D.3  Модулінің технологиялық картасы   «

тәжірибелік 
дағдылары 
 
жыныстарының 
сыныптамасы және оның 
суда тұндыру тәсілдері, 
пайдалы және ілеспе 
минерал түрлері, 
топырақтан 
түпшаймалардың 
бөлінуінің су 
қозғалысының 
жылдамдығына әсері. 
Сынамаларды сараптауға 
дайындау және өңдеу. 
Зертханалық зерттеулер 
Сыннан  өткізу  жиынтық 
кестесін  құру.  Жуғыш  және 
шоғырлау  аспаптары  мен 
қондырғыларды 
реттеу 
ережелері  мен  құрылғысы, 
түпшаймадағы 
пайдалы 
және  ілеспе  минералдардың 
сипаттамасы  және  макро 
белгілері, 
соңғы 
сынамаларды 
өңдеу, 
таңбалау 
және 
есептеу 
ережелері. 
Соңғы 
сыннан 
өткізуді  дәйектеу.  Соңғы 
сынамалар санын анықтау. 
2 
«Геологиялы
қ 
сынамаларды 
жуушы» 
жұмыс 
кәсібін игеру 
бойынша оқу 
тәжірибесі 
 
Сынамаларды жуу 
бойынша 
функцияларды 
іске асырудың 
дербес анықталған 
деңгейін және 
шектелген 
жауапкершілікті 
көздейтін, 
басшылықпен 
міндеттерді іске 
асыру бойынша 
атқарушылық 
Ұйымдастырушылық 
кезеңі  колледжде  немесе 
геологиялық 
ұйым  
базасында  жүргізіледі.  Бұл 
кезеңде  оқушы  қауіпсіздік 
техникасы  бойынша  кіріс 
нұсқаулығын 
алады, 
тәжірибе  міндеттері  мен 
мақсаттарымен  танысады, 
геологиялық 
барлау 
жұмыстарын  жүргізу  және 
дағдыларды игеру кезіндегі 
қауіпсіздік техникасы және 
Геохимиялық сынамалар 
мен радиометриялық 
зерттемелерді іріктеу. 
Түпшаймалық сыннан 
өткізу. 
Пайдалы қазба кендерін 
сыннан өткізу. Жоғары 
білікті геологиялық 
сынамаларды жуушы 
басшылығымен 
түпшаймалық сынамаларды 
жуу. Астауларға, ожауларға, 
жуу аспаптары және 
Астаулар, ожаулар, 
жуу аспаптары және 
қондырғылар. 

қызмет  
далалық 
шарттарда 
алғашқы 
медициналық 
көмек  көрсету  бойынша 
емтихан тапсырады.  
 
қондырғыларға құм 
толтыруға, оларды сүртуге, 
түйіршік материалдарын 
жууға, ауыр фракцияларды 
тұндыруға қатысу. 
Түпшаймаларды түсіру, 
кептіру және буып-түю 
Пайдалы қазба кендерін оқу 
кезіндегі геологиялық 
құжаттама. Камералық кезең 
 
                                                D.3 Модулі шеңберіндегі негізгі  құзыреттер тізбесі (2 деңгей)  
 Жеке және кәсіби құзырлықтар 
Дағдылар мен икемділіктер 
Білім 
Сынамаларды жуу бойынша функцияларды 
іске асырудың дербес анықталған деңгейін 
және шектелген жауапкершілікті көздейтін, 
басшылықпен міндеттерді іске асыру 
бойынша атқарушылық қызмет 
Сынамаларды жуу кезінде 
қолданылатын жабдықтармен, 
аспаптармен және құрал-
саймандармен жұмыс жасау 
тәжірибелік дағдылары 
Зақымданушыға алғашқы көмек 
көрсете білу. 
Геологиялық 
сынама 
шоғырын 
жуудың 
және 
орнатудың 
негізгі 
ережелері,  түпшаймада  жиі  кездесетін 
минералдар  құрамы,  құрамында  металл 
бар  және  бос  жыныстардың  сыртқы 
белгілері. 
 
 
 
 
 
 
 
                                             D.3 Модулінің негізгі элементтері мен бағалау өлшемдері (2 деңгей)  

Элементтер 
Өлшемдер 
1. .Жуғыш және жетілдіргіш аспаптар мен 
қондырғыларды жұмысқа дайындау 
1.1.Берілген нысандағы азимутты анықтау 
1.2.Нысанды аймаққа байлауын жүзеге асыру 
1.3.Нысанды табиғатқа шығару 
1.4.Далалық өлшем нәтижелері бойынша картадағы нысандар мен 
сызықтарды тұрғызу 
 
 
 
2.Массалық түпшаймалық сынамаларды жуу 
және жетілдіру 
2.1 Астауларға, ожауларға, жуу аспаптары және қондырғыларға құм 
толтыруды, оларды сүртуді, түйіршік материалдарын жууды, ауыр 
фракцияларды тұндыруды, түпшаймаларды түсіруді, кептіруді, буп түюді 
жүзеге асыру  
2.2.Өлшемі 1 мм және одан үлкен өлшемде, 70 %-дан кем емес 
түпшайманың пайдалы қазбаларының шығуын жүзеге асыру 
3.Далалық шарттарды ҚТ нормаларын сақтау  3.1.Далалық шарттарда еңбекті қорғау нормалары мен ережелерді білу 
3.2. Зақымданушыға алғашқы көмек көрсету 
 
3 кәсіп 
Еңбек нарығының үрдістерін ескерумен кәсіп атауы: Геологиялық сынамаларды іріктеуші  
БСШ бойынша біліктілік деңгейі:   2 
 
Модулінің технологиялық картасы   E.1 «Пайдалы қазбалардың сапасы мен санын анықтау және жер қойнауындағы 
олардың  қорын есептеу үшін бораздалған, қайырылған, тесілген және басқа да кен қазбаларының сынамаларын іріктеу. 
Шойбалға, перфоратор, пневматикалық және электрлік сынама іріктеуіштер көмегімен және қолмен жоғары дәлділікпен 
және қатаң шектеумен тау жыныстарын түзету және қағып кіргізу» 
   Оқу мерзімінің ұсынылатын көлемі:     533 сағ. 
№ 
р/с 
Тақыры
птық 
блок 
Кәсіби 
құзырлықтар 
Оқу модулі 
Оқу құралдары 
Теориялық оқыту 
мазмұны 
Тәжірибелік оқыту 
мазмұны 
1 
Пайдалы  Сынамаларды  Сыннан өткізу міндеттері 
Ашылулардан, кен 
Сынама іріктеуіш және 

қазба 
кендерін 
сыннан 
өткізу 
жуу кезінде 
қолданылатын 
жабдықтармен
, аспаптармен 
және құрал-
саймандармен 
жұмыс жасау 
тәжірибелік 
дағдылары 
 
мен түрлері. Пайдалы қазба 
кендерін сыннан өткізу 
Сыннан өткізу міндеттері 
мен түрлері. 
Сынамаларды іріктеу 
тәсілдері. 
Сынамаларды сараптауға 
дайындау және өңдеу. 
Зертханалық зерттеулер 
қазбалардан бұрғы 
ұңғымасынан сынамаларды 
түрлері бойынша іріктеу 
тәсілдерін таңдау. Сыннан 
өткізу параметрлерін 
дәйектеу. Түрлері бойынша 
сынамалар санын есептеу. 
Сыннан өткізу жиынтық 
кестесін құру.  
Соңғы сыннан 
өткізуді дәйектеу. Соңғы 
сынамалар санын анықтау. 
сынаманы бөлшектеу 
машиналары және 
механизмдер. 
Әр түрлі шарттарда әр түрлі 
материал сынамаларын 
іріктеу ережелері мен 
әдістері 
2 
Жалпы 
геология 
Геологиялық 
материалдарды 
жинау кезінде 
іске асырудың 
дербес 
анықталған 
деңгейі 
Жердің геодезиялық 
сипаттамасы. 
Жердің физикалық 
қасиеттері. 
Жер құрылымы. 
Сыртқы қабаты. Жер 
қыртысының құрылымы. 
Жер қыртысының заттай 
құрамы. Минералдар. Тау 
жыныстары. Шөгінді 
жыныстар. Жар 
қыртысының жасы және 
оны анықтау әдістері. 
Экзогенді геологиялық 
процесстер. Геологиялық 
процесстер туралы түсінік.  
Тау жыныстарының 
көлденең орналасуының 
геологиялық картасы 
бойынша стратиграфиялық 
бағаналар мен геологиялық 
қималарын құру. Тау 
құбыланамасының 
құрылымы, тау 
жыныстарының орналасу 
элементтерін өлшеу. Тау 
құбыланамасымен жұмыс 
жасау, аймақта бағдарлану, 
берілген азимут бойынша 
жүру, транспортир және 
тау құбыланамасы 
көмегімен орналасу 
Тау құбыланамасы, 
геологиялық карталар, 
транспортир 

Магматизм. Жаңартаулық 
процесстер. Жер 
қыртысының техтоникалық 
қозғалысы. Жер сілкіну. 
Техтоникалық бұзылулар. 
Тау жыныстарының 
орындарының бұзылған 
және бұзылмаған 
нысандары.  Техтоникалық 
бұзылулар туралы түсінік 
және олардың 
сыныптамасы. Жарылу 
бұзылыстары.Метаморфизм.  
Жер қыртысы дамуының 
негізгі заңнамасы. Адамның 
геологиялық қызметі. 
Геологиялық зерттеулер мен 
құжаттама. ҚР геологиялық 
қызметі.  Адамның 
геологиялық және 
техногендік қызметтері. 
Жер қойнауын және 
қоршаған ортаны сақтау.  
элементтерін картаға 
шығару. Тау 
жыныстарының көлбеу 
орналасуын карта бойынша 
геологиялық қимасын 
құру.  
Қатпарлы және жарылу 
бұзылыс түрлерін 
геологиялық картада 
анықтау. Бұзылған, 
қатпарлы тау 
жыныстарының 
орналасуының бұзылуын 
геологиялық карта 
бойынша геологиялық 
қималарын құру.  
Геологиялық қималарды, 
стратиграфиялық 
бағаналарды, шартты 
белгілерді құру, 
геологиялық карта 
үлгілерін рәсімдеу. 
 
Жалпы 
геология 
бойынша 
оқу 
тәжірибес
Геологиялық 
материалдарды 
жинау кезінде 
іске асырудың 
дербес 
Оқу геологиялық 
тәжірибесінің мақсаттары 
мен міндеттері. Өту орны. 
Бағдар тізімі және 
бақылауға арналған олардың 
Минералдардың 
морфологиялық 
ерекшеліктері мен 
физикалық қасиеттерін 
игеру. Тау жыныстарымен, 

 
геологиялық балғалар - 4-6 
дана; 
тау құбыланамасы - 4-6 
дана; 

і 
анықталған 
деңгейі 
нысандары. Тәжірибе 
ауданының геологиялық 
құрылымының және 
геологиялық тарихының 
қысқаша сипаттамасы.  
Минералдардың эталондық 
топтамасымен танысты: 
морфологиясы, физикалық 
қасиеттері, таза элементтер, 
сульфидтер, оксидтер және 
гидроксидтер, галоидтар, 
карбонаттар, сульфаттар, 
фосфаттар, силикаттар.  
Тау жыныстарының 
эталондық топтамалармен 
танысу: магматикалық, 
метаморфоздық, шөгінді.  
Далалық күнделікті  
рәсімдеу және жүргізу 
ережелері. Тау жыныстарын 
суреттеу және сызуларды 
орындау схемасымен 
таныстыру. Түрлі-түсті, 
штрихталған және әріптік 
шартты белгіленулер. 
Жұмыс тәртіптері мен 
жүргізу ережелерімен 
таныстыру. Қауіпсіздік 
орналасу түрлерімен, 
негізгі нысандарымен , 
құрылымымен және 
текстурасымен танысу. 
Геохронологиялық 
межелерін сызу, 
стратиграфиялық 
бағаналарды құру. Шөгінді 
және магматикалық 
жыныстардың жасын, 
Геологиялық карталардағы 
жарылғыш бұзылуларды 
анықтау. Аймақта 
бағдарлану, бағдар 
сызығының орны, бақылау 
нүктелерін бекіту, оларды 
картаға белгілеу. 
Бағдардың 
геоморфологиялық 
сипаттамасы, ескі және 
заманауи геологиялық 
процесстермен бедер 
сұлбаларының байланысы. 
Геоморфологиялық 
элементтердің тұрпатын 
құру. Табиғи және жасанды 
ашылулар құжаттамасы. 
Шөгінді, магматикалық 

 
белгі от негіздері - 4-6 дана; 

 
геологиялық жолдорба 
- 1 дана; 

 
лупы 7
х 
 - 4-6 дана; 

 
матадан жасалған 
дорбалар - 50 дана; 

 
далалық күнделіктер - 
4-6 дана; 

 
анероид - I ит. 
өлшеуіштер 

техника бойынша алғашқы 
нұсқаулық. Бригадаларға 
бөлу, бригадирді таңдау, 
жабдықтарды алу. Бағдар 
реттілігінің кестесін құру. 
Өлкетану музейіне бару. 
Тәжірибе өту орына көшу.  
 
және метаморфоздық тау 
жыныстарын суреттеу 
және сызу. Сұлбаларды 
және олардың орналасу 
элементтерін, 
байланыстарын, жарықшақ 
деңгейлерін, кебу аймағын, 
минералдауын, кен шығару 
және басқаларды анықтау.  
Жыныстардың минералдық 
құрамын, құрылымын және 
текстурасын, қосындылар 
мен органикалық 
қалдықтарды анықтау. 
Қыртыстың көрінген және 
шын қуатын анықтау. 
Ауданның пайдалы 
қазбаларын игеру. Оларды 
халық шаруашылығында 
қолдану.  Үлгілерді таңдау, 
этикеттерді құру, оларды 
буып-түю. Техтоникалық 
бұзылыстардың (қатпарлы, 
жарылғыш бұзылулар) 
құжаттамасы. Тау 
жыныстарының орналасу 
элементтерін өлшеу.  
Бұрғы ұңғымасының керн 

құжаттамасы. Керннің 
радиометриялық өлшеуі.  
4 
Минерал
огия 
Әр 
түрлі 
геологиялық 
барлау 
жұмыстарынд
а 
алғашқы 
құжаттамалар
ды 
жүргізе 
алу 
Геохимия 
негіздері. 
Минерология 
туралы  
ғылым  ретіндегі  түсініктері. 
Минерал 
қасиеттері.Минерал 
морфологиясы. Минералдық 
зерттеу  әдістері.  Генезис 
және 
минералдар 
сыныптамасы.  
Таза  элементтер.  Күкіртті 
байланыстар  (сульфидтер). 
Галогендер. 
Оксидтер. 
Силикаттар  және  алюминий 
силикаттары. 
Бораттар, 
карбонаттар, 
нитраттар. 
Фосфаттар, 
арсенаттар, 
ванадаттар. 
Сульфаттар, 
ольфраматтар,  молибдаттар. 
Минералдардың 
парагенетикалық 
қауымдастығы 
 
Минералдар топтамасы 
(танысу, үлестіру және 
бақылау)  
5 
Петрогра
фия 
Аспаптармен, 
жабдықтармен
, жарақтармен 
және 
материалдарм
Петрография 
міндеттеріғ 
мазмұны 
және 
тау 
жыныстарын 
зерттеу 
әдістері.  Магматикалық  тау 
жыныстары.  Шөгінді  және 
 
Петрографиялық топтамалар 
(танысу, үлестіру және 
бақылау) 

ен жұмыс 
жасай білу; 
 
жанартаулық-шөгінді 
тау 
жыныстары. 
Метаморфоздық 
тау 
жыныстары 
6 
«Минера
лдар мен 
тау 
жыныста
рын 
диагност
икалау 
дағдылар
ын алу» 
оқу 
тәжірибес
і 
  
Минералды, 
кенді және тау 
жыныстарын 
далалық 
макроскопиял
ық анықтау 
әдістерін 
пайдалану 
 
Минералдың 
негізгі 
түсініктері,  морфологиялық 
ерекшеліктері 
мен 
физикалық 
қасиеттерін 
анықтау және игеру  
Минералдардың 
барлық 
топтарын,  магматикалық, 
метаморфоздық 
және 
шөгінді  тау  жыныстарын 
диагностикалау  бойынша 
жұмыс 
 
Минералдар топтамасы 
(танысу, үлестіру және 
бақылау) 
 
E.1  Модулі шеңберіндегі негізгі  құзыреттер тізбесі (2 деңгей) 
Жеке және кәсіби 
құзырлықтар 
Дағдылар мен 
икемділіктер 
Білім  
Әр түрлі шарттарды әр түрлі 
материал сынамаларын іріктеу 
бойынша функцияларды іске 
асырудың  дербес анықталған 
деңгейін және шектелген 
жауапкершілікті көздейтін, 
Әр түрлі шарттарда әр 
түрлі материал 
сынамаларын іріктеуге 
арналған жабдықтармен, 
аспаптармен және құрал-
саймандармен жұмыс 
Кеннің микротехтоника, текстура және құрылым 
негіздері, тау жыныстарының физикалық қасиеттері және 
жарықшақ сызығының бағыты, жарықшақ сызығын 
пайдалану әдістері, пневматикалық және электрлік құрал-
саймандарды пайдалану ережелері, құрылымы, 
құрылғысы, теспенің орналасуы және оның тереңдік 

басшылықпен міндеттерді іске 
асыру бойынша атқарушылық 
қызмет  
жасау тәжірибелік 
дағдылары . 
Зақымданушыға алғашқы 
көмек көрсете білу. 
схемасы, қолданылатын құрал-саймандар түрлері, қолмен 
және механикалық тәсілдермен жыныстарды өңдеу және 
геологиялық сынамаларды іріктеу стандарттары мен 
техникалық шарттары, орнатылған дабылдатқышты 
пайдалану ережелері, техникалық құралдар құрылғысы 
және су түбі сынамасын іріктеу технологиясы 
 
E.1  Модулінің негізгі элементтері мен бағалау өлшемдері (2 деңгей) 
Элементтер 
Өлшемдер 
1. Тау жыныстарының текстурасын, 
құрылымын және физикалық 
қасиеттерін бағалау 
1.1.  Сілемде  қатпар  орналасу  элементтерін  анықтау  және  жыныстың 
физикалық қасиеттерін бағалау 
1.2. Сынаманың генетикалық типін анықтау 
2. Сынамаларды іріктеу реті 
 
2.1  Борозда сынамаларын іріктеу технологиясын жүргізу 
2.2. Штуфтық әдіспен тау жыныстарының сынамаларын іріктеу 
3. 
Пайдалы  минералдар  мен  бос 
жыныстарды анықтау 
 
3.1 Минералдарды диагностикалау далалық әдістері мен іздеу өлшемдерін білу  
3.2. Жыныстардағы пайдалы қосындыларды табу 
3.3 Түпшаймаларда жиі кездесетін минерал құрамын білу 
 
E.2 Модулінің технологиялық картасы   «Теспелерді бұрғылау, борозданы егеу, борозда қиылысын, қайырма 
ауданын, сынама көлемі мен массасын  өлшеу. Сынамаларды таңбалау және буып-түю. Сөрелерді орнын ауыстыру және 
бекіту. Сынама іріктеуіштерді, шойбалталарды, перфораторларды жұмысқа дайындау, оларды электр және ауа өткізгіш 
желілерге қосу. Пайдалынатын жабдықтарды техникалық қызмет көрсету, олардың жұмысы кезінде болмашы кемшіліктерді 
табу және жою. Техникалық құжаттама жүргізу. Сынамаларды есептеу және сақтау» 
   Оқу мерзімінің ұсынылатын көлемі:     160 сағ. 
№ 
р/с 
Тақырып
тық блок 
Кәсіби 
құзырлықтар 
Оқу модулі 
Оқу құралдары 
Теориялық оқыту 
мазмұны 
Тәжірибелік оқыту 
мазмұны 

1 
Сыннан 
өткізуге 
арналған 
техникалы
қ құралдар 
 
-арнайы лексиканы 
сауатты қолдану; 
- Техникалық 
құжаттамалармен 
жұмыс. 
 
І бөлім.. Ұңғыманы 
бұрғылау негіздері. 
Ұңғыманы бұрғылау 
туралы негізгі түсініктер. 
Ұңғымаларды бекіту және 
жуу. Іздеу бұрғысына 
арналған қозғалмалы және 
өзі жүретін станоктар мен 
қондырғылар. Соқпалы-
механикалық бұрғылау. 
Бағаналық бұрғылау. 
Кернсіз бұрғылау. Асқын 
терең бұрғылау. Теңіз 
бұрғылауы. Ұңғыманы 
бұрғылау кезіндегі апаттар 
мен кедергілер. 
Ұңғымадағы арнайы 
жұмыстар. Ұңғыманы 
бұрғылау техникасы мен 
технологиясының даму 
жолдары. Бөлім бойынша 
қорытынды: 
 
Тау жыныстарының 
физика-механикалық 
қасиеттерін және 
игерілетін нысанның тау-
техникалық шарттарын 
анықтау бойынша 
геологиялық материалдар 
мен анықтама 
әдебиеттерімен жұмыс. 
Бұрғылау жабдықтарымен 
және құрал-
саймандарымен, іздеу 
бұрғысына арналған 
қозғалмалы және өзі 
жүретін станоктар мен 
қондырғылармен және 
сынамаларды іріктеу 
әдістемесімен таныстыру. 
Бұрғылау 
қондырғыларымен, 
жабдықтар және соқпалы-
механикалық бұрғылау 
құрал-саймандарымен 
таныстыру. Әр түрлі 
таулы-геологиялық 
шарттарда пайдалы 
қазбаның төк кендерін 
барлау кезінде ұңғыма 
Бұрғылау 
қондырғылары, құрал-
саймандар, тау 
жабдықтары, кен 
қазбаларының үлгілері 

құрылымын дайындау.  
Сынамаларды іріктеу 
әдістемесі. Бағаналық 
бұрғылау 
қондырғыларымен, 
жабдықтарымен, құрал-
саймандарымен 
таныстыру. Жынысты 
жайрату құрал-
саймандардың 
құрылымын игеру.   
Бұрғылау ғимаратына 
жабдықтарды 
орналастырумен және 
бұрғылау діңгектерімен 
таныстыру.  Әр түрлі 
таулы-геологиялық 
шарттарда ұңғыманы 
бұрғылауға арналған 
геологиялы-техникалық 
жасақтарды және 
ұңғыманың құрылымын 
жасау.    Сынамалар мен 
үлгілер іріктемесімен 
керн мен шламды 
жәшікке іріктеу және 
салу.  Сынама 
іріктеуіштерді, 

шойбалталарды, 
перфораторларды 
жұмысқа дайындау, 
оларды электр және ауа 
өткізгіш желілерге қосу. 
Бұрғылау 
машиналарымен, 
орнатылған жарақтармен 
теспелерді бұрғылауға 
арналған құрал-
саймандармен танысу. 
Газбен және жарылғыш 
жұмыстары бойынша 
өңдеу. 
2 
Қауіпсізді
к 
техникасы 
 
Аспаптармен, 
жабдықтармен, 
жарақтармен және 
материалдармен 
жұмыс жасай білу; 
 
Қауіпсіз жұмыс жүргізілуін 
қамтамасыз ету. Әр түрлі 
физика-географиялық 
шарттарда жұмыс жүргізу 
кезінде қауіпсіздік 
техникасы. Тасымалдау 
құралдары мен арнайы 
машиналарды пайдалану 
кезінде қауіпсіздік 
техникасы. Электр 
қондырғыларын және 
іштен жану 
қозғалтқыштарын 
пайдалану кезінде 
Турист түйіндері, 
кеуделік орама мен 
жаппалар. Табиғи 
тосқауылдан топсаны 
және басқа да түзетулерді 
өткізу және оларды жеңу  
 
Геологиялық барлау 
жұмыс түрлері  
бойынша ҚТ 
өндірістік инвентары 

қауіпсіздік техникасы  
1 
І бөлім. 
Еңбекті 
қорғаудың 
жалпы 
сұрақтары 
 
-арнайы лексиканы 
сауатты қолдану; 
- Техникалық 
құжаттамалармен 
жұмыс. 

жүктеу/скачать 1,37 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: