15
in the red – быть на мели (не иметь денег), a white lie – ложь во спасении и т.д.
4. связанные с растениями – to bark up the wrong tree –ошибаться, to beat around the bush –
ходить вокруг, да около, the last straw – последняя капля, in a nutshell – короче говоря и т.д.
5. созвучные повторы – dillydally- медлительный, fuddy-duddy – точный (педант), mumbo
jumbo – непонятный, hotshot – знающий свое дело, hush-hush – секретный (молчи-молчи),
topsy-turvy – “верх ногами”, бардак, и т.д.
6. сленги: cool – great, bad dude-bad guy, hang out-stand around and talk, wild- crazy, screw-
make many mistakes, piece of cake- very easy, go bananas-become silly, put up with – be patient
with, chill out- calm down, be fed up- be bored with or tired of, etc.
Подводя итоги, хочу сказать, что существует много методов и приемов помочь студентам,
да и всем желающим учить английский язык. Главное - не лениться. тяжело в учении – легко
в бою!
Литература:
1. English vocabulary in use. Cambridge University Press. M. McCarthy, 1999
2. English for students. Kormiltsina L.N 2005
3. English-Russian dictionary. Muller 1988.
МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ МЕКЕМЕДЕ ҚАЗАҚ, АҒыЛШыН ТІЛДЕРІН
ОЙыН АРҚыЛы ОҚыТу ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Ә. МОЛДАЖАНОВА,
Абай атындағы ҚазҰПУ
Балабақша балалары болашақ иесі болғандықтан дүниежүзілік мәдениетті танитын, өзінің
төл мәдениетін білетін, сыйлайтын, рухани дүниесі бай, саналы ойлайтын деңгейі жоғары
білікті болуы міндетті. Ата-бабаларымыздың ғасырлар бойы жинақтаған тәжірибесін,
мәдениетін жасөспірімдер бойында саналы сіңіріп, қоршаған ортадағы қарым-қатынасын,
мінез-құлқын, өмірге деген көзқарасын, бағытын дұрыс қалыптастыру тәрбиеге байланысты.
Адам бала кезінен қалыптасады. Мектепке дейінгі жастан бастап баланың болашақ тұлға,
өз елінің азаматы ретінде негізі қаланады. Ұстаздардың алдында тұрған басты мақсаттардың
бірі — Отанға, туған елге, туған жерге, өз халқына деген сүйіспеншілікті тәрбиелеу.
Бұл адамгершілік қасиеттер күнделікті өмірдегі қоршаған ортамен таныстыру арқылы
қалыптасады. Қоршаған орта жеткіншектерді адамдармен, туған жерімен байланыстырып,
олардың тұлға ретінде қалыптасуына шешуші ықпалын тигізеді. Бұл ықпалдың түпкі тамыры
— бір жағынан өз халқының тілінде,ана тілінде болса,екінші жағынан халықаралық тіл болып
есептелінетін ағылшын тілін меңгерулерінде.
тіл үйрету сабақтарын құру және оны оқыту мағынасын іріктеу кезінде бірқатар принциптерді
ескеру қажет. Басты принциптердің бірі — тәрбие мен оқуды бірыңғай үрдіске біріктіру,ана тіл
негізінде екінші бір тілді меңгерту.
Қазақ тілі — әлеуметтік, рухани-адамгершілік, эстетикалық тәрбиенің қайнар көзі.
Балалардың сөйлеу мүмкіншіліктерінің даму барысында қазақ тілінің оқыту мен тәлім-тәрбие
берудегі рөлі күннен күнге арта түсуде. Қазақ тілін,ағылшын тілін сөздерді, сөйлемдерді,
диалог, монолог үлгілерін механикалық қайталай беру жолымен емес, жалпы белсенді түрде
сөйлеу арқылы үйрету керек.
сондай ақ тіл үйрету барысында балалардың жас ерекшелігін ескеру әдіс-тәсілдерді
16
таңдаумен сай келеді, сабақ өткізгенде бірінші орынға ойын және ойын түрлері қойылады.
Ойын – балалар өмірінің нәрі, яғни оның рухани жетілуі мен табиғи өсуінің қажетті алғы
шарты және халықтың салтын үйренуде, табиғат құбылысын тануда олардың көру, есту, сезу
қабілеттерін, зейінділік пен тапқырлықтарын дамытады. «Адам өркениетке бейім болуы үшін
балалық шақты бастан кешуі міндетті, егер ойын мен қызыққа толы балалық шақ болмаса,
ол мәңгілік жабайы болып қалған болар еді» деп к.чуковский бала денесінің дамуы мен ой-
дүниесінің өркен жаюы ойынға тікелей тәуелді екендігін атап көрсеткен.
Қазақ халқының жылдар бойы атадан балаға жалғасып, қалыптасқан ұлттық дәстүрі, әдет-
ғұрпы, тәрбие мектебі бар. Баршамызға белгілі, ойын арқылы баланың дене құрылысы жетіліп,
өзі жасаған қимылына сенімі артады. Баланың бойында ойлау, тапқырлық, ұйымдастырушылық,
шыдамдылық, белсенділік қасиеттер қалыптасады. Ойын дегеніміз – жаттығу, ол арқылы бала
өмірге әзірленеді.Ойын – мектеп жасына дейінгі балалардың негізгі іс-әрекеті. сұлтанмахмұт
торайғыров «Балалықтың қанына ойын азық» деп бекер айтпаған. өйткені, ойын үстінде
баланың бір затқа бейімділігі, мүмкіндігі және қызығуы анық байқалады. Ойын мазмұны
мен түріне қарай: мазмұнды-бейнелі, қимыл-қозғалыс, дидактикалық, құрылыс, кейіптендіру
ойындары болып бөлінеді. Мазмұнды-бейнелі ойында балалар ойын мазмұнын түсінікті етіп
жеткізуге тырысады, оған қажетті құрал-жабдықтарды табуға талпынады, оларды дайындау
үшін еңбектенеді, ал еңбек ұжымдық іс-әрекетке біріктіреді және шығармашылық іс-әрекетке
бағдарлайды, балалардың өзара қарым-қатынасын реттеп, олардың бойында адамгершілік
сапаларды қалыптастырады. Бала алған рөлдеріне сай кейіпкердің киімін киіп, қимылын,
дауыс ырғағын мәнерлі жеткізуге тырысады, көркемдік сабақтардан (ән-саз, бейнелеу өнері
сабақтары) алған білімдерін пайдаланады, қуыршақты ұйықтату үшін бесік жырын айтып
әлдилейді, бейнелеу өнері сабақтарында жасаған ыдыс, үй жиһаздарын, қағаздан құрастырған
заттарды ойын құралы ретінде пайдаланады. Мазмұнды-бейнелі ойынның ерекшелігі: оны
балалардың өздері жасауында, ал ойын қызметі айқын өнерпаздық және шығармашылық
сипатта болады. Бұл ойындар қысқа да, ұзақ та болуы мүмкін.
Адам мәдениеті ойын арқылы дамиды, демек балалық шақтан бастап, қартайған кезге дейін
адамды ойын жетелеп отырады.Ал бүгінгідей, динамика ғасырында, оқу процесінде ойын
алдыңғы орында, яғни, ойын технологиясы арқылы баланың оқу ынтасын арттыру жеңіл
болмақ.
Заман талабы екі тілде сөйлеуді одан әрі орнықтыру, қазақ тілін үйренгісі келетін басқа
ұлт өкілдеріне мемлекеттік тілді меңгерту, сол сияқты балабақшаларда тіл үйретудің сапасын
жақсартудың міндеттері қойылады:тіл үйрену сабақтарында көздейтін мақсат - балаларға
жалаң сөз жаттау емес әрбір сабақта үйренген сөздерді ауызекі сөйлеуде, сөйлем құрамын
дұрыс қолдана білуге үйрету.тіл үйрету барысында әрбір сабақта ойын түрлерін және өзара
сөйлесу үлгілерін қолданған дұрыс. сабақ барысында ойын элементтерін дидактикалық
материал ретінде пайдаланудың пайдасы бар. Баланың өмірге қадам басардағы алғашқы
қимыл-әрекеті – ойын, сондықтан да оның мәні ерекше. Қазақ халқының ұлы ойшылы Абай
Құнанбаев: «Ойын ойнап, ән салмай, өсер бала бола ма?» деп айтқандай баланың өмірінде
ойын ерекше орын алады. Жас баланың өмірді тануы, еңбекке қатынасы, психологиялық
ерекшеліктері осы ойын үстінде қалыптасады. Ойын арқылы баланың бойына адамгершілік
қасиеттерін, өмірге құштарлығын қалыптастыруға болады.
Ойын мектеп жасына дейінгі баланың жеке басының дамуына игі ықпал ететін жетекші,
басты қүбылыстың бірі деуге болады. Бала ойын арқылы өзінің күш-жігерін жаттықтырады,
қоршаған орта мен құбылыстарды ақиқат сырын ұғынып, еңбек дағдысына үйрене бастайды.
Былайша айтқанда болашақ қайраткердің тәрбие жолы, тәлімдік өнегесі ойыннан бастап
өрбиді.Ойын мен еңбектің бір-біріне ұқсас сипаттары көп, сондықтан кейбір педагог-ғалымдар
«жақсы ойын - жақсы жұмыс сияқты да, жаман ойын- жаман жұмыс сияқты» деп қарап,
бұлардың арасында айырма шамалы деген түйін жасайды. өйткені, әрбір жас кезінде ойын
17
тиісті дәрежеде ақыл мен қажыр-қайрат жұмсауды керек етеді.Белсенді іс-әрекет пен күш-жігер
жұмсалмаған ойын, жақсы ойын болып табылмайды. Жақсы ойын да жақсы жұмыс та көңілді
қуанышқа толтырып, рахатқа бөлейді. демек, осы жағынан ойын мен жұмыстың ұқсастығы
байқалады. Баланың ойыныңда да белгілі дәрежеде тиісті жұмыстағыдай жауапкершілік болуға
тиіс. Олардың негізгі айырмашылығы тек мынада: баланың ойыны нақты материалдық рухани
байлықты көздемейді, ал жұмыс ондай игілікті өндірудің негізгі жолы екені айқын.
Баланың қуанышы мен реніші ойыңда айқын көрінеді. Ойын кезіндегі баланың
психологиялық ерекшелігі мынада: олар ойланады, эмоциялық әсері ұшқындайды, белсенділігі
артады, ерлік қасиеті, қиял елестері дамиды, мұның бәрі баланың шығарымпаздық қабілеті
мен дарынын ұштайды.
Ойын үстінде бала бейне өмірдің өзіндегідей қуаныш, реніш сезіміне бөленеді. Бірақ бала
одан ойын екенін білмейді деген түсінік тумайды. сондықтан шындықтағыдай «сөйтейік,
бүйтіп көрейік» деуі, олардың «ойынды ойын» деп түсінуінде жатыр.
халық мұғалімі Байтоғайұлы Малқай бала өміріндегі ойынды және ермекті «ол - баланың
еңбегі»,- дейді, демек бұл жай ермек емес, бала әлеміндегі кәдімгі еңбек. «сондықтан да бала
еңбегі – ойын. ендеше, ойын балалардың күнделікті тіршілігі адамның басынан өтетін өмірінің
әр уақытындағы жазғы, күзгі, қысқы істелетін кәсібі сияқты. тіршіліктің түрі бар. сол сияқты
балалардың да өзіне меншікті бала кезінде істейтін істері бар. Ол іс – жас уақытындағы ойын».
Ойын бала өміріндегі басты әрекет болып табылады.Ал ол ойынды жүзеге асыру мақсаттында
ойынның көптеген түрлерін баланың қызығушылығын ояту мақсатында қолдануға болады.
Мысалы,рөлдік ойындар,драматизацияланған ойындар,дидактикалық ойындар,тілдік ойындар
және т.б.тіл үйрету сабақтарында рөлдік ойындардың пайдасы зор.Ойын — балалардың тілді
үйренуге деген сенімін оятады. Рөлдік ойындарда барлық балаларға бірдей рөл тиеді де,бір-
бірімен міндетті түрде қарым-қатынасқа түсіп,сөйлеседі. Балалар белсенді жұмыс істеп,
бір-біріне жәрдем беріп, жұмыстарын мұқият тындап, өздерін және бір-бірін бағалайды, ал
тәрбиеші тек бағыттаушы болады.
Ойын балалардың тілге деген қызығушылығын арттыруы қажет. сонымен қоса, ең бастысы
балалар өздеріне лайықты рөлді өзі тандап алған жөн.сонда ғана олардың ойыны да, тілі де
нанымды және сенімді шығады. Рөлдерді тәрбиеші бөледі, кейде балалардың қалауларына да
ерік берген жөн, себебі тілді өзі қаншалықты біледі, соғаң орай өздеріде рөлді тез тандайдьі.
өткізген ойынға қорытынды жасаған кезде тәрбиеші дұрыс тәсіл қолданып, әсіресе, алғашқы
мадақтауда абай болғаны жөн. өйткені, баланың ынтасын жоғалтады. талдауда алдымен
жақсы жақтарын айтып, содан кейін ғана кемшіліктерге тоқталу қажет.
Ал драматизацияланған ойындар балаларға керекті сөздер мен сөйлемдерді меңгеруді,
интонацияны дұрыс пайдалануды, мәнерлеп және көркемдеп оқытуды дамытуда көп әсерін
тигізеді.Қазақ тілін уйрету сабақтарында актерлер ретінде көбінесе басқа ұлттың балалары
ойнаса, ал сарапшылар, кеңес берушілер ретінде қазақ балалары ойнайды.Мұндай ойындардың
түрі басқа ойындарға қарағанда күрделірек себебі, ол ертегілерден және әдеби шығармалардан
құрылады. Рөлдік ойындарды меңгергеннен кейін балалар бұл ойынның түрін тез меңгереді.
драматизацияланған ойындардың белгілі, айқын мақсаты болады.Қазақ тілі мен ағылшын
тіліне тән дыбыстарды дұрыс айтуға жаттықтыру.тілдік қарым-қатынасқа түсу дағдыларын
дамыту. Балаларды сөйлеуге үйрету . өмірде кез-келген оқиға туралы естігенін ұғуға және
іс-әрекет жүзінде көрсете білуге үйрету .
Ойынды қолдануда оның күнделікті жаттығу жұмысына айналмауын ескеру керек, ондай
жағдайда баланың қызығушылығы төмендейді.Қандайда болсын ойынды таңдауда баланың
жеке психологиялық қабілетін де ескерген жөн.
Осы ұсынылып отырған ойын түрлері тіл меңгеру сабақтарында балалардың тілге деген
қызығушылығын арттырып, оқу-тәрбие үрдісін іске асыратын ұтымды бір жолы. сонымен
қатар ойын балалардың еркін, өзін ұстауға байланысты этика дағдыларын, сондай-ақ
18
балаларды еңбекке, ұжымдық қызметке дайындайды
СПЕцифиКА ПЕДАГОГичЕСКОЙ ДЕЯТЕЛьНОСТи МАСТЕРА
ПРОиЗВОДСТВЕННОГО ОБучЕНиЯ
Ж.Ж. БАЗиЛОВ,
кандидат педагогических наук, доцент КазНТУ им.Сатпаева
Мастер производственного обучения является центральной фигурой профессиональной
подготовки учащихся. в своей работе он повседневно сталкивается с целым рядом проблем
и трудностей. Эффективность деятельности мастера производственного обучения зависит
от умения выделить главное в воспитательной работе с подростками, отобрать наиболее
рациональные средства и методы педагогического воздействия, соотнести их с помощью
теоретического материала с производственной деятельностью. в этой работе возникают
трудности, сопряженные с субъективными причинами: личностью мастера, его отношением к
проблемам воспитания.
Поэтому основной задачей мастера является создание и постоянное (ежедневное иежечасное)
укрепление здорового, организующего ядра, которое поможет ему сплотить свою группу и
решить учебно-воспитательные задачи.
вторая, не менее важная сторона деятельности мастера-умение владеть собой, управлять
настроением и эмоциями. От решения задачи зависит взаимоотношение между мастером и
учащимся, а также внутри учебной группы. От того, с каким настроением пришел мастер в
группу, зависит настроение и самой группы: здоровое, деловое, оптимистическое или вялое,
пассивное, безликое, в результате –так пройдет этот день.
не менее важной задачей следует приобретение умений и навыков, выдвигать и решать
педагогические задачи, анализировать учебную работу учащихся, их поведение в различных
ситуациях. И конечно же, умение подвергать критике свою деятельность, извлекать из нее все
то, что завтра не должно быть отброшено и забыто. невнимательное и некомпетентное изучение
взаимоотношнеий воспитанников порождает напряженность в определении формального
и неформального руководящего ядра группы. не всегда группу ведет староста, нередко
группа безропотно подчинена одному или нескольким неформальным лидерам, с которыми у
мастера, как правило, не устанавливаются отношения взаимопонимания и поддержки. важно
завоевать авторитет в группе и преодолеть скептицизм неформальных лидеров. необходимо
постоянное совершенствование, повышение общего, специального, культурно-эстетического
уровня, всесторонняя информированность и, главное, глубочайшее уважение каждого члена
группы, сочетаемое с требовательностью и взыскательностью. Известно, что даже за внешней
резковатосью учащиеся чувствуют сердце своего мастера сопереживают его трудностям,
помогают разрядить обстановку.
другими словами, нужны положительные алгоритмы воспитания учащихся и
самовоспитания и самообразования. «Отсутствие трудностей» у многих мастеров-признак
их низкой самокритичности, показатель педагогического дилетантства, рафинированного
профессионализма. самоуспокоение-основная причина краха воспитательной работы мастера
в группе, нулевая оценка ее конечного результата.
чтобы преодолевать трудности, а они будут всегда, необходимо четко представить природу
их формирование и накопления.
если уйти от причин объективного характера (низкий уровень учебно-производственной
базы, недоброжелательное отношение «базовиков»), то основной причиной формирования
трудностей является консерватизм воспитателя, в данном случае-мастера производственного
обучения, который зарождается или от нежелания, или от неумения, или, что нередко, от того
19
и другого.
Мастер производственного обучения прежде всего педагог. Именно он решает главные
задачи профессиональной подготовки новых рабочих, их всестороннего развития. чаще, чем
мастер, никто в лицее и на производстве с учащимся не общается. но далеко не все мастера
предаставляют, как в процессе производственного обучения следует воспитывать учащихся,
какие при этом использовать методы.
немало противоречивых суждений высказано в академических изданиях по поводу того, что
из себя предаставляют методы воспитания. к примеру, методы убеждения, внушения, методы
привлечения (поощрения), принуждения (наказания); понуждения (сочетание поощрения и
наказания); коммуникативные методы (воздействие оказывается непросредственно на сознание
личности, не меняя при этом ее объективного положения); методы изменения реального
поведения личности (путем включения ее в другую деятельность) и.т.д. с уверенностью можно
сказать, что не очень многие мастера что-нибудь слышали и тем более в своей практической
деятельности этот малопонятный им спектр методов. в жизни все проще. в жизни, мастера
работали, как могли или как хотели, и главный метод-это ежедневные проработки одних и
похвалы других. на этом воспитательная функция мастера завершалась.
Опыт передовых педагогов – преподователей и мастеров показывает, что изучать личность
учащегося нужно очень осторожно, деликатно, наблюдение за ним вести «скрытой камерой».
При этом рекомендуется наблюдать в условиях конкретной деятельности учащегося. И не просто
наблюдать, но и помогать, советовать, внимательно прислушиваться к ответным репликам, к
тону благодарности или возрожения. в этом случае создается более полное представление о
личности, мотивах ее поведения. Очень важно в ходе дальнейшего изучения учащегося отмечать
все то появилось в его характере (уверенность, растерянность, безразличие, агрессивность), в
отношении к порученному делу, реакцию на замечания и т. п. хорошо, когда педагогическое
наблюдение ведется в разных ситуациях (на уроке, в мастерской, в клубе, в столовой, во время
экскурсии). все наблюдения подробно фиксируются, в дневник заносятся конкретные записи,
в сумме состовляющие психологический портрет учащегося.
Метод наблюдения имеет свои этапы. Первые встречи с будущими учащимися,
собеседования в приемных комиссиях, беседы с родителями. таков первый этап. второй
начинается после зачисления учащегося в лицей, когда проходит процесс адаптации к новым
условиям обучения. Прослеживается отношение учащихся к изучению общеобразовательных
и общественных дисциплин, которые они в школе, как правило, игнорировали, и особенно
их отношение к овладеванию профессиональными знаниями. Определяется устойчивость
профессиональных интересов, интерес к дисциплинам профтехцикла, поведение в учебных
мастерских, стремление узнать больше, чем рассказывают на уроках, происходит знакомство с
новой технической литературой.
к концу первого полугодия можно провести анкетирование учащихся. Анкета не должна
содержать много вопросов. Учащимся достаточно ответить на вопросы: не засомневался ли в
выборе профессии, нет ли затруднений в ее овладении, в какой помощи нуждается, что нравится
и что не нравится в обучении. других вопросов пока не надо задавать. все и так станет ясным.
(такие анкеты систематически проводят мастера лицея №5 – Быкова Г.н, Мухамедалиева Г.А,
костючкова в.А, колиниченко е.д. это действительно помогает мастерам строит свою работу
в далнейшим, учитывая все пожелания учащихся). естественно, нужно обобщить резулттаты
анкетирования, суммировать «рецептуру» содействия, поделиться с коллегами на педсовете.
И все это должно происходить в условиях полного раскрепощения отношений мастера и
учащегося. так закладываются основы педагоги сотрудничества.
Мастер не добьется желаемых успехов, если будет работать в одиночку, без участия и помощи
своих коллег-преподавателей дисциплин профтехцикла, общеобразовательных предметов,
воспитателей общежитий. с их помощью он составляет независимую характеристику на
каждого учащегося и карту воспитательных возможностей педагогического коллектива в своей
20
группе.
Мастер должен уметь ставить себя в позицию ученика, искать оптимальный подход
и подбирать форму требований для каждой конкретной личности, находить контакт,
правильный тон, быть тактичным и доброжелательным уметь располагать к себе, обладать
коммуникативными умениями.
к коммуникативным умениям относятся также знание и понимание особенностей отношений
ответственной зависимости в коллективе учащихся. От знания отношений ответственной
зависимости в коллективе группы учащихся и учета их в учебно-воспитательном процессе
зависит уровень взаимодействия мастер и учащихся. Мастеру следует изучать отношения,
складывающиеся между учащимися в группе, и межгрупповые отношения. «если в отношениях
учащихся царит благожелательность, уважение друг к другу, взаимопомощь, то в таком
коллективе всем легко жить, работать и учиться, потому что все направленно на то, чтобы
в человеке развивать самые лучшие чувства, обеспечить ему эмоциональное благополучие,
уверенность в своих силах, защищенность».
деятельность мастера будет продуктивной, если он глубоко и четко представляет свои задачи и
версии, их актуальность и конечной результат. такие мастера высшей категории как Быкова Г.н.,
педагогики, преобразует и адаптирует к своему предмету новые образовательные технологии,
эффективные и прогрессивные методы обучения. Мухамедалиева Г.А. – при проведении своих
уроков старается, чтобы учащиеся, как можно больше проявляли самостоятельности в решении
различных задач, учились отстаивать свою точку зрения, находили правильные решения,
вырабатывает у них интерес к специальности. костючкова в.А. – на уроках спецтехнологии
прививает учащимся умения и навыки сравнивать, анализировать и обобщать отдельные
переплетные процессы и охотно делится с молодыми мастерами. Аманжолова А.М. – ее опыт,
знания неординарный подход в решении вопросов улучшения подготовки печатников дают
заметные положительные результаты.
творчески работающий мастер стремится обучения учащихся преобразовать в самообучение,
контроль со стороны в самоконтроль, превратить личность учащегося в субъект собственной
деятельности. Мастер преобразует педагогические цели учащихся. Эта задача распадается
на профессиональную, предполагающую подготовку квалифицированного специалиста с
высоким уровнем морально-нравственного и культурного развития, с широким диапазоном
воспитанности.
высокий интеллектуальный потенциал, моральная чистота мастера, преподавателя,
их доброжелательность и чуткость к учащимся являются важнейшими воспитывающими
факторами в их педагогической деятельности. Поэтому оценка результата их труда
будет наиболее объективной, если определять ее будут гласно, при широком обсуждении
общественным советом лицея, если в этом примут участие сами учащиеся, родители, коллеги
по работе.
новые условия требуют внесения существенных коррективов в содержание программы
подготовки учащихся, которые должны быть максимально приближены к запросам призводства.
При этом важен поиск активных форм усвоения знаний как в учебной, так и в реальной
производственной деятельности.
формирование активной жизненной позиции молодого рабочего выступает таким образом
как процесс осознания человеком социально значимых проблем, превращения общественных
требований в устойчивые увеждения, а в итоге – в ценностные роиентации и методы
деятельности.
Достарыңызбен бөлісу: |