Б. БӨрібаев c/C++ тілдерінде программалау (практикалық курс) Жогары оқу орьшдарына арналған оку құралы э в е р о алматы 2015 Эверо

Б.  БӨРІБАЕВ
■Р
практикалық курс
Ш
*
W
шш
ж

ооч
Б -73
Б . БӨРІБАЕВ
C/C++  ТІЛДЕРІНДЕ ПРОГРАММАЛАУ
(практикалық курс)
Жогары оқу орьшдарына арналған оку құралы
Э В Е Р О
Алматы — 2015 
Эверо

УДК 004.4 (075.8) 
ББК 32.973-018.1  я 73 
Б 79
Пікір беруш ш ер: 
техника гьшымдарының докторы,
профессор 
Сейкетов У. Ә. 
техника  ғылымдарының докторы, 
доцент 
Жомартова Ш.Ә.
Б 79  Бөрібаев Б. C/C++ тілдерінде программалау
(практикалық 
курс):оқу құралы.  - Алматы:
Эверо, 2015. -320 б.
ISBN 978-601-240-388-6
Бұл  оку  құралы  жоғары  оку  орындарындағы  жаратылыстану
саласында  нем есе  техникалық бағытга  білім  алып  жатқан  студенттерге
«А лгоритм деу  ж эне  программалау  тілдері»,  «Алгоритмдер  ж эне
мэліметтер  құрылымы»  ж эн е  «Программалау  технологиялары»  тәрізда
игеру  мен  зертханалық
М ұнда 
C/C++
тэсіл
пәндерді  оқу  кезінде  теориялық  білім дерді 
жұмыстар  орындауды  ж еңілдетуге  арналған 
негізге  ала  отырып  алгоритм  қүру  ж эне  программалау 
үйретуден  практикалық  мағлұматтар  беріліп,  әрбір  тақырып  ооиынша 
жинақталған  есептердің  шығарылу  жолдары  толық  көрсетілген. 
Зертханалық  жұмыстарда  студентгердің  өз  бетгерімен  орындауларына 
арналған  тапсырмалар  келтірілген.  Үсынылып  отырған  оку  құралы 
программалауды  өз  бетінш е  оқып  үйренгісі  келетін  оқырмандардың  да
қажетіне
ISBN 978-601-240-388-6
УДК 004.4 (075.8)
С.Торайғыроө
атындағы  ПМУ-дің
«академик  С.Бөйсембае  *|І 
атыкдағы  ғылыми
А 
п  
V   А  и   а
I 
¥
и Л
^Б Г Б өрібаев, 2015 
Эверо, 2015

КІРІСПЕ
Біз  күнделікті  өмірде  белгілі  бір  әрекеттер  орындау  барысында  көітгеген 
алгоритмдерді  қолданып  жүрміз.  Міне  осы  тұрғыдан  алғанда,  өмір  деген  алда 
тұргағ  мәселелерді  шеше  алатын  алгоритмдер  жиыны  деп  түсінуге  болады.  Сол 
себеггп  соларды  жүйелі  түрде  оқып,  келешекте  пайдалану  тәсілдерін  үйренуіміз 
қажет.  Мысалы,  кез  келген  формуланы  есегггеу,  квадрат  теңдеуді  шешу,
жиымдарды өвдеу алгоримдері, т.с.с.
Бұл оқу  құралы  өмір талабына сай жазылып,  жаратылыстану ғылымдары  мен
техникалық  сапада  білім  алу  барысында  жеке  оқу  пәндері  болып  қалыптасқан
Алгоритмдер  жэне  мәліметтер  қурылымы,  Алгоритмдеу  жэне  программалау
тілдері,  Программалау  технологиялары,  Жүйелік  программалау  тәрізді  сабақ-
тарда  колдану үшін шығарылып отыр. Мұнда алгоритмді құрастыру, жазу жайлы
түсініктер  беріліп,  қазіргі  кездегі  кең  тараған  программалау  тілдері  болып
саналатын  C/C++  ерекшеліктері  қарастырылып,  алгоритмдерді  компьютерде
программалап, соларды орындау шаралары жүзеі^е асырылады.
Өткен  ғасырдың  80-ші  жылдары  басында  UNIX  операциялык  жүиесінің  бас- 
қаруымен  жұмыс  істейтін  компьютерлер  элемінде  пайда болған тілдің бірі  С тілі 
болды.  Содан  бері  ол  дербес  компьютерлер  мен  мэйнфреймдерде  (үлкен  ЭЕМ- 
дер)  жұмыс  істейтін  негізгі  тілдердің  біріне  айналды.  Программалык жабдыкта- 
малармен  айналысатын  көптеген  фирмалар  бұл  тілді  мәтіндік  процессорларды, 
электрондық кестелерді, компиляторларды  куру үшін кең қолданып келеді. Соңғы
кездерде C/C++  тілі ең көп таралған тілдердің біріне айналды.
С  тілінде  программапауды  үйрену  компьютерлік  технологияларды  игергісі
келетін  әрбір  маманның алғашқы  қадамдарының бірі болуы тиіс.  Олай дейтініміз
С/ C++ жэне осыларға ұқсас тіддер қазіргі  кезде үздіксіз даму үстінде. Сол себепті
назарларыңызға  ұсынылып  отырған  оку  кұралының  алдына  қойған  мақсаты
студенттерді  тиімді  де  қысқа  мәтінді  программалар  жазуға  және  олардың
нәтижелерін  алып,  түрлендіру  істеріне  машыктандыру  болып  табылады.  Ол
түтынушынын  профаммалау  дэрежесінің  кез  келген  деңгейіне  арналған.
Профаммапауды  енді  үйрене  бастаған  студенттер  үшін  ол  оку  кұралы  болса,
тәжірибелі  программалаушылар  үшін  анықтамалық  күрал  ретінде  пайдаланылуы
мүмкін.
Кітапта теориялык мағлұматтардың көптеген накты мысалдар мен жаттығулар
аркылы түсіндіріліуі  кітаптың негізгі бір ерекшелігі деуге болады.
Әрбір  студент  программа  қүрастыру  кезінде  кеткен  қателерді  жөндеп,  ком­
пьютер  арқылы  дұрыс  нәтиже  алуы  үшін  апдын  ала  мәліметтерді  сипатгап, 
олардың типін ажыратып, кажетті операторлар тізбегін жаза білуі керек.
Сонымен  катар  жасалған  программалар  мэтіні  пернетактада C/C++ біріктіріл- 
ген  программалык  жүйесінін  редакторы  аркылы  теріліп,  компьютер  жадында, 
кейіннен дискілерде сакталып, әр адам  жасаған акпараттар архивіне айналуы тиіс.
Программалар  тегін  таратылатын  Turbo С,  Borland С  компиляторларында 
орындалып,  нэтижелері  келтірілген, бірак оларды өзгеріссіз (немесе аздап өзгерту 
аркылы)  MS  Visual  C++  6.0,  Microsoft  Bisual  Studio  2010  сияқгы  программалау 
орталарында  да  орындай  беруге  болады.  Осы  компиляторларды  пайдаланып,
3

әрбір  студенттің  өзі  жасаган  программаларының  керектілерін  файлдарда  сақтап, 
принтер  арқылы  қағазға  шығарып,  әр  межелік  бақылау  сайын  атқарылган 
жұмыстарын жинақтап отырганы жөн болады.
Программалық  орта  ретінде  Turbo С  жүйесінің  таңдалып  алынуына  негізгі 
себеп  -   C/C++  тіддерін  оқып  үйрену  жогары  оқу  орнының  бірінші  курсында 
басталады, 
студенттер 
мұның 
алдында, 
мектеп 
қабырғасында 
кейде 
университетте  де  Паскаль  тілін  Turbo Pascal  жүйесі  негізіңде  оқып  үйренеді. 
Сондықтан  программаны  теру  және  орындау  ортасы  Turbo Pascal  жэне  Turbo  С 
ортасында  бірдей  болғандыктан,  студенттер  компилятор  ерекшеліктерін  игеруге 
уақыт кетірмей, бірден жаңа тілді үйрене бастайды.
Бұл  оқу  құралында  компьютер  көмегімен  программа  құру,  график  түрғызу, 
оларды  экранға  (қағазға)  басып  шыгару  жолдары,  C/C++  тілдерінде  жазылган 
программаны  машина  тіліне  аударып  объектілі  модуль  жасау  тәсілдері  де 
көрсетіледі.
Қазіргі  кезде  барлық  елдерде  ен  кең  тараған  программалау  тілдеріне  осы 
C/C++  тілдері  жатады  деп  айтуға болады.  Олай  болса,  егемендік  алган  еліміздің 
жас  талапкерлері  де  программалау  тілінің,  алгоритмдердің  терминдерін  ана 
тілінде оқып үйренуі қажет.
Информатика  термиңдері  агылшын  тілінде  қалыптасып,  одан  кейін  баска 
тілдерге  аударылып  келеді.  Мемлекеттік  тілімізге  әлі  информатика  терминдері 
толык  аударылып,  олардың  стандарты  бекітілмегендіктен,  кітап  соңында  қол- 
данылған терминдердің бірсыпыра аудармасы келтірілген. Кейбір атаулар түсінік- 
сіз болған жағдайда косымшалардагы  глоссарийден  оның негізгі  мағынасын біліп 
алуға болады.
Қазак тілінде  жарық  көріп  отырган  бұл  оку  кұралы  төл  тілімізде  дәріс  алып 
жатқан  студентгеріміз үшін  программалау  негіздерінің қыры  мен  сырын меңгеру 
жолында  көмекші  кұрал  бола  алады  деген  ойдамыз.  Бұған дейін де  қазақ тілінде 
C/C++  тіліне  арналған  бірнеше  окулықтар  мен  оқу  құралдары  шықкан  болатын. 
Ізденгіш талапкерлерге олармен танысқанның да артыктыгы болмайды.
Сөз сонында бүл оку кұралы  программалау тілін өздігінен үйренушілерге де 
пайдалы болатынын айткымыз келеді. Кітап материалын игерген студент өзді- 
гінен күрделілігі орташа программаларды құрастыра алады деген сенімдеміз.
4

1  АЛГОРИТМДЕР ЖЭНЕ ПРОГРАММАЛАР. СЫЗЫҚТЫҚ 
ЖЭНЕ ТАРМАҚТЫ АЛГОРИТМДЕРДІ ПРОГРАММАЛАУ
1.1 Алгоритмдерді жазу жолдары
Әрбір компьютер берілген алгоритммен, яғни жоспармен жұмыс істейді. Алго- 
ритмді  заңдылық,  реттелген амалдар  жиыны,  кезекпен  орындалатын операциялар 
тізімі деп ұгынган жен. Бұл ұғым қазіргі кезде кеңінен қолданылып жүр.
Алгоритм -  берілген  есептің шығару жолын  реттелген амалдар тізбегі түріне 
келтіру.  Кез  келген  есепті  қарапайым  амалдарды  тізбектей  орындау  арқылы 
шығаруға  болады.  Алгоритмді  компьютерде  орындау  үшін  оны  программа 
түріңде жазып шыгу керек.
Программа  -   алгоритмді  машинага  түсінікті  нұсқаулар  тізімі  ретінде  жазу. 
Программа  машинаға  түсінікті  командалардан  тұрады.  Осы  командалар  тізбегі 
орындалу  барысында  есептің  нәтижесі  шығады.  Әрбір  компьютер  алдын  ала 
жазылган  программамен  істейді.  Алгоритмдерді  компьютерде  орындау  үшін 
оларды  алдын  ала  жазып  алу  керек,  яғни  ол  белгілі  бір  заңдылықпен  өрнектелуі 
тиіс. Жалпы алгоритмді жазып өрнектеу түрлеріне:
1) табиги тіл аркылы жазу;
2) графика жолымен жазу;
3) алгоритмдік тілдермен жазу жолдарын жатқызуга болады.
Бірак  алгоритмді  табиғи  тілде  өрнектеу  компьютерлерде  сирек  қолданылады, 
өйткені онда дәлдік, нақтылық болмайды.
Алгоритмдерді  фафика  жолымен  жазу,  онан  кейін  оны  программага  айналдыру 
істері  мемлекеттік  стандартен  бекітіліп  ақпарат  өндеу  жұмысында  кеңінен 
қолданылып  келеді.  Алгоритмдік,  яғни  программалау  тілдері  есептерді  шыгару 
жолын  баяндау-өрнектеу  үлгісі,  белгілі  бір  проблеманы  шешу  негізінде 
орындалатын  әрекеттерге  басшылық,  ой  енбегін  үнемдеуге  мүмкіндік  беретін 
әдіс,  есеп  шешімін табуды  автоматтандыруга қажетті  іс-әрекет, жаңа проблеманы 
шешу  кезінде  колданылатын  тәсілдер,  күрделі  процестерді  өрнектеу  және 
математикалык  дәлдікпен  анық  етіп  жазу  құралы  бола  алады.  Бұл  оқу 
кұралындагы программалар С және C++ тілдерінде жазылган.
1.2 Алгоритмдерді графикалыктүрде жазу
Алгоритмдерді  өрнектеудің  көп  тараган  түрі  — оны  график  аркылы  бейнелеу. 
Ал бұл — түсінікті, анык,  көрнекті түр болып есептеледі. Тек оларды сызу  көбірек 
енбекті  талап  етеді.  Графикалық  жолмен  алгоритмдерді  жазу  үшін  мемлекеттік 
стандарт  белгіленген,  онда  кез  келген  амал  белгілі  бір  геометриялық  фигурамен 
өрнектеледі.  Ол  фигуралар  немесе  блоктар  амалдар  символы  деп  те  аталады. 
Блоктар багытталган  сызықтармен  байланысып,  бірінен  соң бірі  орналасады.  Жиі 
колданылатын  амалдар,  ягни  мәліметтерді  программага  енгізу,  формуламен 
есептеу, шарттардын орындалуын тексеру,  нәтижені  кагазга басу символдары  1.1- 
кестеде  көрсетілген.  Осы  суреттегі  көрсетілген  блоктар дан  (символдардан)  алго­
ритм  схемалары  құрастырылады.  Алгоритм дер  схемасымен  акпаратты  өңдеудің 
әрбір  сатысы  немесе  орындалатын  операциялар  реті  аныкталады.  Кейде  алго- 
ритмдер схемасын онын блок-схемасы деп те атайды.
5

Іс-әр ек еттің  а т ы
Атқаратын жұмысы
Б л о к т ы ң  
піш імі
Математикалық өрнектерді
Алгоритм дерді
аяқтау
соңы
Алдын ала 
аныкталған 
процесс (ішкі 
программа)
Қосалқы программаларға 
кіру жэне шыгу
Шешім
қабылдау
Есеп шығару 
жолын тандау
Енгізу-шыгару
Мәліметтерді енгізу
шыгару
Модификация
Нәтижені баспага (кағазга)
шыгару 
v
Схеманы, формулаларды
түсікдіру
ніктеме
1.1 сурет. Алгоритмдерді бейнелеу блоктары
6

Сэнымен  алгоритм  блоктармен  немесе  геометриялық  көпбұрыштар  түріндегі 
фигур ал ар мен  өрнектеледі.  Эр  блоктың  ішіне  орындалатын  іс-әрекеттің  (амал- 
дың)  мазмұны  жазылады.  Символдардьщ  (блоктардың)  бір  кіру  және  бір  шығу 
сызыктары болуға тиіс.
Алгоритмдер  блоктардың  өзара  байланысуына  қарай  үш  түрлі  бірыңғай 
кұрылымга — сызыктық, тармақтық және  циклдік  болып  үш топқа бөлінеді.  Енді 
соларды қарастырайық.
1 3  А лгоритм дердің біры ңғай  кұры лы мы
Күрделі  алгоритмдерді  құру  үшін  қарапайым  бірыңғайланған  алгоритмдік 
құрылымдар 
қолданылады. 
Олар 
сызыктық, 
тармакталу 
және 
цикл 
күрылымдарынан тұрады.
Программалау  теориясында  кез  келген  күрделі  программаны  үш  түрлі 
кұрылымнан  кұрастыруға  болатыны  дәлелденген,  олар:  сызықтық,  тармақты 
және  циклдік  кұрылымдар.  Осы  үшеуі  кұрылымдык  профаммалаудың  негізгі 
конструкциялары, яғни кұраушылары болып саналады (1.2 сурет).
Сызықтық  құрылым  бірінен  кейін  бірі  орындалып  тізбектеле  орналасқан 
бірнеше операторлардан тұрады.
Тармақты -  шартқа байланысты екі оператордың бірінің орындалуы.
Цикл — операторлар бөлігінің бірнеше рет қайталана орындалуы.
Оператор  — тілдің  қарапайым  сөйлемі,  ол  белгілі  бір  әрекет  немесе  амал 
орындап,; таңбасымен аякталады.
Негізгі  конструкцияларды  пайдалану  мақсаты  —  карапайым  күрылымды 
профамма алу  болып  саналады.  Мұндай  профаммалар онай  окылады,  түзетіледі 
жэне  керек  болса,  оңай  өзгертіледі.  Құрылымдық  профаммалауда  goto 
операторын  колдануға  болмайды,  өйткені  ол  программа  логикасын  түсінуді 
киындатады. Бірак кейде goto операторын колдану қажет болатын кездер болады.
Сызықтық
құрылым
Тармакты қүрылым
1.2 сурет. Алгоритмдердің бірыңгай (типтік) кұрылымдары
Профамма  жұмысын  баскару  операторларын  программаньщ  басқарушы 
конструкциясы деп атайды. Олар:
•  құрама операторлар;
•  таңдау операторлары;
•  цикл операторлары;
•  кешу операторы.
Циклдік кұрылым
7

1.4 Мәліметгерді енгізу жэне шыгару
C++  тілінде  арнаулы  енгізу  және  шығару  кұраддары  жоқ  -   ол  стандарт™ 
кітапханада  орналасқан  функциялар,  типтер  жэне  объектілер  көмегімен  іске 
асады  Осы  бағытта  қолданылатын  негізгі  екі  тәсіл  бар,  олар:  С  тілінің 
функциялары жэне C++ объектілері.
С тілі  стилінде  мәліметтерді  енгізу/шығару үшін  stx L L o .h   кітапханалық фай­
лы нд a сипатталған төмендегі функциялар пайдаланылады.
1) 
p r i n t f  (ф орм ат  т і р к е с і ,   а р г у м е н т т е р   т і з і м і )   ; 
формат  тіркесі  —  қостырнақшамен  коршалып,  аргуменгтердің  қалай  (экранда)
бейнеленетінін көрсететін символдар тіркесі. Мысалы: 
p r i n t f  ("Пи  сан ы   м э н і  =  % € \n ” ,  M JP I)  ;
Формат тіркесіңде мыналар болуы мүмкін:
а) мәтін ретінде шығарылатын символдар;
ә) түрлендіру спекцификациялары;
б) баскару символдары.
Әрбір аргуменке төмендегі спецификациялардың біреуі сәйкес келуі тиіс:
%d,  %і -  бүтін ондық сан;
%f — жылжымалы нүктелі ондык сан;
%е, %Е -  экспоненциалдык түрдегі жылжымапы нүктелі сан;
%и -  таңбасыз ондық сан;
%с -   символ;
%s — свз тіркесі. 
<
Формат тіркесгері  ішінде баскару символдары да бола береді, олар:
\ n  -  келесі  жана жолға көшуді атқаратын басқару символы;
\ t  — көлденен табуляция;
\ а  -  дыбыстык сигнал, т.б. 
:  "  і   Й
Бұларға  коса  формат  тіркестері  кұрамында  форматтау  модификаторлары 
колданылуы  мүмкін,  олар  шыгарылатын  мэннің  ұзындыгына  сәйкес  өріс  енін 
тагайындайды. 
Модификаторлар  -   бұлар  шыгарылатын  мәнге  және  саннын 
бөлшегіне  берілетін  орындардың  ең  кіші  (минималды)  мөлшерін  көрсететін 
сандар, олар былай беріледі:
. р ] С ,  
мұндағы
-  
(минус)  таңбасы  -   шыгарылатын  мәнді  сол  жақ  шетке  туралау^керек 
екендігін,  т — өрістін  минималды  енін  (бүтін  сандар ені  осы  m  санынан  аз болса, 
онда ол бос орындармен толтырылып жазылады),
р  -  жылжымалы  нүктелі  сандар  үшін  үтірден  кейінгі  цифрлар  санын  (бөлшек 
ені р-дан  аз болса, оның оң жагы  нөлдермен толықтырылады), бүтін сандар үиіін 
шыгарылатын  цифрлардын  ен  төменгі  санын  (сандагы  цифрлар  саны  р-дан  аз 
болса, оның сол жагы нөлдермен толыктырылады),
С — шыгарылу форматы спецификациясына сәйкес символды  көрсетеді. 
Мысалы:
8

p r i n t f ( ”IlH саны мәні = % і ш ,  M Jrl);
p r i n t f  
('ЧпФормат спецификациялары:\п%10.5<1 - бүтіиД
\n% 10.5f- жылжымалы нүктелі,\п%10.5е-экспоненциалды түрде,\
\n% 10s — сөз тіркесі'%10,10.0,10.0,'и10и);
Осының нэтижесінде экранға мыналар шығарылады:
Пи саны мәні = 3.141593
Формат спецификациялары:
00010 - бүтін, 
// сол жакта 5 босорын
10.00000 - жылжымалы нүктелі, 
// сол жакта 2 босорын
1.00000е-Ю1 - экспоненциалды түрде,  // сол жақга босорын жоқ
10 — сөз тіркссі 
// сол жакта 8 босорын
2 )
s c a n f
(ф орм ат  т і р к е с і , а р г у м е н т т е р   т і з і м і ) ; 
мұндағы аргументтер ретінде айнымалылар адрестері пайдаланылады. Мысалы: 
scanf ( 
" 
%d%f 
" , & х , &ү) ;
1.5 С тілінде мәліметтерді форматталған түрде шыгару
Мәліметтерді  форматталған түрде  шығару үшін p r i n t f  ()  функциясы  пайда­
ланылады.  Ол  бүтін  және  накты  сандарды,  символдарды,  сөз  тіркестерін  немесе 
осы типтердің  араласқан түрлерін де  шыгарады.  Тек сөз тіркестерін  ғана шығару 
кезінде p u t s  ()  функдиясын қолдануға болады.
Келесі  профамма  осы  функциясының  әртүрлі  мүмкіндіктерін  көрсетуге 
арнапған [5].
/*  Бүл  программа  p r i n t f ()  функциясының форматтау специфика- 
торларын  пайдалану тэсілдерін  көрсетеді.  Программа  кодын 
талдай отырып,  оньщ нәтижесіне  назар аударыңдар 
(1.3-сурет,  1.4-сурет) 
*/
#include 
#include   
void m a i n ()
{
char  с =  ^ А * ,  psz[]  =  "A string  for  experiments"; 
int  iln =  0, 
//  жолдар  санауышы
ivalue =   1234;
double dPi  =   3.14159265;
// 
1-жол  -  с  символын шыгару
printf 
(M\n[%2d]  %c",  ++iln,  c) ; 
/*  2d -  оқуга ыңгайлы 
болуы үшін  бір  цифрдан түратын жол нөміріне екі  орын 
(позиция)  берілген;  ++iln  -  санауышты бірге  арттыру  */
// 
2-жол  -  с  символының ASCII-кодын  шыгару
printf  (”\n[%2d]  % d " /  ++iln,  с);
// 
3-жол  - ASCII-коды  90-га  тең символды шыгару
printf  ("\n[%2d]  % с " ,  ++iln,  90);
9

// 
4-жал  -  lvalue мәнін сегіздік жүйеде шыгару 
printf  ("\n[%2d]  %о” ,  ++iln,  ivalue);
// 
5-жол  -  lvalue нәнів ояалтылық жуйеде шыгару 
// 
әріптер теменгі регистрде 
printf(" 
\n [%2d]  %хи ,  ++iln 
,  lvalue);
// 
6-жол  -  lvalue мәнін оналтылық жуйеде шыгару 
// 
әрілтер жогаргы регистрде
printf("\ n [%2d]  % Х " ,  ++iln ,  lvalue);
// 
7-жол — өрістін минималды енін  5 орын етіп,б1р  символды 
/ 
/ 
шыгару,  босорындарды қоса отырып,  оң жақ шетке 
// 
(келісім бойынша)  туралау
printf("\п[%2d]  %5с",  ++iln,  с ) ;
// 
8-жол  -  өрістің минималды енін  5  орын етіп,бір символды 
/ 
/ 
шыгару, босорындарды қоса отырып, сол жақ шетке  туралау
printf (w\n [%2d]  %—5 е * #  ++iln,  с);
// 
9-жол  — сез  тіркесін шыгару,  24  символ шыгады 
//  (тіркестегі  символдар саны 24) 
printf ("\n[%2d]  % s " ,  ++iln,  p sz) ;
// 
10-жол  -  т1ркест1ң,кем дегенде f 5  символьш шыгару 
// 
24  символ бейнеленед! 
printf (,в\п [%d]  %5sn ,  ++iln,  psz);
// 
11 
-жол  - 
t
iркестiң , кем дегенде ,
 38  символын шыгару 
// 
оң жақ шетке босорындармен толтыру арқылы туралау 
prlntf ("\n [%d]  %38s'*,  ++iln,  psz)  ;
// 
12-жол  -  тіркестің,кем дегенде,38  символын шыгару 
// 
сол жак шетке босорындармен толтыру арқылы туралау 
printf(”\n[%d]  %-38sM ,  ++iln,  psz);
/ 
/  13-жол - lvalue мәнін шыгару, келісім бойынша 4 цифр шыгады 
printf(”\ п [%d]  %d” ,  ++iln,  lvalue);
//  14-жол  -  lvalue  мэнін таңбасымен шыгару
prlntf(”\n[%d]  %+d",  ++iln,  lvalue);
/*  15-жол  -  lvalue  мәнін  кем дегенде,  3 цифрмен шыгару
бірақ сіэдін сүранысьщыд  орындалмай, 4 цифр шыгады  */ 
printf ("\n [%d]  %3d" ,  ++lln,  lvalue); 
-s
//  16-жол  -  lvalue  мэнін  кем дегенде,  10  цифрмен шыгару,
// мэндерді  он жак, шетке босорындар  коса  отырып туралау 
printf (”\n [%d]  %10d" ,  ++iln,  ivalue) ;
//  17-жол  -  lvalue  мэнін кем дегенде,  10 цифрмен шыгару,
/ 
/ мэндерд 
1  сол жақ шетке босорындар  қоса отырып туралау
printf (”\n[%d]  %-10d",  +*filn,  ivalue) ;
//  18-жол  -  Ivalue  мэнін  кем дегенде,  10 цифрмен шыгару,
//  мэндерді  оң жав; шетке нелдер  қоса отырып туралау
10

printf ("\n [%d]  %010d",  ++iln,  ivalue);
//  19 -жол  - dPi мәнін  келісім бойынша форматпен шыгару
printf("\п[%d]  %f",  ++iln,  dPi );
//  20-жол  - dPi мэнін шыгару,  ең кіші  epic ені  20-га тең 
// мэндерді 
он,
 жақ шетке,  босорындар қоса отырып туралау
printf (,,\n[%d]  %20f",  ++iln,  dPi) ;
//  21-жол  -  dPi мәнін шыгару,  ең кіші  epic ені  20-га тең 
// мәндерді  од жақ шетке  нөлдер қоса отырып туралау 
printf("\n[%d]  %020f",  ++iln,  dPi );
//  22-жол  - dPi мәнін шыгару,  ең кіші  epic ені  20-га тең 
//  мэндерді  сол жақ шетке босорындар қоса отырып туралау 
printf ("\n[%d]  %-20f",  ++iln,  dPi) ;
//  23-жол —  сөэ  тіркесінің  19  символын  шыгару,
//  ең кіші  epic ені  19-га тең 
printf(
п
\ п [%d]  %19.19s",  ++iln,  p sz );
//  24-жол — сеэ  тіркесінің алғашқы екі  символын  шыгару
printf(”\ п [%d]  %.2sn ,  ++iln,  psz);