноприл)
12-24
10-40
1-2
бүйрек 50%
+ бауыр
Транделаприл
24
1-2-4
1
бүйрек 33%
+ бауыр
Альфа-адреноблокаторлар
Альфа-1-адренорецепторлар тек тамырларда емес, қуықасты безінде, уретрада, қуықтың мойнында орналасқан. Сондықтан, альфа-адреноблокаторлар простатаның тегіс салалы бұлшықетін босаңсытып,
зәрдің бөлінуіне жеңілдік әкеледі. Осыған орай, бұл дәрмек простатаныңкатерсіз аденомасымен бірге артериялық гипертониясы бар науқастардың емінде қолайлы.
Альфа-адреноблокаторлар инсулинге сезімталдықты арттырады және қанда тығыздығы жоғары липопротеиндердің мөлшерін көбейту арқылы антиатерогенді әсер етеді. Осы әсерлері қантты диабетпен сырқаттанған науқастарға жағымды болуы мүмкін. Альфа-адреноблокаторлар АҚ-ды едәуір төмендетеді, бірақ жанама теріс әсерлерінің көптігінен науқастардың өмір сапасының көрсеткіштері онша жақсармайды.
Альфа-2-адренорецепторлар агонистері (стимуляторлары) сопақша ми вазомоторлық орталығы нейрондарының пресинапстық мембраналарында альфа-2-адренорецепторлар және имидазоддық рецепторлар орналасады. Бұлар стимуляцияланғанда АҚ төмендейді, ЖСС азаяды.
Альфа-2-агонистері - клониин, гуанобенз, гуанфацин; ІІ-имвдозол рецепторларының агонистері - моксонидин және рилмедин. Атап өткен рецепторлардың өзге ағзаларда да болуынан, бұлар көптеген жанама әсерлерінен артериялық гипертонияның емінде кең қолданылады.
Қосарланған антигипертензиялық ем Көп жағдайда диастолалық қысымды 80 мм с.б.б. артық төмендету үшін
бір дәрмектің қуаты жеткіліксіз. Осы жағдайларда және 2-3-ші дәрежелі
артериялық гипертонияда дәрмектерді аз дозада бірге қолданады.
Артериялық гипертония емінде дәрмектерді қосарлау жобасы
Тиімді комбинациялар: Диуретик + b-адреноблокатор.
Диуретик + ААФ ингибиторы (немесе АТ-ІІ рецепторынын блокаторы).
Кальций антагонисі + ААФ ингибиторы.
Альфа-1-адреноблокатор + бета-адреноблокатор.
Тиімділігі төмендеу комбинациялар
Кальций антагонисі + диуретик.
Бета-адреноблокатор+ ААФ ингибиторы.
Қолдануға жатпайтын комбинациялар
Бета-адреноблокатор+верапамил немесе дилтиазем.
Кальций антагонисті+ альфа-1-адреноблокатор.
Гипертониялық кризді емдеу жобасы
Криздің түрлері,
асқынулары
Дәрмек
Әсерінің басталуы
Асқынусыз
гипокинетикалық
Нифедипинді 5-20 мг тіл астына
салу, ол жақпайтын болса –
капотенді 6,25-50 мг ішкізу
5-10 мин.
15-60 мин.
Асқынусыз
гиперкинетикалық
Бета-адреноблакаторлар
Анаприлин 40-60 мг тіл астына
салу.
15-20 мин.
Жүрек ишемия
ауруының, жүрек
шамасыздығының
үстінде дамыған криз
ААФ ингибиторлары
(эналаприн 1,25-5 мг әр 6 сағат
сайын вена ішіне енгізу)
Ми жағынан бұзылыс
болмағанда – нитраттар
(перлингалит немесе изокет 20-60 мг физиологиялық ертіндінің
200 мл қосып к/т ішіне
тамшылату), жүрек
шамасыздығы болмаса – β-адреноблакаторлар (обзидан 5
мг физиологиялық ерітіндінің
10-20 мл қосып к/т енгізу)
5-10 мин.
Ырғақ бұзылысымен
асқынған криз
Обзидан 5 мг немесе верапамил
5 мг физиологиялық ертіндінің
10 мл қосып к/т, магний
сульфаты 25% -10мл к/т енгізу
5-15 мин.
Жүректің жедел
шамасыздығымен, өкпе
ісінуімен асқынған криз
Перлинғанит, изокет 20-60 мг
физиологиялық ерітіндінің 200
мл қосып к/т ішіне тамшылату,
лазикс 80-120 мг к/т енгізу, капотен 25-50 мг тіл астына
салу
5-15 мин.
Орта аневризмасының
ажырауымен асқынған
криз
Натрий нитропруссиді
минутына 15 мкг бастап немесе
перлинғанит, изокет жоғарыда
көрсетілген әдіспен тамшылату
5-15 мин.
4.3 Миокард инфаркті. Қарттардағы клиникалық ерекшеліктері.
Жедел жәрдем Миокард инфаркті - тәж артериясы миокардтың оттегіге мұқтаждығын қамтамасыз ете алмауынан дамитын миокардтың ишемиялық некрозы.
Миокард инфарктісімен сырқаттанатын науқастардың саны 1000 адамға шаққанда 2,87 – 3,08% - ын құрайды. ЖИА –ның бұл түрі көбіне 40-тан асқан шақта дамиды және 50-56 жас аралығында бұл аурумен сырқаттану едәуір жиілейді. Ер адамдар әйелд ерден 5-2 есе жиі ауырады.
Соңғы кезде миокард инфарктісінің жиілігі екі есе көбеюге жақындаған.
Этиологиясы. Миокард инфарктісінің негізгі себебі – тәж артерияларының стеноздаушы артеросклерозы.
Миокард инфаркті дамуының тікелей себептері: 1) тромбоздың салдарынан тәж артериясының окклюзиясы;
2) артеросклероз түймедағының арасында қан құйылып ісінуінен тәж артериясының бітелуі;
3) критикалық стеноз нәтижесінде тәж артериясының түйілуі;
4) тәж артериясының критикалық стенозы кезінде миокардтың оттегіге сұранысының күрт артуы (мәселен ауыр дене қызметінен симпатоадренал жүйесі белсенділігінің аса жоғарылауынан).
Аталған тікелей себептермен бірге миокард инфарктісінің дамуында келесі бейімдеуші факторлардың маңызы зор:
тәж артерияларының тармақаралық коллатеральдік байланыстарының жеткіліксіздігі, қанның тромбтар түзу қасиетінің артуы, микроциркуляциялық бұзылыстар.
24>24>24>24>24>