Б. А. Джаамбаева Философия Оқулық
жүктеу/скачать 1,78 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- «Табиғат философиясына қатысты ойлар», «Трансценденталдық идеализм жүйесі», «Менің философиялық жүйемнің жалғасы»
| Шеллингтің (1775-1854 жж.) трансценденталдық (ойша құрылған)
философиялық ілімі – бұл Еуропа философиясы тарихындағы (Лейбниц, Спиноза т.б. кейін) жаңа «шынайы философияны» жасауға талпынған тағы бір қадамдардың бірі еді. Ол оны «тепе-теңдік философиясы» деп атап, «Табиғат философиясына қатысты ойлар», «Трансценденталдық идеализм жүйесі», «Менің философиялық жүйемнің жалғасы» атты еңбектерінде кезең-кезеңімен баяндап берді. Ӛзінің жаңа философиясын негіздеуді табиғаттың шынайы мәнін негіздеуден бастап, табиғаттың «әрекет күштері» бар, ол материалдық болмыстың – қарапайым формалардан бастап ойлайтын тіршілік иелеріне дейін – жаңа түрлерін іске асырады деген тезисті алға тартты. Ол ХІХ ғасырдың жаратылыстану ғылымында үстем болып, бір органикалық әлемнің екіншіге айналуы табиғи түрде жүреді деген материалистік эволюционизмді жоққа шығарды. Ол оны идеалистік ойлармен, шын мәнісінде теологиялық түсініктермен алмастырды. Шеллингтің ұсынған тұжырымдамасының «ӛзегі» – идеясы бар. Ол идея бойынша табиғаттағы даму қарама- қайшылықтар күресінің нәтижесінде болады, демек, бұл диалектикалық процесс болып табылады. Басқалай айтқанда, ол адам санасы қызметін (Фихтеше айтқанда), жалпы әлемдегі процестерді, табиғатты диалектикалық тұрғыдан қарастыруды ұсынды. Шеллинг «Идеализм философиясының транценденталдық жүйесі» деп аталатын ең басты еңбегінде «тепе-теңдік философиясын», яғни дүниедегі барлық нәрсенің алғашқы негізі ретінде объективтілік пен субъективтіліктің абсолютті тепе-теңдігін растайтын кӛқарасын негіздеді. Теориялық бӛлімді («теориялық философияны») ол «практикалық» философиямен, табиғи мақсаттылық философиясымен, ӛнер философиясымен толықтырды. Шеллинг «практикалық» философиясында «адам еркіндігінің белгілері мен іске асу жолдарын» қарастырады. Адам еркіндігіне әлеуметтік-тарихи сипат тән, ол о бастан диалектикалық мәнге ие және ол еркіндік пен жүктеу/скачать 1,78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|