Қазақстан тарихы және қоғамдық пәндер кафедрасы «Қазақстан тарихы» пәні бойынша әдістемелік нұсқау Мамандығы
жүктеу/скачать 1,99 Mb.
|
Қазақстан-тарихы-Стом-1-курс
- Бұл бет үшін навигация:
- Ақпараттық –дидактикалық бөлім.
| 3.Жаңа тақырыпты түсіндіру: 40 мин (44 %)
1.3 Тақырып жоспары: 1. Тәуелсіз Қазақстандағы білім жүйесіндегі өзгерістер. 2.Қазақ жастарының шет елдерде білім алуы. 3. Тәуелсіз Қазақстанның ғылымы. 4 .Тәуелсіз Қазақстанның мәдениеті. Ақпараттық –дидактикалық бөлім. Өтпелi кезеңнен қиыншылығына қарамастан, егемендiк алған кезден бастап, Қазақстанда бiлiм жүйесiнде көптеген оң өзгерiстер орын алды. Ең бастысы, оқу мазмұны өзгердi. Бiлiм стандарттары жасалды, оқытудың жаңа әдiстемесi енгiзiлдi. Қазақстан Республикасындағы бiлiм берудiң жай-күйi алғаш рет 1995 жылы көктемде оқу саласы қызметкерлерiнiң республикалық кеңесiнде егжей-тегжейлi талқыланды. Кеңесте атап көрсетiлгендей, халыққа бiлiм беру саласында бiрқатар оң өзгерiстерге қол жеткенi айтылды. Бiрыңғай орта мектептердiң орнына мектепте болашақ ұрпаққа бiлiм беруде плюрализм орнап келедi. Соңғы жылдары гимназиялар, лицейлер, жеке және авторлық мектептер ашылып, жұмыс iстей бастады. Тарих, Ана тiлi және 1-5 сыныптар үшiн оқу пәндерi бойынша оқулықтар шығарылды. Егер соңғы кезге дейiн Қазақстан мектептерiнде тек бұрынғы КСРО тарихы оқытылса, ендi қазақ халқының өз тарихын терең талдап оқытуға көңiл бөлiндi. Халыққа бiлiм беру саласын алға бастыруда оның материалдық-техникалық базасын нығайтуда, әсiресе, 1996-1997 жылдары үкiмет тарапынан едәуiр айтуға тұрарлық жұмыстар жүргiзiлдi. Атап айтқанда, 1996 жылы бiлiм беру саласына 65 миллиард теңге, немесе мемлекеттiк бюджеттiң 23,4 пайызы, 1997 жылы 73,3 миллиард теңге, яғни мемлекеттiк барлық бюджеттiң 21,4 пайызы бөлiндi. Алайда одан кейiнгi жылдары халыққа бiлiм беру саласындағы орнықтылық және кейбiр кезек күттiрмейтiн мәселелердiң шешiлуiн желеу етіп, мемлекеттiк бюджеттен қаржы бөлу бiрсыпыра азайды. Мәселен, тек 1999-2001 жылдары бiлiм беру саласына жыл сайын шамамен 12 миллиард теңге бөлiнiп отырған. Мұның өзi бiлiм беру саласындағы кейбiр келеңсiздiктерге алып келдi. Балабақшалардың 82 пайызы қысқарып, оқушылары аз көптеген ауыл мектептерi жабылып қалған. Мектептерде жұмыс iстейтiн мұғалiм кадрлардың сапалық құрамында келеңсiз жағдайлар қалыптасты. 2001/2002 оқу жылында республика бойынша педагог кадрлардың тапшылығынан мектептерде тек орта бiлiмi бар 3,5 мыңнан астам мұғалiм және 6 мың басқа мамандық иелерi жұмыс iстеген, мектептерден жалақыны азсынып, 43,6 мың мұғалiм басқа салаларға жұмысқа ауысып кеткен. Қазақстанның тәуелсiздiк алуымен байланысты халыққа білім беру жүйесінің халықаралық қарым-қатынасы кеңейдi. 1991 жылы жүздеген республика оқушылары, студенттерi мен аспиранттары оқуларын шетелдерде жалғастырса, қазiрде олардың саны мыңнан асып отыр. Осы мақсатта Қазақстан Президентi жанынан "Болашақ" бағдарламасы бойынша арнаулы қор құрылып, оны қаржыландырумен республиканың барлық жоғары оқу орындарынан жыл сайын жүздеген студент шетелдерге, соның iшiнде АҚШ-қа, Ұлыбританияға, Францияға, Қытайға, Түркияға және тағы басқа да жерлерге оқуға жiберiледi. Соңғы он жылда "Болашақ" бағдарламасы бойынша 685 студент жастар шет елдерден бiлiм алып келдi. Ал 2003 жылдың басында республикалық арнайы комиссияның шешiмiмен 25 жас жiгiттермен қыздар шет елге оқуға жiберiлетiн болды. Егемендiк алған жылдары елiмiздiң ғылымын дамыту салаларында үрдiс өзгерiстер байқалды. Қазақстан Республикасы Ғылым Академиясының құрылымы мен ғылыми iзденiстерiнiң тақырыптары жаңа талаптарға сай қайтадан қарастырылды. Ә. Х. Марғұлан атындағы Археологиялық институт, Ғарыштық зерттеу, Механика және машина, Информатика және басқару, Физика-техникалық проблемаларды зерттеу институттары ұйымдастырылды. Салалық ғылым академияларының жүйесi кеңейтiлдi. Қазақстан Республикасының Инженерлiк академиясы жұмыс iстейдi, ал Ауыл шаруашылық академиясы Қазақстан Ұлттық академиясының құрамына енгiзiлдi. Ғылыми дәрежелер тағайындау және ғылыми атақтар беру, диссертациялық жұмыстардың сапасын бақылап бекiту үшiн республика Жоғары аттестациялық комитетi құрылды. Тәуелсiз Қазақстанның әдебиетi мен ұлттық тiлiнiң мәртебесiн көтеруде бiрқатар шаралар iске асырылуда. 30-шы жылдары нәубетке, жазықсыз жазаға ұшыраған ғалымдарды, жазушыларды, мамандарды ақтау жүзеге асты. А. Байтұрсыновтың, М. Жұмабаевтың, М. Дулатовтың, Ш. Құдайбердиевтiң, Ә. Бөкейхановтың, Х. Досмұхамедовтың, Ж. Аймауытовтың және басқалардың кiтаптары жарық көрдi. Бұлардың шығармалары ұмыт болып, мектептерде, арнаулы орта және жоғары оқу орындарында соңғы кезге дейiн оқытылмаса, ендi оқу орындарының бағдарламаларына кеңiнен енгiзiлiп, оқушы-студент жастарға олар жөнiнде жан-жақты дәрiс берiледi. Мемлекеттiң жаңа кезеңдегi жүргiзiп отырған ұлт саясатымен байланысты қазақ тiлiн қайта түлету мейлiнше көкейкестi проблемаға айналды. 1989 ж. қыркүйектегi Тiл туралы Заң және Қазақстан Республикасының Конституциясы бойынша ол мемлекеттiк тiл деп жарияланды. Iс жүргiзудi қазақ тiлiне көшiру жөнiнде жан-жақты шаралар белгiленiп, олар жүзеге асырылуда. Атап айтқанда, Қазақстанның барлық жоғары және арнаулы орта оқу орындарында қазақ тiлiнде оқыту бөлiмдерi ашылды. Мұның өзi ауылдан қазақша оқып келген жастардың ана тiлiнде тиянақты бiлiм алуына жағдай жасады. Соңғы жылдары елiмiздiң мәдениетi мен рухани өрлеуiне Президент Н. Ә. Назарбаевтың 2000 жылды - Мәдениеттi қолдау жылы деп жариялауының үлкен маңызы болды. Бұл жылы мәдениет мекемелерiн дамытуға, олардың материалдық базасын нығайтуға бағытталған едәуiр жұмыстар атқарылды. 727 мәдениет мекемелерi жаңадан ашылды. Оның қатарында 468 кiтапхана, 239 клуб, 5 жаңа театр мен 5 мұражай бар. Театрлар Астанада, Петропавлда, Оралда, Өскеменде және Түркiстан қаласында ашылды. Корей музыкалық комедия театры, республикалық немiс драма театры, Н. Сац атындағы орыс академиялық балалар және жасөспiрiмдер театры жеке ғимараттарға көштi. Мәдениеттi қолдау жылы аясында барлығы 2368 мәдени объектi: 1449 кiтапхана, 681 клуб үйi, 49 мұражай, 11 театр, 6 кинотеатр, 2 филармония және т. б. жөндеуден өттi. Елiмiздiң Президентi жарлығымен 1998 жыл - Халық бiрлiгi мен ұлттық тарих жылы деп атап өтiлдi. Тарих жылы тұтастай алғанда 23 iрi-iрi ғылыми форумдардың өткiзiлуiмен ерекшелендi. Соның iшiнде Республика ұлттық ғылым академиясы тарихында тұңғыш рет АҚШ, Ресей, Қытай, Өзбекстан, Қырғызстан, Түркия, Жапония ғалымдарының қатысуымен отандық тарих проблемаларына арналған арнайы сессия өткiзiлдi. Сондай-ақ, "Жiбек жолы және Қазақстан", "А. Байтұрсынов - ғалым, ағартушы, қоғам қайраткерi", "Құрманғазы және мыңжылдықтар тоғысындағы дәстүрлi музыка", "Қазақстанмен шекаралас аумақтардың тас дәуiрi" сияқты халықаралық, "Шал Күлекеұлы және ақындық дәстүр", "Қоғамдық гуманитарлық ғылымдардағы қыпшақтану" және т. б. республикалық ғылыми конференциялар жоғары деңгейде ұйымдастырылды. Алдағы кезеңде республика мәдениетiн дамыту үшiн барлық мүмкiндiктердi барынша пайдаланып, қолайлы жағдай жасау мiндетi тұр. Бұл елiмiзде шығармашылық ахуалын, өресi биiк өнерге деген қажеттiлiктi, оны ұлттық тұрғыда өркендету, мәдени бағдарламаны жүзеге асыру, жас дарындарды тәрбиелеп өсiруде өзiнiң тиiстi нәтижелерiн беруге тиiс. Осы орайда Президент Н. Ә.Назарбаев "Iшкi және сыртқы саясаттың 2004 жылға арналған негiзгi бағыттары" Жолдауында мәдениеттi дамытудың айқын жолдарын "Мәдени-тарихи мұраны сақтау" деген бөлiмiнде ерекше атап көрсетедi. Қорытып айтқанда, мұның барлығы Қазақстанның экономикасы оңала бастаған тұста әдебиет пен мәдениет, жалпы руханият мәселелерiне айрықша назар аударатын кез келгендiгiн, елдiң болашағы мәдениетпен астасып жататындығын тағыда қадап көрсетедi. 2003 жылы республикалық бюджеттен мәдениет саласына бөлiнетiн қаржы көлемi 2002 жылмен салыстырғанда 52 пайызға өскен. Соңғы екi жыл iшiнде бұл салаға бөлiнген қаржы екi есеге дейiн көбейдi. Бұл қаржы мәдени саланы түгел қамтып, едәуiр аяғынан тiк тұрып кетуiне әсер етедi. Сондықтан үкiметтiң басшылығымен мәдениет салалары алдағы уақытта да өзiнiң дұрыс шешiмiн тауып, одан әрi дами беретiнiне зор сенiм бiлдiруге болады жүктеу/скачать 1,99 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|