Қазақстан тарихы кафедрасы
Дәріс 2. Қазақстан территориясындағы ежелгі мемлекеттік
жүктеу/скачать 1,24 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Тҥйінді сӛздер – тайпалар, мал шаруашылығы, мҥлік теңсіздігі, қоныс аудару. Кӛшпелі шаруашылыққа ӛту.
| Дәріс 2. Қазақстан территориясындағы ежелгі мемлекеттік
бірлестіктер Дәрістің мақсаты – Кҿшпелілер ҽлеміне сипаттама беру, тайпалық одақтардың қҧрылу себептерін ашып кҿрсету жҽне ежелгі мемлекеттік бірлестіктердің саяси тарихы мен қоғамдық қҧрылысынадағы ерекшеліктеріне тоқталу. Тҥйінді сӛздер – тайпалар, мал шаруашылығы, мҥлік теңсіздігі, қоныс аудару. Кӛшпелі шаруашылыққа ӛту. Темірді пайдалануды ҥйрену, одан ҽртҥрлі еңбек қҧралдарын жасау ҿндіргіш кҥштердің даму қарқынын кҥшейте тҥсті. Қазақстан аумағын мекендеген тайпалар санының ҿсуі мен ҿндірістің даму деңгейі арасында теңсіздік пайда болды. Мал санының ҿсуі дҽстҥрлі шаруашылыққа айналды. Адамдардың негізгі тҧрмыс тіршілігі мен ҽл-ауқаты мал ҿнімдеріне байланысты болғандықтан жаңа ҿндірістік қатынастар қажет болды. Бҧл жағдайдан шығудың сол кезде екі тҥрлі жолы бар еді. Біріншісі, егіс кҿлемін бірнеше есе кҿбейту жҽне мал басын одан ҽрі кҿбейте отырып, малдың қыстық шҿбін кҿбірек дайындау. Бірінші жолды таңдауға 38 Қазақстан жерінің табиғаты мен климаты сҽйкес келмеді, яғни суармалы егіншілікті дамытуға суландыру жҥйелері жеткіліксіз болды жҽне оны дамыту мҥмкін болмады. Екіншісі, малды қысы-жазы далада жаятын интенсивті кҿшпелі мал шаруашылығы еді. Қазақстанның кең-байтақ жер аумағы мен табиғат ерекшеліктері де кҿшпелі мал шаруашылығын ҿркендетуге ыңғайлы болатын. Еуразия далаларын мекендеген тҧрғындардың тарихи тҽжірибесі кҿрсеткендей, бҧл ҧлы далада тек кҿшпелі ҿмірмен ғана тіршілік етуге болатындығы дҽлелденген еді. Б.з.б. бірінші мыңжылдықтың алғашқы ғасырларында Қазақстанның кең байтақ далалары мен шҿлейт жерлерінде жартылай кҿшпелі мал шаруашылығы шаруашылықтың басым жҽне негізгі тҥрі болып орнықты. Қолдарына кҿп мал жинаған бай-шонжарлар ҿз тайпаларымен бірге жайылым жерлерді ҥнемі ауыстырып отырған, олар қоғамдағы ықпалды кҥшке айнала отырып, далалық жҽне шҿлейт жерлерді интенсивті тҥрде игере бастаған. Осы кезде мал жҽне жайылым жерлер ҥшін тайпалар арасында жиі-жиі соғыстар болды. Бҧл соғыстардан ҽскер жҽне тайпа басшылары байыды. Мҥліктік теңсіздіктің пайда болуы, қоғамның жіктелуі ҽртҥрлі топтар арасындағы қатынасты реттеуге қабілетті белгілі-бір кҥшті қажет етті. Мҧндай кҥш мемлекет болып табылды. Қазақстан территориясындағы алғашқы мемлекеттік қҧрылымдар б.з.б. бір мың жылдықта тайпалық одақтар тҥрінде пайда бола бастады. жүктеу/скачать 1,24 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|