Б. К. Жумабекова биол гылым докт., Павлодар Мемлекеттік

азар,  қара  ауру),  соның  ішінде  иттердің  лейшманиозы  және  әртүрі 

безгектердің тасымалдаушысы болып табылады.

Москиттармен 

күрес. 

Москиттердің 

эпидемиологиялык

магынасы  соншама  үлкен,  олардың  мекендейтін  орындарда  күрес 

жүргізуі  қажет.  Күрес  шараларына  бөлменің  есігінен  ауаны  сыртқа 

жөнелтетін 

электрлік 

ветиляторды 

пайдалану, 

реппеленттерді 

пайдалану, 

бөлме 

кабыргаларын 

формалинмен 

себу, 

сабын 

эмульсиясымен,  флицидпен  немесе  пиретрлік  шаммен  түтін  салу, 

кастор  майымен  шошыту  үшін  пайдалану,  тұргын  емес  гимараттарды 

тұрақты өңдеу, кеміргіштердің індерін жою.

Москитке  қарсы  күресті  қысқы  ұрпақты  жою  үшін  сәуір-мамыр 

айларында бастайды,  олардың  ішінде  вирус  алып  жүретіндер  болады, 

олар алдыңгы  жаз кезеңінде ауруларды  қоздыруды  қамтамасыз ететді. 

Мамыр  айдың  соңында  москиттердің  қанатты  пішіндеріне  қарсы 

күрес  ұйымдастырылып,  жаз  бойы  жүргізіледі.  Маусым  айының 

ортасынан москиттердің личинкаларымен  күрес басталады.

2.6 Масалар және олардың мрфологиялық мінездемесі

Зоофилдік 

масалар-бұл 

қысқа  мұртты  домалақтігісті  екі 

қанатты,  экологиялық  бүтіндікпен  мінезделетін,  оның  жайылым  мен 

гимараттарда  жануарлармен  биоценотикалық  көпжақты  (ең  басты 

торфикалық)  байланыстарда  көрінеді.  Зоофилді  масалар  жогары 

сандыгы  жэне  зияндыгымен  ерекшеленеді.  Ветеринарлық  магынага  3 

отбасының  өкілдері  маңызды:  нагыз  масалар  (Мизсіёае),  етті  (өлексе) 

масалар (Саііірһогісіае) және сұр етті  масалар (8агсорһа§іс1ае).

Нағыз  масалар  — Ми$сіс1ае.  Осы  отбасы  түрлерінің  көп  бөлігі 

зоофилді  және  синантропты  болып  табылады,  олар  жануарлар  және 

адамдар 

арасында 

өмір 

сүреді 

жэне 

эртүрлі 

қалдықтармен 

қоректенеді.  Бұл  бөлемлік  (Мизса  сіотезііса),  кіші  бөлемлік  (Ғаппіа 

сапісиіагіз),  егіндік  (Мизса  Іагуірага),  сібір  егіндік  (Мизса  атііа), 

жайылымдық  (Мизса  озігіз),  бағбан  сиыр  маса  (Могеіііа  зітріех), 

жаңбырлы  тіс  аяқты  (Нусігоіаеа  теіеогіса)  жэне  басқалары.  Бұл 

отбасылық  сонымен  қатар  жануарларға  паразиттейтін  міндетті  түрде 

қансорғышты  қосады  (

8

іо т о х у з  саісіігапз),  сиыр  көкшыбындары 

(Н аетаіоЬіа  зііти іап з),  жылқы  көкшыбындары  (Н аетаіоЬіа аігіраіріз), 

кіші 

сиыр 

көкшыбындары  (Ьурегозіа  іггііапз),  оңтүстік  сиыр 

көкшыбындары (Ьурегозіа ііііііапз).

Морфология.  Нағыз  масалар  қүңгірт-сұр  немесе  қара,  сирек 

кезде  сары  немесе  металды  көк-жасыл,  эртүрлі  пішінді  3-15  мм 

жәндіктер.  Денесі  бастан,  кеуде  жэне  түктер  және  қылшықтармен 

қапталған  қарыннан  құралады.  Басы  жартылайшартүрлі,  маңдай

40

кылжарының  аллеясынан,  шеттерінде  ірі  фасетті  коздерден  және 

артына  карай  үш  карапайым  көздері  орналасқан.  Мүрттары  кысқа, 

үшмүшелі.  Өлімтіксоратын  масалардың  ауыз  органдары  жалагыш 

нысанды,  кансоратындарда тікенекті-соргыш  нысанды.  Кеудесі  жаксы 

дамыган  және  өзінде  аякты  3  жұбын,  канаттың  жұбын,  ызылдақты 

және демтесікті тасиды (

21

, 

22

-суреттер).

Биологпя  и  экология.  Масалар  толык  айналдыру  жәндіктеріне 

катысты.  Өздерінің  дамуларында  олар  жұмыртқа,  личинка,  қуыршақ 

және  имаго  фазаларынан  өтеді.  Масалардың  көбі  жұмырткасалушы, 

бірақ  тірітуатын  болады,  оларда  дайын  личинкалар  болады.  Үлкен 

масалар 

5-7 

күннен 

кейін 

қуыршақтан 

шыкканннан 

кейін 

копулдайды, 

сосын 

жұмыртқаны 

көңге, 

әргүрлі 

органикалык 

субстраттарга  салады.  Масалар  өте  өскелең  болады.  Мысалы, 

бөлемлік  масаның  ұргашысы  өзінің  өмірінде  (

1

-

1,5

  ай) 

6

  немесе  одан 

да көп жұмыртка салады,  сонымен  катар әрбір салуда 

100

 жұмыргқага 

дейін  болады.  Жайлы  жагдайда  8—15  сагаттан  кейін  жұмырткалардан

2 

мм  ұзындыгымен  личинкалар  шыгады,  олар  субстратгың  түбіне 

көшеді 

және 

ылгалдыгы 

60-70 

% 

температурасы 

30-35 

орындарындаүлкен  жиынмен  өмір  сүреді. 

Балаңкұрттар  өздері 

тұратын органикалык субстарттардың заттектерімен  коректенеді.

А  -   үлкен  масаның  еркегі;  Б  -   жұмыртқа;  В  -   ГІІ  стадияның 

личинкалары:  Г -  пупарий; Д — пупариден жана шыкқан  маса;  1  — бас;

2  -   фасеттік  көздер;  3  -   маңдай;  4  -   шашпен  қапталган  мұрттың 

кылдары;  5  — маңдай  көпіршігі; 

6

 — жазылмаган  қанаттар;  7 — кеуде;

8 

-   көлденең  тігіс;  9  -   калқанша;  10  -   кеуде;  11  -   ауыз  ілгектері;

12 

-  алдынгы демтесіктер;  13 -  кеуде белдігі;  14 -  артқы демтесіктер

21-сурет -  Масаның даму фазалары (М.  сіотезгіса)

41

А  —  өлімтіксоратын  масалар  (Мизса  ёошезііса),  Б  —  қансоратын 

масалар  (З іо то х у з  саісіігапз); 

1

  —  фасетті  көз; 

2

  —  мұрттар; 

3 — мұрттардың кылдары; 4 — жалайтын  нысанды бізтұмсықгың негізгі 

бөлігі;  5  —  бізтұмсықтың  төмеңгі  бөлігі; 

6

  —  соратын  қалақтары;

7 — щупиктер; 

8

 — шанышпалы-сорғыш нысанды бізтұмсық

22-сурет — Масаның басы  мен бізтүмсығы

Балаңқұрттар  фазасының ұзындығы  3-5  тәулік.  Осы  уақытта  ол 

үш  рет  түлейді,  12—13  мм  жетеді  және  бөлме  массасының  қуыршақ 

алды  кезеңіне  өтеді,  өзінің  қысқа  өмірі  ішінде  (1-1,5  ай) 

6

  рет 

жұмыртқа  салады,  әр  салған  сайын 

100

  жұмыртқадан  кем  емес. 

Жағымды  жағдай  кезінде  8-15  сағаттан  кейін  жұмыртқалардан  2  мм 

ұзындығы  бар  балаңқұрттар  жарып  шығады,  олар  субстраттың 

тереңіне  еніп,  60-70 

%

  ылғалдылықта  30-35  °С  температурада  өмір 

сүреді. 

Балаңқұрттар 

субстраттың 

органикалық 

заттарымен 

қоректенеді..

Балаңқұрттар  фазасының ұзындығы  3-5  тәулік.  Осы  уақытта ол 

үш  рет  түлейді,  12-13  мм  ұзындығына  жетеді  және  қуыршақ  алды 

кезеңіне  өтеді,  20—25 

С  температурасы  бар  және  20-40 

%  

ылғалдылығы 

бар  учаскісіне  жылжиды  және  қуыршақтанады. 

Қуыршақтың  дамуы  3 -5   күнге  созылады.  Ақырғы  құрт  терісі 

құнтақтанады,  оның  аты  пупария.  Куыршактан  шыққан  жәндік 

бірінші  еңбектейді,  сосын  бірнеше  сағаттан  кейін  ұша  бастайды. 

Жылдың  жылы  мезгілінде  масаның  толық  дамуы  10-30  күн  ішінде 

аяқталады  және  бір  маусым  ішінде  бірнеше  ұрпақ  беруі  мүмкін,  бұл 

олардың  үлкен  тұқымдылығын  есептегенде  олардың  саны  тез  өседі. 

Мал  шаруашылық  ғимараттарда  және  жайлауларда  масалар  сәуір- 

мамыр  айларында  пайда  болады  және  олардың  белсенділігі  қазан- 

қараша  айларына дейін  жалғасады.  Солтүстік  өңірде  массалар  мамыр 

айынан  қыркүйек  айына  дейін  ұшады.  Масалар  балаңқұрт,  қуыршақ

және  имаго  кезінде  кыстайды.  Температурасы  15-18  °С  түспейтін 

бөлмелерде  масаның  тууы  жыл  сайын  болады.  Көбінде  массалар 

кыста шошқа және құс фабрикаларында болады.

Ветеринарлық 

мәні. 

Мал 

фермасында, 

лагерде 

жэне 

жайылымда  көп  мекендейтін  шыбындар,  мал  шаруашылығына 

айтарлықтай  зиян  келтіреді.  Жайылымдагы  шыбындардың  саны  өте 

үлкен,  олар  жиі  малдардың  тұмсыгын  және  де  денесінің  басқа 

жерлерін  жаппай жауып  және  көзден,  танаудан,  жарақаттан  және т.  б. 

бөлінген сөлге үймелеп, малдардың мазасын кашырады,  оларга өрісте 

жайылуына  жэне  жем  жеуіне  кедергі  келтіреді,  ягни  олардың 

өнімділігін төмендетеді.

Сөлді 

жалап 

қоректенетін 

шыбын 

полифагтар. 

Көңнен, 

нысаптан,  шіріген  өліктерден,  жуынды  төгетін  орындардан  жэне 

тұргын  үйлердің  коқыс  тастайтын  жерлерінен  ұшып  келіп,  олар  азық- 

түліктерді,  жемдерді  ластайды  жэне  эртүрлі  инфекциялық  жэне 

инвазионды  ауруларды  қоздырушы  ауруларды  таратушы  болуы 

мүмкін.  Жайылымдагы  шыбындардың  арасында  ең  қауіптісі  жэне 

зияндысы  ауыру  таратушы  шыбындар  және  ірі  қара  малдарында 

телязиоз  ауыруын  қоздырушы  аралық  иесі  -   дала  шыбыны,  тірілей 

туылатын  шыбын,  сібір дала  шыбыны,  жайылым  шыбыны,  кіші  сиыр 

кора,  сиыр  багатын  багбан.  Малдардың  ауырган  көздерінен  бөлінген 

сөлді  жалап,  олар  телязия  дернэсілдерімен  зақымдайды,  сонан  соң 

дені сау малдарға жұқтырады.

Қан  соргыш  шыбындар  ең  үлкен  зиян  келтіреді,  әсіресе  мал 

кораларда  өмір  сүретін  күзгі  көкшыбын  (Зіотохуз  саісіігапз).  Кебею 

орны  шіріген  сабан,  шөп,  сүр  шөп,  шөп  төсемемен  арапасқан  көң 

болып табылады.  Шыбындар жазда  1-2  күннен  кейін,  күзде  10 куннен 

кейін  ірі  қара  малдардың,  жылкылардың,  түйелердің,  құстардың  жэне 

адамдардың 

канын 

сорып 

коректеніп 

отырады. 

Жазда 

олар 

жайылымда  көп  болады.  Күзгі  көкшыбынның  шаққаны  өте  ащы  және 

малдардың мазасын кашырады.

Жайылымда  үнемі  ірі  қара  малдарды  және  басқа  да  малдарды 

Ьурегозіа  (Ь.  іггііапз,  Ь.  Міііапз)  жэне  НаетаІоЬіа  (Н.  зіітиіапз,  Н. 

аігіраіріз)  түрлерінің  көкшыбындары  паразиттейді.  Олар  жаз  айының 

екінші  жарпысында  сансыз  көп  болады.  Олар  жайылымдагы  ірі  қара 

малдардьщ  көңінде  көбейеді. 

Шыбындар  малдардың  денесін  тек 

жұмыртқалау  үшін  калдырып  кетеді.  Олар  көбіне  канды  ұзагынан 

сорады,  яғни  агзаны  улап,  жүдетіп,  сауым  сүтін 

25-30 

%

  азайтып, 

төлінің  өсімінің  тірі  массасын  30-40 

%

  төмендетеді.  Шыбындар  -  

көкшыбындар 

күйдіргі, 

туберкулез, 

бруцеллез, 

туляремии, 

жылқылардың  энцефаюмиелита,  оба,  шошқалардың  рожи,  кұстардың

43

оба,  ірі  қара  малдардың  безноитиоза,  түйелердің  су-ауру,  гельминтоз 

аур> ларын таратушы болуы  мүмкін.

Е тті  ш ы б ы н д ар .  Саііірһогісіае  тұқымдас  көк  және  жасыл 

шыбындар  көптеп  мекендейді.  Ветеринарлық  мағынасы  Саііірһога 

тұқымдас  кок  етті  шыбындар  (С.  үіеійа  -   көк  етті  шыбын), 

Ргою рһогтіа  Іепаепоуае  -   көктемгі  көк  шыбын  және  Ьисііа  -   жасыл 

шыбындар (Ь.  зегісаіа, 

8

.  іііизігіз).

К ал л и ф о р ал а р   —  едәуір  ірі,  үзындығы 

10  мм  дейін  жететін, 

металл  реңді  қара-көк  түсті,  қарны  жұқа  ақшыл  түсті  шыбындар. 

Ересек 

шыбындар 

жайылымдарда, 

мал 

фермаларында 

жэне 

лагерлерде,  елді  мекендерде -  базарларда,  қоқыс тастайтын  жерлерде, 

қасапханаларда  мекендейді.  Шыбындар  етпен,  балықпен,  жеміс- 

жидектермен,  сүтті  тағамдармен,  адамдардың  жэне  малдардың 

нысаптарымен чқоректенеді.  Қазақстанда  каллифорид сәуірден  қазанға 

дейін  болады. 

Олардың  ұшуы  мамыр  айында  жэне  маусымның 

бірінші  жартысында,  тамызда  байқалады.  Оңтүстікте -  тарау  саны §§

3-4,  солтүстікте  — 2-3  есе.  Кобею  орны  -   сүтқоректілердің  өлігі,  ет 

қалдықтары,  малдардың  және  адамдардың  нысаптары.  Жұмыртқа 

салғандағы  саны  200  аса.  Ұрғашылар 27-30  күн  өмір сүреді,  дернэсілі

5-21күн және қуыршағы -   12 күн аралығында дамиды.

К өктем гі  падальды   ш ы бы н  —  жасыл  реңді  металл  көк, 

ұзындығы  8-12  мм.  Жұмыргқалау және дернәсілдерінің жетілу орны -  

жиналмаған  малдардың  өлігі,  еттер,  сүйектер,  балық,  шіріген 

қоқыстар,  тауықтардың  көңдері,  мамық  жүнді  аңдар,  шошқалар. 

Протоформи  дернәсілдері  қожайынның  денесінде  гистофаг  ретінде 

дамуы 

мүмкін, 

малдарда 

миазды 

процесстудыруы 

мүмкін. 

Жұмыртқадан  имагоға дейін  дамуы  13-16  күнді  құрайды.  Шыбынның 

ұшуы  сәуірден  қазанға  дейін.  Дернәсіл,  қуыршақ  жэне  имаго 

фазасында қыстайды.

Ж ас ы л   етті  (п адальды )  ш ы бы н -  орташа көлемі (5-10 мм) көк 

жасыл  түстен  қола  түске  дейінгі  ашық  металл  түсті,  жалтыраған,  өте 

сирек  орта  жауырынның  жоғары  бөлігі  жэне  қарны  ашық  сұр  болып 

келеді.  Қазақстанда  олар  сәуірден  қазанға дейін  белсенді  өмір  сүреді. 

Жас  еттің  ішкі 

бөлігіне  және  малдардың  өлігіне,  ас  үйдің 

қокыстарына, 

шошқаның 

көңіне, 

нысапқа 

жұмыртқалайды. 

Факультативті  миазо  жасаушы  болып  табылады.  90-100 

%

  ылғалда 

жэне  37  °С  температурада  терісі  шіриді.  Шіріген  иіске  қызығатын, 

шыбындар  мацерирленген  теріге  дейін  жетіп  жұмыртқа  салады. 

Жұмыртқа  саны  200—300.  Имагоның  өмір  сүру  ұзақтығы  45-50  күн. 

Дернэсілдер  қуыршақ  кезеңінде  қыстайды.  Жасыл  етті  шыбыны 

гельминтоздар 

қоздырушы  жэне  патогенді 

микроорганизмдерді

44

таратушы болып табылады.

Шыбындармен  күресу  шаралары.  Шыбындармен  күрес 

тұрғын  үй-жайларда  және  жайылымдарда  жүргізіледі.  Үй-жайларда 

алдын алу жэне жою шаралары жүзеге асырылады.

Алдын  алу  шаралары  үй-жайларда  және  мал  фермасының 

территориясында олардың мал шаруашылыгы орналаскан жерге ұшып 

келмеуін  және  тұргын  үй,  өндірістік,  тамақ  өндірісі  және  басқа 

объектілердің  территориясының  төңірегінде  таралуын,  шыбындардың 

көбеюін  болдырмауга 

багытталган.  Бұл  шараны  олардың  бар 

болуынан  және  шыбындардың  санынан  тәуелсіз  эрдайым  жүргізіп 

отыру  қажет. 

Мал  шаруашылық  бөлмелерін  және  ферманың 

территориясын  тазалықта  ұсау  қажет.  Ең  бастысы  шыбындардың 

көбеюі  мүмкін  жерлерін  жоюга  назар  аударган  жөн.  Мал  ұсталатын 

жэне  жем  беретін,  ферманың  және  үй-жайларда  территорияларында 

үнемі  астауды,  жемнің  қалдықтарын,  көңдерді  тазалау  жүргізіледі. 

Жайылым  алаңдарына  асфальт  төселеді  жэне  жем  қалдыктарын, 

көңдерді  эрбір  3-5  күн  сайын  тазалап  отырады.  Көңді  биотермиялық 

залалсыздандыру  үшін  көң-қоймага  шыгарып  тастайды,  және  оны 

шыбын  болдырмас  үшін  шымтезекпен,  топырақпен  (15-20  см), 

пленкамен,  шайырмен және т. б. жабу қажет.

Сауатын  кондыргыларды  және  жазгы  лагерлерлерді  алаңдарды 

тиісті  санитарлық жагдайда ұстайды.  Барлык сүт  құйылган  сыйымды 

ыдыстар  және  жемдер  жабық  ұсталады.  Уактылы  қалдықтарды 

қолданады,  сонымен  катар  малдардың  өлігін  жэне  шуын  тазалайды. 

Жазда,  шыбындар үйге  кірмес  үшін,  терезенің  желкөз  тесіктерін жэне 

есікті ұсақ торкөзбен жабады.

Шыбындарды 

болдырмас 

үшін 

ферма 

территориясына 

көгалдандыру жүргізіледі  жэне  құстардың ұясы  ілінеді  (қара торгайга 

арналган  ұя  жэне  т.  б.),  паразитті  буын  аяқтылар  (қоңыздар, 

құмырсқалар,  кенелер  жэне  т.  б.)  мен  жыртқыштарды  жаппай  дамыту 

ошағы жасалады.

Биотопты 

шыбындарды 

жою. 

Көң  төгілген 

каналдар, 

жасырын  кеңістіктер,  канализациясы жок дэретханалар,  жиналган  көң 

және  баска  органикалық  қалдықтар  сияқты,  шыбындардың  көбеюі 

шектелген  жерлер,  инсекцидтермен  деларвацияга ұшырайды: 

0,1

  %-ті 

ДДВФ  эмульсия,  0,2  %-ті  карбофоса  эмульсия,  трихлорметафоса-3 

(ТХМ-3),  циодрина,  дифоса,  неоцидола,  сульфидофоса;  0,3  мен 

битокси%-тң в.  э. этафоса және 0,05  %-ті  в.  э.  фоксима.  Үй-жайларда -  

3%-ті  су  суспензии  бацилина  немесе  виоцида, 

6

  %-ті  1-3  л/м

2 

мөлшерде 

турингина

-1

 

су 

ерітіндісі. 

Ғимараттардан 

тыскары 

орналаскан,  көң  төгілген  жерлерде,  күрелген  қокыс  төгілетін

45

орындарда  шыоындардың  дернәсілдерін  жою  үшін  субстрат  үстіне 

1 

кг/м  есеппен  хлорлы  әкті,  50  мг/м~  есеппен  битоксибацилина, 

турингинаны  жұқа  қабатпен  біртегіс  етіп  себеді.  Жою  жұмыстарын 

дернәсілдердің  пайда  болу  кезінде  көктемде  бастайды  және  барлық 

жазгы  —  күзгі  кезеңде  жалгастырады.  Мамырда,  қыркүйекге  және 

қазанда  аптасына  2  рет,  шілде-тамызда  әрбір  5-7  күн  сайын  өңдеу 

жүргізіледі.  Олар  қыстап  қалмас  үшін,  әсіресе  шыбындардың

көбейетін жерлері  мұқият өңделеді.

Д езинсекция.  Қыстан  тірі  қалган  шыбындарды  және  қыстаган 

қуыршақ  пен  дернэсілдерді,  көктемде  күн  жылынганда  алдын  ала 

дәрілеу 

жүргізіледі. 

Күзде 

дэл 

осындай 

өңдеуді 

қыстайтын 

жәндіктердің 

санын 

азайту 

үшін 

жүргізеді. 

Жазда, 

мал 

шаруашылықтарында 

жэне 

ферманың 

территорияларында 

шыбындардың  саны  көбейген  уақытта,  еріксіз  дэрілеу  жүргізіледі. 

Сулы  дэрілеу  үшін  0,1  %-ті  в.  э.  стомозан,  мухотоксин  немесе 

анометрин;  0,02-0,05  %-ті  в.  э. 

фендондар  немесе  цимбуша 

(циперметрина);  0,05-0,1  %-ті  в.  э.  сумицидина  (фенвалерата); 

0,015-0,025  %-ті  в.  э.  дельтаметрина  (к-отрина);  0,5  %-ті  в.  э. 

карбофоса,  диазинона  (неоцидол),  пропоксура  (байгона)  немесе  50 

мл/м“  мөлшерде диброма қолданады.

Препараттар  дезинцекция  таңдау  әдісімен  пайдаланылады, 

шыбын-шіркейлер  (терезе,  төбе,  баганалар,  есіктер  жэне  т.  б.,  25 

%

аэрозольдық  өңдеу 

2

  мл/м

2

 

(20

  мг/м  )  мөлшерде 

1

  %-ті  в.  э.  этафоса, 

дециса 0,25  мг мөлшерде жэне  цимбуша -  2,5  мг/м

3

 қолданылады. Аса 

тиімді  жылу  аэрозолдар:  инсектицидті  фумигантты  шашкалар  54  г 

мөлшерде  Ш И Ф -2  олардың  массасы  1000  м

3

  бөлмеге;  инсектицидті 

фумигантты  брикеттер  (БИ Ф -1)  100  м

3

  бөлмеге  1  брикет  (100  г) 

мөлшерінде.  БИФ  жэне  ШИФ  қолдану  барысында  шелекке  немесе 

баска  металл  ыдысқа  салынады.  Инсектицид  аэрозолдарды  қолдану 

экспозициясы 30 мин.

Фермадагы 

шыбындар 

саны 

артқанда 

қалпына 

келтіру 

максатында  өңдеуді  қайталайды.  Жақсы  санитарлық  тазалық  болган 

жағдайда  жэне  шыбындардың  тұрақты  көбею  орны  болмағанда 

дезинцекция  бір  мерзімге  жеткілікті  болады,  ал  шыбындардың  көбею 

орны  көп  болған  жағдайда  2-3  рет  дәрілеу  қажет.  Сүт  қабылдау,  сүт 

сауу  алаңында,  жем  беру  цехында  жэне  басқа  объектілерде: 

экологиялық таза уланған тұзақ жем  пайдаланылады:  0,05 

%

 стомозан 

немесе анометрин, 

0,02

 % сумицидин  немесе циперметрин, 

0,01

 

%

 -  к- 

отрин,  0,3 

%

 -  этафос,  0,5  %  -  пропоксур,  1 

%

 -  диазинон  10-40 %-ті 

қант су ерітіндісінде, 200-250 мл/м

2

 мөлшерде меллас.

46

жүктеу/скачать 3,85 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: