93
В қосымшасы
Графикалық қысқартуларды қолдану
Жалпы қысқартуларға мыналар жатады:
1. Санақтан кейін қолданылатын қысқартулар (яғни - бұл; т.б. - және
т.б.; т.б. - және сол сияқты; т.б. - және
басқалар; т.б.).
2. Сілтеме жасау кезінде қолданылатын қысқартулар (қар - қараңыз;
сал. - салыстырыңыз).
3. Ғасырлар, жылдар, атаулар
сандары бойынша белгілеуде
қолданылатын қысқартулар (ғас, - ғасыр; ғасырлар; ж. - жыл; ж.ж. -
жылдар; т - том; тт. - томдар; ж.ст. - жаңа стиль; е.с. – ескі стиль; АД – АД;
қ. – қала; обл. – облыс; ө. – өзен; к. – көл; а. – арал; азам.– азамат; б. – бет;
Академ. –академик; проф. – профессор.
Сөздер мен сөз тіркестерін қысқарту ережелері мемлекеттік
стандарттармен белгіленеді.
Жалпы қабылданған
қысқартуларды қолданғанда, ең алдымен, кез
келген қысқартулар негізгі мәтінге қарағанда көмекші материалдарда
(қосымшалар,
библиографиялық
тізімдер,
ескертулер)
ұғынықты
көрінетінін есте ұстаған жөн. Егер қысқартулар
ұсынылатын ақпараттың
негізгі ағынында қажет болса, онда авторға анықтамалық емес
басылымдарда
қысқартулар, мысалы, т.б. және т.б. және т.б. оны сөз
тіркесінің ортасында қалдыру ұсынылмайды,
бұл жағдайда қысқартулар
толық сөздер ретінде кеңейтілуі керек.
Қысқартуларды қолдану кезінде принциптер мен олардың
нысандарының біркелкілігі байқалады.
Бүкіл қолжазбаның басынан аяғына дейін бірдей үлгілерді қысқартуға
бірыңғай көзқарасты сақтау, бір типтегі сөздер
мен сөз тіркестерінің
тобына қатысты мұндай мәселелерді шешудің бір принципін сақтау қажет.