Бағалы қағаздар нарығы және биржа ісі: Оқу құралы. Алматы: 2007
жүктеу/скачать 1,63 Mb.
|
| Форвард - активті сатып алу-сату жағдайлары туралы алдын-ала келісілген, бірақ болашақта орындалатын биржадан тыс жасалатын мерзімді шарт. Бұндай шарт саудаға түсіру үшін келісілген актив бағасының қолайсыз өзгеруінен сақтандыру үшін жасалады, яғни бағасы өскенде шартты сатып алушы ұтса, төмендегенде сатушы ұтады. Бұл шарттың стандартты формасы
жоқ, сондықтан алған міндеттемені үшінші жаққа бергенде қатысушы бір жақ үшін экономикалық қолайлы жағдайдың тууы шарттың орындалмау қаупін туғызады. Фьючерс - мәмілеге келген кезде бекітілген бағамен белгілі-бір бағалы қағаздың стандартты мөлшерін болашақта сатып алуға немесе сатуға жасасқан шарт. Оның опционнан өзгешелігі таңдау құқығы емес, ол - орындау үшін алған міндеттеме. Бұл стандартты шартта фьючерстің барлық параметрі - мерзімі, стандартты лоттың көлемі, сақтандыру депозиті көрсетіледі. Фьючерстермен саудаға қатысушылардың мақсаты — бағалы қағаздардың өзін сатып алу емес, бағасының айырмасын алу үшін ұйымдасқан ойын. Шартты сатып алушы оны жоғары бағамен сатуға, ал сатушы тап осындай шартты болашақта темен бағамен алуға умтылады. Әлемде опциондар мен фьючерстердің ең ірі сауда орталықтары болып, Чикаго опциондар биржасы, Лондон халықаралық қаржы фьючерстерінің биржасы және с.с. есептеледі. Мерзімді нарық жасасқан мәмілелердің тек әртүрлілігіне ғана байланысты емес, сондай-ақ нарықты ұйымдастырудың түріне қарай да жіктеледі. Ол 2.4. Суретте салыстырмалы түрде қарастырылған.
Айта кететін жәйт, Қазақстанда ең алғаш туынды бағалы қағаздар нарығы 1996 жылдың сәуір-мамыр айларында базистік активке - астыққа (1000 АҚШ доллары болатын шарт және мемлекеттік қазынашылық міндеттемеге шарт) мерзімді шартқа сауда-саттық ұйымдастырылды. Қазақстан туынды бағалы қағаздар нарығының ерекшелігі оған негізінен мемлекеттік және коммерциялық банктер қатысты. Ал қатысуға тиіс өндірістік, ауылшаруашылық кәсіпорындары және баска да шаруашылық субъектілері, сондай-ақ брокерлер мен дилерлер болған жоқ. Қазақстан туынды бағалы қағаздар нарығының қалыптасуы мен қызмет етуіндегі бұндай ерекшеліктердің орын алуының себебі - өндірістік және ауылшаруашылық кәсіпорындардың дағдарысқа ұшырауы, оған қоса кәсіпкерлердің туынды бағалы қағаздар нарығына жұмсайтын жеткілікті қаражатының болмауы. 1996 жылы мерзімді мәмілелердің жалпы көлеміндегі 1000 АҚШ долларына фьючерстің және мемлекеттік қазынашылық міндеттемеге шартты үлес салмағы 98 процент болды [2; 174.]. жүктеу/скачать 1,63 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|