Метрополия  (гр. meter ана+ polls қала) - колониясы бар  мемлекет. 94.  Республика

99. Демократия ( гр. demos халык+kratos билік) - халы к 
билігі; заңдарда азаматгардың бостандыгы мен тең күкыктыгы 
бекітілген халық билігінің іс жүзіндегі тосілдері мен нысандары 
жүзеге асырылатын жоне онымен белгіленетін саяси күрылыс.
100. Азык-түлік салгырты (продовольственная разверстка) -
1919-1921 жж. кеңес окіметінде а\ыл шар>ашылык онімдерін 
даПындау жүйесі. РКФСР Халык комиссариатының 11.01.1919 ж. 
Декретімен шаруалар мемлекетке басы артық астық жоне 
онімдерді т\рақты багамен беруге міндетті болды. Азық-түлік 
салгырты 
сотые комм\низм саясаты елдегі 
оскерн
жономикалык қиын жағдайларта байланысты енгізілген.
101. Азык-түлік сальны 
1921-1923 жж. РКП(б) X съезінің 
шешіміне сойкес шаруа кожалықтарынан азык-түліктей алынды. 
Бүл азық-түлік салғыртын алмастырды. жаңа жономикалык 
саясаттың алғашқы актісі. Азық-түлік салыгы шаруалардыц 
материалдық мортебесін күшейтіп. астык жоне баска оні.мдерді 
ондіруді арттырды.
102. Үжымдастыру 
(коллективизация: лат. coilekti vus 
жинактаушы) 
-
қоғамдастырылу; 
ауыл 
шаруашылығын 
(социалистік елдерде) үжымдастыру, үсак жеке-жеке болтан 
шаруа шаруашылықтарын ірі социалистік ауыл шаруашылыты 
косіпорындарына - артельдерге. колхоздарта жоне т.б. біріктіру.
103. Тэркілеу (конфискация: лат. confiscatio ) - 1) мүлікті. 
акшаны жоне т.б. сот актісіне сойкес мемлекет меншітіне күішси 
орі акысыз тартып ал\; 2) басылы.мды айналымнан алыи кою.
104. Кооперация (лат. coperatio бірлесу) - 1) ецбекті 
үйымдастыр\ нысаны, онда коп адамдар 
бір-біріне озара 
байланысты бір немесе ортүрлі еңбек процесіне бірлесіп 
катысады; 2) кооператив мүшелерінің 
топтык меншітіне 
негізделген ондірісті социалистік үйымдастыру нысандарының 
бірі.
105. Колхоз-кооператив меншігі - колхоздар жоне озте де 
кооперативтік үйымдардың меншігі.
106. Бесжылдык жоспар (бесжылдык) 
КСРО-даіы 
олеуметтік-экономикалық дамуды бір орталықтан жоспарла\дыц 
негізгі нысаны. Мемлекеттік бесжылдык жоспар партпяныц 
съездерінің шешімдері негізінде жасалды.
107 
«Барбаросса жоспары» ( 
нем. 
«касиетті 
Рим 
империясы» императоры I Фридрих Барбароссаның есімімен 
аталтан) - фашистік Германияның КСРО-та карсы агрессиялык
303

соғысының 
жоспары 
осылай 
аталған. 
Жоспарда 
кеңес 
эскерлерінің негізгі бөлігінің Ресейдің ішіне қарай шегінуіне 
жол бермей отырып, Днепр және батыс Двина өзендерінің батыс 
жағында талқандау көзделді. Одан кейін Мәскеуді, Ленинград 
пен Донбасты алып, Архангельск-Еділ-Астрахань бағытына 
шығу жоспарланды.
108. Демагогия (гр. demos халық+ ago ертемін) - фактілерді 
бүрмалап, жалған уәде беріп, өтірік айтып көзкөре алдау; саяси 
мақсаттарға жету үшін сана-сезімі томен бүқараның көңілінен 
шығу үшін жалған жанашырлық таныту.
109. Бойкот (ағылш. boycott, иелікті басқарушы ағылшын
Ч.К. Бойкоттың есімімен байланысты, бүл шараны алғаш рет 
1880 жылы ирландиялық жалға алушылар аталған адамға 
қатысты қолданды) -жекелеген адаммен, үйымдармен және 
мемлекетпен қарым-қаты насты 
толықтай немесе боліктей 
тоқтатудан түратын саяси және экономикалық күрестің күралы.
110. Сыбайлас жемкорлық (коррупция: лат.сооггирйо сатып 
алу) - лауазымды адамдардың озінің қызметіне байланысты 
күқықтарын жеке баю мақсатында 
тікелей пайдалануды 
қамтитын 
қылмыс 
(шенеуніктерді 
және 
қоғамдық-саяси 
қайраткерлерді сатып алу, пара беру және т.б.)
111. Импичмент ( ағылш. impeachment) - бірқатар батыс 
елдерінде ( Англия, АҚШ және т.б.) мемлекеттің жоғары 
лауазымды адамдарын парламенттің сотқа тарту рәсімі.
112. Истеблишмент (ағылш. establishment белгілеу, негіз, 
қүру) - қоғамды басқаратын және артықшылықтарды иеленетін 
топтар, сондай-ақ олар өзінің билігін жүргізуге арқа сүйейтін 
билік пен басқарудың барлық жүйесі; ағылшын және американың 
қоғамдық-саяси әдебиеттерінде алғаш рет пайда болған үғым.
113. Ядорсыз аймақ - ядролық қаруды 
сынамайтын, 
ондірмейтін, 
орналастырмайтын, 
сақтамайтын 
орі 
тасымалдамайтын еркін аймақ. Ядросыз аймақ түтастай аймақ, 
жекелеген мемлекеттер немесе мемлекеттің бір болігі болуы 
мүмкін.
114. Бюджет тапш ылығы - мемлекет бюджетінің кірісінен 
горі шығысының артып кетуі.
115. Демография 
халықтың күрамын, санын және осуін 
зерттейтін ғылым.
3 0 4

жүктеу/скачать 7,71 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: