Қазақстанның Ғылымы мен өмірі халықаралық ғылыми-көпшілік журнал Бір жылда 6 рет жарық көреді Құрылтайшы: «ҚҰҚЫҚТЫҚ миссия»
жүктеу/скачать 5,5 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ПРОБЛЕМА КАЧЕСТВА ПРАВИЛ ПРИСУЖДЕНИЯ ОБРАЗОВАТЕЛЬНОГО ГРАНТА НА ОБУЧЕНИЕ В ВЫСШИХ УЧЕБНЫХ ЗАВЕДЕНИЯХ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН Түйіндеме
- ЖАҺАНДАНУ ЖАҒДАЙЫНДА КӘМЕЛЕТКЕ ТОЛМАҒАНДАРМЕН ТӘРБИЕ ЖҰМЫСТАРЫН ЖЕТІЛДІРУДІҢ ЖОЛДАРЫ Резюме.
Батешов Е.А. кандидат педагогических наук, и.о.начальника отдела инновационных технологий Академии финансовой полиции, г.Астана, Сарыаркинский р. e-mail: 5276989@mail.ru ПРОБЛЕМА КАЧЕСТВА ПРАВИЛ ПРИСУЖДЕНИЯ ОБРАЗОВАТЕЛЬНОГО ГРАНТА НА ОБУЧЕНИЕ В ВЫСШИХ УЧЕБНЫХ ЗАВЕДЕНИЯХ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН Түйіндеме: Осы мақалада бірыңғай ұлттық тестілеу негізінде Қазақстан Республикасы жоғары оқу орындарына түсу кезінде гранттарды бөлу әділеттілігінің кейбір сұрақтары қарастырылған. Аннотация: В настоящей статье рассматриваются вопросы справедливости распределения образовательных грантов на основе Единого национального тестирования при поступлении в высшие учебные заведения Республики Казахстан. Abstract: In given article some questions of the correctness of distribution of grants of receipt in higher educational institutions of Republic Kazakhstan on the basis of uniform national testing are considered. Вот уже 12 лет в Казахстане для поступления в высшие учебные заведения практикуется организа- ция Единого национального тестирования для вы- пускников средних школ текущих лет и Комплекс- ного тестирования для выпускников школ про- шлых лет и выпускников колледжей. Из СМИ, ин- Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана Science and life of Kazakhstan. №3 (30). 2015 .................................................................................................................................................................................................. ........... 106 тернета и других источников информации в разные года часто слышится критика в адрес процедуры организации ЕНТ и КТ. Скандалы связывают с тем, что абитуриенты пытаются проносить сотовые телефоны, шпаргалки, калькуляторы, фотоаппара- ты, рации и т.д., были и замечания по причинам технического сбоя при подсчете баллов абитуриен- тов. В настоящей статье, написанной в рамках научно-исследовательского направления «Анти- коррупционная политика в ВУЗах», мы хотели поднять на рассмотрение общества другой вопрос. Это насколько качественно была проведена науч- ная антикоррупционная экспертиза Правил при- суждения образовательного гранта, утвержденных постановлением Правительства Республики Казах- стан от 23 января 2008 года №58 (далее Правил) на обучение в высших учебных заведениях РК. Могут ли данные Правила лояльно относиться к одной категории абитуриентов и зарубать на корню более качественные знания другой категории граждан. Возьмем, к примеру, распределение образователь- ных грантов между городской и сельской молоде- жью. В настоящее время при формировании госзаказа на подготовку кадров по языкам обучения за основу принимается среднестатис- тический показатель доли выпускников школ с казахским языком обучения с учетом данных предыдущих лет. В зависимости от данной пропор- ции формируется количество грантов по языкам обучения. Общеизвестно, что в основном школы с рус- ским языком обучения находятся в городах, неже- ли в сельской местности. Поэтому, далее будем условно считать, что закончившие школу на рус- ском языке, это в основном городские абитуриен- ты, закончившие на казахском – сельские абитури- енты. Внешне для сельских абитуриентов сделаны некоторые привилегии в виде сельской квоты. Но с другой стороны сельскому абитуриенту труднее поступить на грант из-за того, что более обеспе- ченные городские жители в случае не поступления в ВУЗ в текущем году после школы идут учиться в коммерческие группы, и в следующем году они уже не будут участвовать в конкурсе на получение гранта. То есть мы утверждаем, что на определение проходного балла поступления в вузы большое значение имеет не только количество выпускников средних школ нынешнего года, но и количество выпускников прошлых лет, желающих в этом году стать студентами. На конкурс для получения гранта также влияет то, что большой процент городских абитуриентов даже и не планирует поступать в вузы Казахстана, а хотят продолжить обучение в ближнем и дальнем зарубежье (России, Белоруссии, Чехии, США, Ве- ликобритании и т.д. (не путать со стипендиатами по программе «Болашак»). Так, к примеру, по ста- тистике, предоставленной Управлением Образова- нием Астаны, в 2014 году в г. Астане из 4042 вы- пускников школ ЕНТ сдавали 3252, т.е. 80,5% из общего числа выпускников. При поступлении в вузы других стран наш сертификат ЕНТ не обяза- телен. Поэтому абитуриенты, планирующие обуче- ние за рубежом, уже заранее отказались от проце- дуры ЕНТ, и поэтому у городских абитуриентов автоматически снижается проходной балл для по- лучения гранта. Из-за не учета вышеизложенных фактов про- исходит искусственное повышение разницы мини- мальных баллов необходимых для поступ-ления на грант между городской и сельской молодежью в высшие учебные заведения страны. В настоящее время получается так, что, к при- меру, выпускник казахской школы в 2014 году, поступающий на специальность 5В011100 «Ин- форматика», набрав на ЕНТ 81 баллов, не получает грант на обучение, в тоже время как выпускник русской школы набрав 51 балла становится облада- телем гранта на обучение. Ниже приведена таблица минимальных баллов необходимых для поступле- ния на грант в 2014 году в разрезе случайно вы- бранных специальностей. Обратите внимание, что для получения гранта на некоторые специальности разница минимального проходного балла может достигать 10, 20 и более значений. Таблица 1 - Минимальные баллы необходимые для поступления на грант в высшие учебные заведения согласно общему конкурсу в 2014 году по языкам обучения № Код специаль- ности Специальность каз рус 1 5В010100 Дошкольное обучение и воспитание 88 76 2 5В010200 Педагогика и методика начального обучения 94 77 3 5В010300 Педагогика и психология 95 89 4 5В010400 Начальная военная подготовка 98 90 5 5В010500 Дефектология 89 79 6 5В010600 Музыкальное образование 87 88 7 5В010700 Изобразительно искусство и черчение 98 89 8 5В010900 Математика 86 62 9 5В011000 Физика 86 59 10 5В011100 Информатика 82 51 11 5В011200 Химия 98 75 Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана Science and life of Kazakhstan. №3 (30). 2015 .................................................................................................................................................................................................. ........... 107 12 5В011300 Биология 94 85 13 5В011400 История 97 89 14 5В011500 Основы права и экономики 97 100 15 5В011600 География 95 82 16 5В011900 Иностранный язык: два иностранных языка (английский язык) 91 95 17 5В011923 Иностранный язык: два иностранных языка (немецкий язык) 63 89 18 5В012000 Профессиональное обучение 73 53 19 5В012300 Социальная педагогика и самопознание 85 77 20 5В020100 Философия 82 74 21 5В020200 Международные отношения 97 94 22 5В020300 История 88 85 23 5В020400 Культурология 82 81 24 5В020600 Религиоведение 80 75 25 5В020700 Переводческое дело 94 91 26 5В020800 Археология и этнология 84 77 27 5В020900 Востоковедение 94 94 28 5В021000 Иностранная филология: английский язык 91 96 29 5В021100 Теология 73 64 30 5В021200 Тюркология 96 96 31 5В070100 Биотехнология 91 87 32 5В070200 Автоматизация и управление 95 88 33 5В070300 Информационные системы 92 83 34 5В070400 Вычислительная техника и программное обеспечение 85 76 35 5В070500 Математическое и компьютерное моделирование 88 77 36 5В070600 Геология и разведка месторождений полезных ископаемых 76 65 37 5В070700 Горное дело 70 52 38 5В070800 Нефтегазовое дело 87 80 39 5В070900 Металлургия 69 50 40 5В071000 Материалогия и технология новых материалов 75 50 41 5В071100 Геодезия и картография 89 87 42 5В071200 Машиностроение 73 59 43 5В071300 Транспорт, транспортная техника и технологии 84 76 44 5В071400 Авиационная техника и технологии 74 65 45 5В071500 Морская техника и технологии 61 54 46 5В071600 Приборостроение 76 71 47 5В071700 Теплоэнергетика 85 81 48 5В071800 Электроэнергетика 88 82 49 5В071900 Радиотехника, электроника и телекоммуникации 100 89 50 5В072000 Химическая технология неорганических веществ 79 55 51 5В072100 Химическая технология органических веществ 85 74 52 5В072200 Полиграфия 75 57 53 5В072300 Техническая физика 87 83 54 5В072400 Технологические машины и оборудование (по отраслям) 76 66 55 5В072500 Технология деревообработки и изделий из дерева (по отраслям) 69 54 56 5В072600 Технология и конструирование изделий легкой промышленности 70 50 57 5В072700 Технология продовольственных продуктов 81 66 58 5В072800 Технология перерабатывающих производств (по отраслям) 76 57 59 5В072900 Строительство 83 78 60 5В073000 Производство строительных материалов, изделий и конструкций 75 64 61 5В073100 Безопасность жизнедеятельности и защита окружающей среды 84 73 62 5В073200 Стандартизация, метрология и сертификация 92 83 63 5В073300 Технология и проектирование текстильных материалов 68 50 64 5В080100 Агрономия 80 68 При составлении таблицы не учитывались абитуриенты получившие гранты по отдельному списку обладателей нагрудного знака «Алтын бел- гі», победителей республиканских и международ- ных олимпиад, соревнований, по списку получив- ших гранты по квоте для лиц казахской националь- ности не являющимися гражданами РК, по списку абитуриентов, получивших гранты по квоте для детей-сирот, по общему списку с конкретным ин- ститутом обучения, и списком грантников посту- пившим по сельской квоте. Делая вывод по данной статье, хотелось бы констатировать тот факт - нельзя в борьбе за грант разделять его распределение в зависимости от язы- Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана Science and life of Kazakhstan. №3 (30). 2015 .................................................................................................................................................................................................. ........... 108 ка обучения будущего студента. Иначе создается впечатление, что существующие правила распреде- ления грантов – это тихая диверсия против соб- ственного казахстанского народа, которая для по- лучения образовательного гранта дает больший шанс городским абитуриентам, нежели сельским. Основным критерием количества распределе- ния грантов по языкам обучения должны стать доли поданных абитуриентами заявлений в ВУЗы РК, желающих учиться на государственном или русском языках, а не доли выпускников школ. Либо конкурс необходимо сделать общим - вне зависимости от языка обучения. В первом случае вносить изменения в Правила присуждения обра- зовательного гранта, утвержденных постановлени- ем Правительства Республики Казахстан от 23 ян- варя 2008 года №58 нет необходимости. При внед- рении второго варианта необходимо будет в пункте 5 Правил исключить слово «языковым отделени- ям» и изложить в следующей редакции «Образова- тель-ные гранты присуждаются на конкурсной основе по конкретным специальностям и формам обучения в соответствии с баллами сертификатов по результатам единого национального тестирова- ния или комплексного тестирования согласно оче- редности специальностей, заявленных абитуриен- тами с выдачей свидетельства о присуждении обра- зовательного гранта». Вопрос корректности распределения грантов касается не лиц конкретных национальностей, т.к. большое количество казахов, украинцев, узбеков, уйгур, немцев и представителей других националь- ностей учатся в школах с русским языком обуче- ния. И также наоборот большой процент лиц не казахской национальности учатся в школах с ка- захским языком обучения. В настоящей статье поднимается вопрос именно того, чтобы на гранто- вое обучение в ВУЗы Казахстана поступали самые достойные абитуриенты. Это определит будущее нашей страны. Одной из важных задач социальной политики современного государства является сохранение мира на земле, предотвращение межнациональных столкновений, гармонизация межэтнических отно- шений [1; С.368]. Проявление же несправедливого, в нашем случае распределения грантов, отношении к одной нации, языку, культуре может привести в будущем к появлению нежелательных конфликтов в Казахстане. И наше задача как ученых уметь предвидеть и вовремя предотвратить их возникно- вение. ………………………… 1. Кукубаева А.Х. К вопросу развития этносоциальных отношений в Казахстане. // Актуальные социально-экономические проблемы образования и науки на современном этапе развития общества. Сборник научных трудов по итогам работы научно-практической конференции. Кокшетауский университет им. А.Мырзахметова, г.Кокшетау, 2001 г. – с.502 Ерназаров Г.Б., з.ғ.к., доцент м.а., Бекенова Б. «Педагогикалық ғылымдар» кафедрасының магистранты, Беркимбаев К.М. - п.ғ.д., профессор, Ниязова Г.Ж. - п.ғ.к., доцент. Қ.А. Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті, е-mail: kamalbey@mail.ru ЖАҺАНДАНУ ЖАҒДАЙЫНДА КӘМЕЛЕТКЕ ТОЛМАҒАНДАРМЕН ТӘРБИЕ ЖҰМЫСТАРЫН ЖЕТІЛДІРУДІҢ ЖОЛДАРЫ Резюме. В статье выявлены психологические характеристики и причины появления «трудных» детей. Кратко проанализировано историческое развитие понятия «зависимость», приведены признаки и формы появление аддиктивного поведения в условиях информационного общества. Summaru. The authors determine psychological characteristics and reasons of appearance of "difficult" children. They analyse historical development of the concept "dependence", and give signs and forms of emergence of addictive behavior in the conditions of information society. Біздің болашаққа барар жолымыз қазақстан- дықтардың әлеуетін ашатын жаңа мүмкіндіктер жасауға байланысты. ХХІ ғасырдағы дамыған ел дегеніміз – белсенді, білімді және денсаулығы мықты азаматтар. Бұл үшін біз не істеуіміз керек? Біріншіден, барлық дамыған елдердің сапалы бірегей білім беру жүйесі бар. Ұлттық білім берудің барлық буынының сапасын жақсартуда бізді ауқымды жұмыс күтіп тұр [1]. Педагогикалық ғылымның жаңа бағытта өрбуі, білім беру жүйесінде жоғары дәрежелі, жан-жақты сапалы біліммен қамтамасыз ету арқылы ұлттық, мемлекеттік саяси, ел мүддесі тұрғысынан туындаған мәселелерді шеше алатын жоғары дәрежелі мамандарды даярлауды талап етеді. Қазіргі жағдайда еңбек нарығында экономика- ны қайта құруда, жастардың кәсіптік дайын- дығының сапасы мен кәсіптік шеберлігінің деңгейі сәттіліктің кепілі бола алады. Кәсіптік оқу орын- дарының міндеті мамандарды дайындауда кәсіптік оқытуды жақсарту және оны іске асыруда әдістер- дің тиімділігін арттыруды көздейді. Кәсіптік оқу орнында оқыту процесін іске асыру, педагогтың саналы іс-әрекет жасай алу қабілетіне байланысты. Педагог іс-әрекеті білім саласында кәсіби міндеттерді шешуге бағдарланады. Шешім мақсатты айқындаудан, іс-әрекет мотивіне түрткі Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана Science and life of Kazakhstan. №3 (30). 2015 .................................................................................................................................................................................................. ........... 109 болудан басталады. Мақсаттылық – іс-әрекеттің алғашқы кезеңі, екінші кезең іс-әрекет бағдарла- масын жоспарлау, жобалау. Іс-әрекет бағдарлама- сын құру үшін, қандай әрекеттер және қандай оқыту процесінің афференттік синтезінен өткізу қажет. Нәтижесінде әрекет бағдарламасы – педагог іс-әрекетінің моделі пайда болады. Іс-әрекетін бағдарлау педагогтың интеллектуалдық қабілетіне байланысты, қандай білім мен іскерліктерді игер- ген, педагогтың кәсіби міндеттерін эвристикалық жолмен шеше алуы, оқыту технологияларын қаншалықты меңгергендігіне байланысты айқын- далады. Іс-әрекеттің бұл кезеңі педагог құзырлы- лығымен шешіледі. Құзыр – өкілетті қызмет адамы, сол салада оның сәйкес білімі, танымы болуы қажет және жауапты шешімдерді қабылдауға құқылы. Құзырлық – жұмыскердің өз білімі, біліктілігі және дағдылары негізінде нақты кәсіп аясында жоғары сапалы және мөлшерлік еңбек нәтижелеріне жету үшін нақты жұмыс түрлерін білікті атқара алу қабілеті. Біліктілік – адамның қандай да бір кәсіби- еңбек қызметін орындауға деген дайындық деңгейі немесе біліктілік – кәсіпті меңгеру деңгейі. Біліктілік мінездемесі – қандай да бір біліктілік деңгейі бар нақты бір кәсіп маманы оны игеруге қажет білім, білік және дағдыларға қойылған талаптар тізімі белгіленген мемлекеттік құжат. Мұғалім құзырлығы жоғары, әлеуметтік тұрғыдан жетілген, әдіс-тәсілдерді меңгерген, шығармашылықпен жұмыс істейтін, өзін-өзі кәсіби жетілдіруге ұмтылған маман. Мұғалім мамандығы, зиялылар ішіндегі көп топтасқан мамандықтардың ірі тобына жатады. Білім беру жүйесінде педагогтар мемлекеттік қызметкерлер болып табылады. Педагог өз мамандығының сапасын, біліктілігін арттыруды психологиялық тұрғыдан қамтамасыз етуі үлкен рөл атқарады. Педагогтың іс-әрекеті көбінде оның кәсіби шеберлігінің кеңістігіне қатысты, педагогикалық қарым-қатынас механизмдеріне, білімгерлердің психологиялық ерекшеліктерінің табиғатына да байланысты. Педагогикалық іс-әрекеттің дамуының жоғары деңгейі мынада – педагог өзін-өзі дамыту механизмдерін қалыптастыруға мақсат қояды және білімгерлерге өз қабілет-қарымы бойынша даму бағыттарын ұштайды. Қазіргі кездегі проблемалардың кең ауқымы білімді ақпараттандыруға, оқу үдерісіне инфо- коммуникациялық технологиялардың ендірілуіне, білім берудің ақпараттық ортасының құрылуына, танымдық қызметтің еліктеу мүмкіндігіне, адамның интеллектуалды дамуы мен оның білімі мен тәрбиесінің ақпараттық әлемдегі болашағына (перспективалары) байланысты туындайды. Ақпараттандыру жағдайында оқушылар меңгеруге тиісті білім, білік, дағдының көлемі, тәрбиенің бағыттары күннен күнге артып, мазмұны өзгеріп отыр. Мектептің білім беру мен тәрбиелеу саласында инфокоммуникациялық технология- ларды пайдалану арқылы білімнің сапасын арттыру, білім беру үрдісін интенсификациялау мен модернизациялаудың тиімді тәсілдерін іздестіру жұмыстары жүргізіліп жатыр. Бұл жұмыстардың тиімділігі мен нәтижелілігі бірнеше оқу-әдістемелік, психологиялық-педагогикалық мәселелердің шешімін ғылыми түрде негіздеуді талап етеді. Оларды бірнеше бағыттарға бөлуге болады: - оқу үрдісінде инфокоммуникациялық технологияларды іске асырудың жүйелі ғылыми- әдістемелік жолын анықтау; - оқушылардың оқу және тәрбие бағыт- тарындағы іс-әрекетінде инфокоммуникациялық технологияларды пайдаланудың әдістемесін жасау; - оқушыларды білім, білік, дағдыны меңгеру үшін инфокоммуникациялық технологияларды пайдалануға үйрету, ақпарат пен желі қызмет- теріне сыни көзқарастарын қалыптастыру; - мектептің материалдық-техникалық база- сын нығайту. Оқу үрдісінде компьютер оқып-үйрену ныса- ны ретінде, сонымен бірге оқыту, тәрбиелеу, дамы- ту мен оқытудың мазмұнын меңгеруді диагности- калау құралы ретінде әрекет етеді. Мұның өзі ин- фокоммуникациялық технология-ларды пайдала- нудың екі бағыты бар екендігін анықтауға мүмкіндік береді. Бірінші бағыт тұрғысынан алып қарасақ, инфокоммуникациялық технологиялар білім, білік, дағдыны игеру үшін қажетті қор болып табылып, оқушылардың саналы тәрбие, сапалы білім алуына жағдай жасайды, ал екінші бағыт тұрғысында инфокоммуникациялық технологиялар оқу-тәрбие үрдісін ұйымдастыру тиімділігін артты- рудың қуатты құралы болып табылады. Осы орайда, инфокоммуникациялық техно- логиялар мүмкіндіктерін пайдалануда оқу- әдістемелік жұмыстармен қатар, осы бағытта тәрбие жұмыстарын жүргізуге да даярлаудың қажеттілігі басым. Психологтар Y. Amichai-Hamburger және E. Ben-Artzi (2003) пікірлерінше «Интернет қолданылмайтын сала жоқ» деген пікірлерімен толықтай келісуге болады. Өткен ғасырдың соңғы онжылдығында Интернетті пайдаланудағы денсаулық мәселесі қоғам үшін өзекті жағдайлардың біріне айнала бастады. I. Goldberg (1996) бұл мәселеге қатысты «Интернет-аддикция» терминімен қатар құмар ойындарға құмарлықтың патологиялық белгілері негізінде құрылған Интернет тәуелділікті анықтаудың диагностикалық критерийлері тобын ұсынды. Ол Интернетке тәуелділік ұғымында Интернет пен компьютерді пайдалану нәтижесінде мінез-құлықта пайда болатын өзгерістер ретінде түсіндіреді. [2] Кандел (Kandell's, 1998) оған «Интернет- тәуелділік» ұғымына желідегі кез-келген әрекет түрінің енетіндігін айтып толықтырды. [3]. Қазіргі кезде «Интернет-тәуелділік» ретінде off-line режимінде де интернетке енуді қалап тұру, соған Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана Science and life of Kazakhstan. №3 (30). 2015 .................................................................................................................................................................................................. ........... 110 ұмтылу және on-line режимінде болса Интернеттен шыға алмау жағдайлары түсіндірілуде. Интернет желісін жиі пайдалану болашақ ұрпақтың психикасына, өміріне, мінез-құлқының дамуына, моральдық нормалардың қалыптастырылуына ықпал ететіндігі байқалуда. Дегенмен, білім беруде инфокоммуникация- лық технологияларды жаппай ендіру мен жасөспірімдердің оларды меңгерулерін біржақты оң құбылыс ретінде қарастыруға болмайды. Инфокоммуникациялық технологиялардың ақпараттық қорлары мен қызметтерін пайдалану барысында 9-16 жас аралығындағы балалар үшін кездесетін интернет-қатерлер контенттік, коммуникациялық, тұтынушылық және техника- лық болып бөлінеді. Бұл жіктеулер Интернетті дамыту қорының 2009-2012 жылдар аралығындағы зерттеулерінің нәтижесінде айқындалған. Контенттік қатерлер – заңға қайшы, этикаға сәйкес келмейтін, қауіпті ақпараттармен мамұндалған желідегі материалдарды (мәтіндер, суреттер, аудио-, бейне материалдар, түрлі қорларға сілтемелер) пайдалануда пайда болады. Коммуникациялық қатерлер – желі пайдаланушыларының өзара тұлғалық қарым- қатынастары үдерісінде пайда болады. Мысалы, кибербуллинг, заңсыз контактілер (мысалы груминг, сексуальды бопсалау), желідегі таныстықтар, танысушылардың нақты өмірде кездесулері. Коммуникациялық қатерлермен чаттарда, онлайн-мессенджерлерде, әлеуметтік желілерде, танысу сайттарында, форумдар мен блогтарда да кездесуге болады. Тұтынушылық қатерлер – Интернет желісі арқылы тауар мен қызмет түрін сатып алуда пайда болады. Олар сапасы төмен өнім алу, контрафактілі, түпнұсқа емес тауар алу, алаяқтық жолмен қаржылық ақпаратты ұрлау қатерлері. Техникалық қатерлер – компьютерлердің бағдарламалық қамсыздандырылуының зақым- далуы, ондағы сақталған ақпараттардың, олардың құпиялылығының немесе аккаунттардың бұзылуы- мен, зиянкес бағдарламалар (вирустар, құрттар, троян аттары, шпион бағдарламалар және т.б.) көмегімен кілтсөздер мен жеке ақпараттарды ұрлау мүмкіндіктерімен сипатталады. [4]. Ақпараттық технологиялардың дамуы, интернет желісінің таралуы, оларды түрлі мақсатта пайдалануды жылдам меңгерудің нәтижесінде девианттық мінез- құлық, тәуелділік ұғымы да өз дамуына жаңа бағыттар ала бастады (кесте 1). Кесте 1. Ақпараттық-коммуникациялық технологияларға қатысты девиантты мінез-құлық жіктемесі. жүктеу/скачать 5,5 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|