Құнды бағалаудың табыс тәсілінің артықшылығы мен кемшілігі.
Табыс тәсілі-болашақта оны пайдаланудан күтілетін кірістерді анықтауға негізделген бағалау объектісінің құнын анықтау әдістерінің жиынтығы.
Табыс тәсілінің артықшылықтары мен кемшіліктері, сондай-ақ қолданылу аясы:
Артықшылығы:
- бұл шығындар, бағалар, Инвестициялар және басқа нарықтық тенденцияларға қатысты Болашақ күтулерді ескеретін жалғыз тәсіл
- бұл нарықтық аспектіні қамтиды, өйткені талап етілетін дисконттау мөлшерлемесін нарық анықтайды
Кемшілігі:
- болжам жасау кезіндегі қиындықтар
- бағалау объектісі туралы ішкі ақпаратты алу кезіндегі қиындықтар
- Әдістің алыпсатарлығы
- залалды объектілерді бағалау үшін қолдануға болмайды
Қолдану:
- табыс әкелетін кез келген объектілерді бағалау үшін қолданылуы мүмкін
Дисконтталған ақша ағындары және тікелей капиталандыру әдісі.
Ақша ағындарын дисконттау әдісі (дисконтталған қолма – қол ақша ағыны әдісі) - объектіні пайдалануға байланысты тәуекел дәрежесіне қарай ақша ағындарының өзгеру және біркелкі түспеу шарттарына сүйене отырып құнды айқындау;
Тікелей капиталдандыру әдісі (капиталдандырылған табыс әдісі) - кірістің тұрақты шамасы, бастапқы инвестициялар болмаған, капиталды қайтару мен капиталға кірісті бір мезгілде есепке алған кезде бағалау объектісін тұрақты пайдалануды сақтау шарттарына сүйене отырып құнды айқындау;
Құнды бағалаудың шығындық тәсілі.
Шығындық тәсіл-бағаланатын объектінің тозуын ескере отырып, оны көбейту немесе ауыстыру үшін қажетті шығындарды анықтауға негізделген бағалау объектісінің құнын анықтау әдістерінің жиынтығы.
Шығындық тәсіл әдістері:
1) элемент бойынша есептеу әдісі- бірыңғай аудандық бірлі-жарым бағалаулар, сметалық нормалар мен қағидалар, сметалық нормалар мен бағалаулар және басқа да нормативтер жинақтарын пайдалану негізінде өсімін молайту немесе орнын ауыстыру құнын айқындау;
2) ірілендірілген жиынтық құн көрсеткіштерінің әдісі – ірілендірілген көрсеткіштер жинақтарын пайдалану негізінде алмастырудың толық құнын айқындау.
3) үлестік көрсеткіштер әдісі – тұтыну пайдалылығының немесе қуат бірлігінің біріздендірілген көрсеткіштері (төсек-орын, МВт, мың тн) негізінде қалпына келтіру құнын немесе жылжымайтын мүлікті алмастыру құнын айқындау тәсілі., мал орны және т. б.);
4) индекстік әдіс – объектінің теңгерімдік құнын тиісті трендке түзету тәсілі – жылжымайтын мүліктің хронологиялық жасы ішінде құрылыс құнының өзгеру индекстерін шығару.
Нарықтық құнды есептеу үшін шығындық тәсілдің артықшылықтары мен кемшіліктері оны бағалауда қолдану ерекшеліктерін анықтайды:
Артықшылығы:
- тәсіл қолданыстағы активтерге негізделген, сондықтан ең аз алыпсатарлық
Кемшілігі:
- тәсіл статикалық, яғни болашақ перспективаларды ескермейді
- тәсіл табыстылық көрсеткіштерін қарастырмайды
- тәсіл айтарлықтай еңбек сыйымдылығымен ерекшеленеді
Қолдану:
- өзінің түрі мен мақсаты бойынша бірегей объектілерді бағалау
- нарығы шектелген объектілерді бағалау
-аз сұранысқа ие объектілерді бағалау
- жаңа құрылысты бағалау