Қазақстан тарихы оқулық

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ
МИНИСТРЛІГІ
ҚАЗАҚСТАННЫҢ АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯ ЖӘНЕ 
БАСҚАРУ ИНСТИТУТЫ
Г.Қ- КӘДІРҚҮЛОВА
ҚАЗАҚСТАН
ТАРИХЫ
Оқулық
Алматы
2005

ББК63.3 (2К)я73 
К24
КӘДІРҚҮЛОВА Г.К.
К 24 
Қазақстан тарихы: Оқулық. -
Алматы{ҚАЗақпарат 2005 -320 б. 
ISBN9965-25-614-4
Пікір жазғандар:
К.М.БАЙПАҚОВ,
ҚР ҮҒА-ның академигі,
тарих ғылымдарының докторы, профессор
Т. О. ОМА РБЕКОВ,
тарих ғылымдарының докторы, профессор 
Жауапты редактор 
А.Ә. Нуржанов
Оқулықта көне дәуірден бастап қазіргі күнге дейінгі Казак- 
стан тарихы туралы мәліметтер қамтылған. Автор бүл еңбегінде 
тарихтың белгілі бір кезеңдерін жаңа қырынан көрсетуге талпын- 
ған. Қазақстандағы тарихи процестердің даму барысындағы 
негізгі жаңа мәліметтерді келтіреді.
Кітап жоғары оқу орындары мен мектептердің үстаздарына, 
студенттерге, оқушыларға және қалың оқырман қауымға 
арналған.
ББК63.3 (2К) я73
К 
0503020905 
00 (05)-05
ISBN 9965-25-614-4
© Кәдірқү.юва Г.К., 2005.

КІРІСПЕ
ҚАЗАҚСТАН ТАРИХЫ КУРСЫНЫҢ
МАҚСАТТАРЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ
Қазақстанның тәуелсіздік алуы халқымыздың үлттық сана-
сезімінің, ой-орісінің дамуына оң әсерін тигізді, сонымен ңатар
ол 
е.чіміздің 
тарихын 
тереңірек 
зерттеуге, 
гасырлар
қоанауындагы деректерді байыпты зерделеуге мол му.мкіндік
берді.
Әдетте өткеи тарихқа мән беру дегеніміз - әлемдік
өркениеттің жетістіктері .йен ежелгі тарнхтыц, эдебиеттің,
онердің гажайып ескерткіиітері туралы біліп қана қоішай,
сонымен қатар оның өнегелілік пен талгампаздыққа баулитын
қырлорын ерекше багалау болып табылады, сонымен қатар ол
қазіргі ңогамның ажыраиас бір бо.чігі екендігін де ескеру керек.
Өйткені, тарихи тэжірибенің қазіргі заманга бага берудегі
мақсаты, болашақты болжаудагы орны ерекше.
Тарихтың тәжірибесінен екшеп алынган фактілердің қүр
жиынтыгы 
деп 
қарауга 
болмайды. 
Шын 
мәнінде 
бүл
халңымыздың кешеден бүгінге, бүгіннен ертеңге, үрпацтан
үрпаққа жспгасып келе жатцан игі дәстүрі болып табылады.
Белгілі бір қогамда тарах функциясының ауысуына байланысты
адамдардың білі.идері мен идеологиясы өзгеріске үиіырап, мүның
өзі олардың дүниетанымына эсер етеді. Сонымен қатар бүгінгі
тарах 
қазіргі 
кезде 
болып 
жатқан 
оқигаларды, 
оның
болаишқтан алар орнын бааыпты түрде оа-елегінен өткізуге
мүмкіндік береді.
Тарах гуманитарлық гылымдардың өзегі болып табылады,
оның негізгі жетістіктері тіпті қогамдық қүрылыс ауысцанның
озінде 
түпкілікті 
озгертулерді 
талап 
етпейтін 
ж ат ы
адамзаттың қүндылықтарды ениіілейді.
Шындыгына жүгінсек, тарах гылымындай бірде-бір гылым
үлттық наиы с пен патриотизмге тәрбиелей алмайды. Халық
қалы кезеңдерге man болып, бастарына қиын-қыстау күн
тугсінда, сондай-ақ өздерінің бостандыгы мен тәуелсіздігін
қоргауга тура келгенде ата-бабаіарының ерліктерімен, елінің
тарахымен 
рухтанады. 
Қогаидық 
және 
этнакачық
қүры.чымдардың әр ачуандыгына қарамастан 
хачық ортақ
қырлары бар 
өзіндік 
олеуметтік-саяси 
қүрылымдарды
3

еншілейді және ол жесты адамзат қатынастарыиыц олемдік
жүйесіне және бүкіл 
тарихқа түтасып 
кетеді. Ал рухапи
байлыгы жүтаң халық әлемдік тарихи протесте дербес рол
атқара алмайды. Адамды
< 
танып-білу үиіін алдымен сил
этностың тыныс-тіриіілік заңдылықтарын ащ ындап алу керек.
Халыцтыц рухын оның рухани, материалдық мэдеииетіп,
моральдьщ-әдептік қүндылықтар жүиесі меп олеуметтік-
қогамдық қатынастарын жете білгенде гана үгынуга болады.
Кейінгі кезде жүргізілген зерттеулер адамзат тарихының
бастапқы кезеңдері мен опың даму процесі, мәдеииеті тураіы
қалыптасып қалган бүрынгы үгымдарга бірқатар озгерістер
енгізді. Археологиялық және лингвистикалыц 
зерттеулер
нәтижесінде гылыми іздепістің қазіргі замангы одістемесі егін
шаруашылыгының дамуы мен мет аіл оңдеуге дейіигі кезеңіи.
жазудың пайда болуы мен қала өркетіетініц даму, қалыптасу
дәуіріи, мыңдаган жылдар боііы жер қойнауында белгісіз
жатқан деректерді нақтылай түсті.
«Қазақстан тарихы» пәні де осындай абыройлы міндетті
алга қойып отыр.
Эрине, автор бүл еңбегінде республика тарихының барлық
тақырыптары мен проблемаларын түгелдей қамтуды мақсат
етпеген. Өйткені, осы пәнді оқып-үйренуге 
болінген уақыт
көлемінің иіектеулі болуы оган мүмкіндік бере қоймайтыны
белгілі. Л ещ ияларга енгізілмей қаіган жекелеген тақырыптар
семинарларда цамтылатын болады, соидаи-ац оны студент-
тердің өз бетімен оқып-үйренуіне кеңес беріледі.
4

/ 
ТАРЛУ