Б. А. Джаамбаева Философия Оқулық
жүктеу/скачать 1,78 Mb. Pdf көрінісі
|
|
2.4. Миманса жүйесі Миманса Джаймини (б.д.д. II-I ғғ.) даналардың жасауымен ережелер жүйесі сияқты игерілген еді, негізінде ведалық мәтіндер және салттар түсіндірілуге тиісті болатын. Ол Веданың барлық ұйғарымдарын орындай отырып, адам қылығына қарай жазалардан («самсары доңғалағынан») және қайта туу заңынан (карма) азат етіле алады деп бекітті. Миманс қолдаушылары Веданы Құдайландырды, оларды әмбебап субстанция, мәңгі абсолют және Брахмаға теңеді. Миманса Ведаларды мәңгі және ешкімге тәуелді емес деді. Веда дәстүрлерін марапаттылық үшін емес, шын кӛңілмен, парызың ретінде атқаруың қажет деп түсіндірді. Осының нәтижесінде жеке жан ӛлгеннен кейін қайтадан еркіндік алады деді. Миманса жан мәңгі, ал таным ол денемен қосылғанда пайда болады дейді. Денедегі жан әр түрлі білімге ие. Дұрыс білім кӛзі болып, қабылдау («пратьякша»), қорытынды жасау («анумана»), салыстыру («упамана»), куәлік («шабда») және бекіту, қорытынды жасау («артхапати»). Бұл мектеп ӛкілдері таным теориясы заттарды тануға кӛмектеседі деп есептеді. Олар логикалық қабылдауды кеңінен пайдаланды. Танымның шығар кӛзі болып қабылдау танылады, дүние пайда болғандай, субстанцияның түрлері сияқты сезіммен қабылданады. Осы уақытта Веда белсенділігі артып, Миманса философиясы сезіммен қабылдау мен логикалық егізден басқа «дұрыс» білімді алудың нақты кӛзі Веда мәтіндері, ал ӛзге басқа кӛздер оны қабылдау үшін ғана арналған деп кӛрсетеді. Кей жағдайларда, жоғарыда атап кӛрсеткен «мимансаны» атеистік ілімге де жатқызады, ӛйткені ол дүниенің атомдардан тұратындығын мойындайды. Сӛйтіп дүниені материалистік тұрғыдан сипаттаудың арқасында Құдайды мойындаудың мәні жойылады. жүктеу/скачать 1,78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|