Қазақстан тарихы кафедрасы
-тақырып. ХХ ғасырдың басындағы Қазақстан
жүктеу/скачать 1,24 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Семинар сабағына дайындалу ҥшін әдістемелік нҧсқаулар
| 10-тақырып. ХХ ғасырдың басындағы Қазақстан
Сабақтың мақсаты - ХХ ғ. басындағы Қазақстанның ҽлеуметтік- экономикалық жағдайына тоқталып, қазақ зиялыларының қызметін айқындау жҽне саяси оқиғалардың барысын ашып кҿрсету болып табылады. 1. Бірінші орыс революциясы жылдарындағы Қазақстандағы революциялық қозғалыстар. 2. 1916 жылғы ҧлт-азаттық кҿтеріліс. 3. Ақпан буржуазиялық-демократиялық революциясы. 4. «Алаш» партиясының жҽне «Алаш Орда» ҥкіметінің қҧрылуы. Әдебиеттер 1. Қазақстан тарихы. 5 –томдық. Т. 3, А., 2002. 2. Қазақстан тарихы. Очерк. А., 1993. 3. Ж.О. Артықбаев. Қазақстан тарихы (оқулық-хрестоматия) Астана., 2000. 4. А. Байтҧрсынов. Ақ жол. А.,1991. 5. Ҽ. Бҿкейханов. Таңдамалы. А., 1995. 6. М.Б. Мҧхамедов, Б. Сырымбетҧлы. Қазақстан тарихы. А., 2007. 7. М. Қойгелдиев. Алаш қозғалысы. А., 1995. 8. Б.С.Сулейменов, Басин В.Я. Восстание 1916 года в Казахстане. А- А., 1977. 122 Семинар сабағына дайындалу ҥшін әдістемелік нҧсқаулар Бірінші сұраққа талдауды 1905-1907 жж. орыс революциясының себептері неде, оның Қазақстанға ҽсері қандай болды деген сҧрақтарға жауап беруден бастау керек. Осы революцияның халықаралық маңызы неде? Бірінші орыс революциясынан кейін патша ҿкіметінің Қазақстанды отарлау саясаты кҥшейді. Сондықтан ҿлкеде жҧмысшы қозғалысы, қазақ шаруаларының оппозициялық қозғалысы кҥшейе тҥсті. 1905 жылы Қарқаралы петициясы қабылданды. Оның мҽні неде? Қазақстардың саяси сана-сезімінің ҿсуі Мемлекеттік Думалардың қызметіне қатысумен ерекшеленеді. Дума депутаттары ішінде Ҽ.Бҿкейхан, Б.Қаратай, М.Тынышбай, т.б. болды. Халықтың азаттық қозғалысында ерешк ҿл атқрған қазақ интеллигенциясы. Алдыңғы қатарлы азаматтар Ресейде білім алып, парламенттік, ҧлттық автономия идеяларын ҧсынды, ҧлттық сана- сезімнің қайта ҿркендеуіне ықпал етті. ХХ ғ. басында Қазақстанда ҧлттық-демократиялық, реформаторлық қозғалыстардың қайта кҿтерілуі байқалады. Оларды атқарған қазақтың саяси, интеллектуалды, рухани элитасы болды: М.Дулатов, А.Байтҧрсынов, Досмҧхамедовтар, Ш.Қҧдайбердиев, т.б.. Ҧлттық ҿзіндік сананың қалыптасуында ҥлкен рҿл атқарған қазақ тілінде басылып шыққан «Қазақ» газеті мен «Айқап» журналы туралы да айту керек. Екіншіі мәселеде Қазақстан І дҥниежҥзілік соғыс жылдарында жҽне 1916 жылғы оқиғалардың себептері мен сылтауы қандай болды, негізгі ошақтары мен оның жетекшілері кімдер болды деген сҧрақтарға жауап іздейміз. 1916 жылдың 25 маусымындағы патша Жарлығына байланысты тҥрлі ҽлеуметтік топтардың қатынасы қандай болды? Ҧлт зиялыларының бҧл оқиғаларға кҿзқарасын салыстыра отырып сипаттаңыз. Үшінші сұраққа жауапты Ресей империясында I д.ж.с. қарсаңында (1914-1918жж.) қалыптасқан қоғамдық-саяси жағдайда талдау жасаудан бастау қажет. Ресейде неліктен 1917ж. ақпанда буржуазиялық- демократиялық тҿңкеріске айналған дағдарыс пісіп-жетіледі? Осы тҿңкерістің жеңісі туралы айта отырып, Ресейде ақпан тҿңкерісінен кейінгі қоғамдық-саяси ахуалға талдау жасаңыздар. Қос биліктің маңызы неде? Қандай ҽлеуметтік топтар қай билікті жақтады? Тҿңкерістен кейін саяси кҥштердің қатынасы қандай болды? Уақытша буржуазиялық ҥкіметтің іс-ҽрекетін сипаттаңыздар.. Тӛртінші сұраққа бҥкіл тҥрік ҽлеміне ҽсер еткен алаш қозғалысына сипаттама жасап, 1917ж. шілдеде Алаш партиясының қҧрылуын айтыңыздар. Неліктен қазақ зиялыларының партиясын қҧру тек 1917ж. жазда ғана мҥмкін болды? Партия бағдарламасының мазмҧнына толық талдау жасап, оның негізгі пунктеріне тоқтаңыздар, мысалы: 123 демкратиялық Ресей қҧрамында қазақ автономиясын қҧру, Қазақстанда аграрлық сҧрақты шешу, ҿлкеде ағарту ісін тарату. Сҧраққа дайындалғанда міндетті тҥрде соңғы жылдары шыққан қҧжаттық материалдарды қолданыңыздар. Бҧл сҽт ҿте маңызды, ҿйткені ғылымиҽдебиетте алаш қозғалысы туралы отандық тарихта ҽртҥрлі баға беріліп келді. Алаш қозғалысы туралы материалды толық зерттеп, игеру. Алаш партиясының тарихи ролімен маңызды тҥсінуге ҿте қажет. Қоғамдық кҥреске ҧлттық интеллигенция араласа бастады. Практикалық сабақ барысында «Ҧлттық интеллигенция деп кімді айтамыз?» деген мҽселенің басын ашу мақсат етіледі. ХХ ғасыр басындағы Қазақстанда қоғамдық сананың қалыптасуы жҽне ҧлттық интеллигенция қызметі, ҧсынған идеяларының мақсаты. жүктеу/скачать 1,24 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|