БАҒдарламалар жинағының жобасы

1.5 Шойбалғаны, перфораторды, пневматикалық және электрлік сынама 
іріктеуіштерді қолданып, қауіпсіз жұмыс жүргізу ережелерін білу  
2 Сынама құжаттамасы 
2.1 Сыннан өткізу құжаттамасын жүргізу ережесін сақтау  
2.2.Бороздалық сынамалардың құжаттамасын жүргізу 
3 Жабдықтады жұмысқа дайындау 
3.1.Перфораторды жұмысқа дайындау ережелері мен нормаларын білу 
3.2. 2 м биіктіктегі сынамаларды іріктеуге арналған сөрелер орнату 
                                               
E.3 Модулінің технологиялық картасы   «Теңіз және басқа да тереңдігі 1500 метрден астам су қоймалардағы су түбі 
сынамаларын іріктеу» 
Оқу мерзімінің ұсынылатын көлемі:    218 сағ. 
№ 
р/с 
Тақырып
тық блок 
Кәсіби 
құзырлықтар 
Оқу модулі 
Оқу құралдары 
Теориялық оқыту 
мазмұны 
Тәжірибелік оқыту 
мазмұны 
1 
Күрделі 
геологиял
ық 
шарттарда 
сынамалар
ды іріктеу 
Әр түрлі 
шарттарды әр 
түрлі материал 
сынамаларын 
іріктеу бойынша 
функцияларды 
іске асырудың  
дербес 
анықталған 
деңгейін және 
шектелген 
жауапкершілікті 
көздейтін, 
басшылықпен 
Кеннің 
микротехтоника, 
текстура  және  құрылым 
негіздері, 
тау 
жыныстарының  физикалық 
қасиеттері  және  жарықшақ 
сызығының 
бағыты, 
жарықшақ 
сызығын 
пайдалану 
әдістері, 
пневматикалық 
және 
электрлік 
құрал-
саймандарды 
пайдалану 
ережелері, 
құрылымы, 
құрылғысы, 
теспенің 
орналасуы 
және 
оның 
Сынамаларды  таңбалау 
және  буып-түю.  Сөрелерді 
орнын 
ауыстыру 
және 
бекіту. 
Сынама 
іріктеуіштерді, 
шойбалталарды, 
перфораторларды  жұмысқа 
дайындау,  оларды  электр 
және 
ауа 
өткізгіш 
желілерге  қосу.  Теңіз  және 
басқа  да  тереңдігі  1500 
метрден 
астам 
су 
қоймалардағы 
су 
түбі 
сынамаларын 
іріктеу. 
Сынама іріктеуіш және 
сынаманы бөлшектеу 
машиналары және 
механизмдер. 

міндеттерді іске 
асыру бойынша 
атқарушылық 
қызмет 
тереңдік 
схемасы, 
қолданылатын 
құрал-
саймандар  түрлері,  қолмен 
және 
механикалық 
тәсілдермен 
жыныстарды 
өңдеу  және  геологиялық 
сынамаларды 
іріктеу 
стандарттары 
мен 
техникалық 
шарттары, 
орнатылған дабылдатқышты 
пайдалану 
ережелері, 
техникалық 
құралдар 
құрылғысы  және  су  түбі 
сынамасын іріктеу  
 
Пайдалынатын 
жабдықтарды  техникалық 
қызмет  көрсету,  олардың 
жұмысы  кезінде  болмашы 
кемшіліктерді  табу  және 
жою. 
Техникалық 
құжаттама 
жүргізу. 
Сынамаларды есептеу және 
сақтау.  
Теңіз және басқа да 
тереңдігі 1500 метрден 
астам су қоймалардағы су 
түбі сынамаларын іріктеу. 
2 
 «Сынама 
іріктеуші» 
жұмыс 
кәсібін 
игеру 
бойынша 
оқу 
тәжірибесі  
Ұйымдастырушылық  кезеңі 
колледжде 
немесе 
геологиялық 
ұйым  
базасында  жүргізіледі.  Бұл 
кезеңде  оқушы  қауіпсіздік 
техникасы  бойынша  кіріс 
нұсқаулығын 
алады, 
тәжірибе  міндеттері  мен 
мақсаттарымен 
танысады, 
геологиялық 
барлау 
жұмыстарын  жүргізу  және 
дағдыларды  игеру  кезіндегі 
қауіпсіздік  техникасы  және 
Геохимиялық сынамалар 
мен радиометриялық 
зерттемелерді іріктеу. 
Пайдалы қазба кендерін 
сыннан өткізу. Пайдалы 
қазбалардың сапасы мен 
санын анықтау және жер 
қойнауындағы олардың  
қорын есептеу үшін 
бораздалған, қайырылған, 
тесілген және басқа да кен 
қазбаларының 
сынамаларын іріктеу. 
Сынама іріктеуіш және 
сынаманы бөлшектеу 
машиналары және 
механизмдер. 

далалық шарттарда алғашқы 
медициналық көмек көрсету 
бойынша 
емтихан 
тапсырады.  
 
Шойбалға, перфоратор, 
пневматикалық және 
электрлік сынама 
іріктеуіштер көмегімен 
және қолмен жоғары 
дәлділікпен және қатаң 
шектеумен тау 
жыныстарын түзету және 
қағып кіргізу. Қажет 
болған жағдайда 
теспелерді бұрғылау, 
бороздаларды егеуғ 
борозда қимасын, қайыру 
аймағын, сынама көлемі 
мен массасын  өлшеу. 
Сынамаларды таңбалау 
және буып-түю. Сөрелерді 
орнын ауыстыру және 
бекіту. Сынама 
іріктеуіштерді, 
шойбалталарды, 
перфораторларды жұмысқа 
дайындау, оларды электр 
және ауа өткізгіш 
желілерге қосу. 
Пайдалынатын 
жабдықтарды техникалық 
қызмет көрсету, олардың 

жұмысы кезінде болмашы 
кемшіліктерді табу және 
жою. Техникалық 
құжаттама жүргізу. 
Сынамаларды есептеу және 
сақтау. 
Пайдалы қазба кендерін 
оқу кезіндегі геологиялық 
құжаттама. Камералық 
кезең 
 
                                          E.3  Модулі шеңберіндегі негізгі  құзыреттер тізбесі (2 деңгей) 
Жеке және кәсіби құзырлықтар 
Дағдылар мен 
икемділіктер 
Білім 
Әр түрлі шарттарды әр түрлі 
материал сынамаларын іріктеу 
бойынша функцияларды іске 
асырудың  дербес анықталған 
деңгейін және шектелген 
жауапкершілікті көздейтін, 
басшылықпен міндеттерді іске 
асыру бойынша атқарушылық 
қызмет  
Әр түрлі шарттарда әр 
түрлі материал 
сынамаларын іріктеуге 
арналған жабдықтармен, 
аспаптармен және құрал-
саймандармен жұмыс 
жасау тәжірибелік 
дағдылары . 
Зақымданушыға 
алғашқы көмек көрсете 
білу. 
Кеннің микротехтоника, текстура және құрылым негіздері, 
тау жыныстарының физикалық қасиеттері және жарықшақ 
сызығының бағыты, жарықшақ сызығын пайдалану 
әдістері, пневматикалық және электрлік құрал-
саймандарды пайдалану ережелері, құрылымы, 
құрылғысы, теспенің орналасуы және оның тереңдік 
схемасы, қолданылатын құрал-саймандар түрлері, қолмен 
және механикалық тәсілдермен жыныстарды өңдеу және 
геологиялық сынамаларды іріктеу стандарттары мен 
техникалық шарттары, орнатылған дабылдатқышты 
пайдалану ережелері, техникалық құралдар құрылғысы 
және су түбі сынамасын іріктеу технологиясы 
 
E.3  Модулінің негізгі элементтері мен бағалау өлшемдері (2 деңгей) 

Элементтер 
Өлшемдер 
1. .Жабдықтарды, аспаптарды және құрал-
саймандарды жұмысқа дайындау 
1.1.Нақты сынамаларды іріктеуге арналған қажетті жабдықтарды, 
аспаптарды және құрал-саймандарды таңдау 
1.2. Қажетті жабдықтарды, аспаптарды және құрал-саймандарды жұмысқа 
дайындау 
2.Нақты шарттарда сынаманың берілген 
түрлерін іріктеу 
2.1 Нақты геологиялық шарттарда сыналарды іріктеу технологиясын және 
тәсілдер таңдауын дәйектеу. 
2.2.Нормативті уақыттан тыс белгіленген  шарттарда сынамалардың 
белгіленген түрлерін іріктеп алу. 
3.Далалық шарттарды ҚТ нормаларын сақтау  3.1.Далалық шарттарда еңбекті қорғау нормалары мен ережелерді білу 
3.2. Зақымданушыға алғашқы көмек көрсету 
 
4 кәсіп. 
Еңбек нарығының бағыттары ескерілген кәсіп атауы: Минеральдар мен түпшаймаларды байытушы 
БCШ бойынша біліктілік деңгейі: 3 
 
F.1 Модулінің технологиялық картасы   «Байыту үшін шығыс минерал шикізаттарын жуу және сұрыптау. Кескіш 
және арнайы балталар көмегімен ақаулық, жарықшақ, темірленген, шартқа сәйкес емес аймақтар және бөтен қоспаларды 
қашаулау тәсілімен кварц кристалы мен  желілі  кварц қалдықтарын байыту. Байытылған шикізаттарды сұрыбы бойынша 
бөлу. Сақтау орнына шикізаттарды жеткізу. Қалдықтарды жою.» 
   Оқу мерзімінің ұсынылатын көлемі:     533 сағ. 
№ 
р/с 
Тақырыпты
қ блок 
Кәсіби 
құзырлықта
р 
Оқу модулі 
Оқу құралдары 
Теориялық оқыту 
мазмұны 
Тәжірибелік оқыту 
мазмұны 
1 
Шикізаттард
ы дайындау 
және 
Әр түрлі 
шарттарда әр 
түрлі 
Сұрыптық шикізаттың 
сыртқы белгілері; тау 
жыныстары мен 
Байыту үшін шығыс 
минерал шикізаттарын жуу 
және сұрыптау. Кескіш және 
Тісті және арнайы 
балғалар. Алмаздық 
жарық үстелдері мен 

сұрыптау 
материал 
сынамаларын 
іріктеуге 
арналған 
жабдықтарме
н, 
аспаптармен 
және құрал-
саймандармен 
жұмыс жасау 
тәжірибелік 
дағдылары . 
 
материалдардың физика-
механикалық негізгі 
қасиеттері; шикізатқа 
қойылатын нормативті-
техникалық құжаттама 
талаптары; әр түрлілігі 
және сұрыбы бойынша 
шикізатты сыныптау 
кезінде қолданылатын 
терминдер мен 
анықтамалар;  
 
арнайы балталар көмегімен 
ақаулық, жарықшақ, 
темірленген, шартқа сәйкес 
емес аймақтар және бөтен 
қоспаларды қашаулау 
тәсілімен кварц кристалы 
мен  желілі  кварц 
қалдықтарын байыту. 
Байытылған шикізаттарды 
сұрыбы бойынша бөлу. 
Сақтау орнына 
шикізаттарды жеткізу. 
Қалдықтарды жою. 
бақылаушы-өлшегіш 
құрал-саймандар. 
Шартқа сәйкес 
минералдық шикізатты 
іріктеу әдістемесі. 
Қолданылатын арнай 
жабдықтарды қызмет 
көрсету, пайдалану және 
қолдану ережелері. 
2 
Жалпы 
геология 
Геологиялық 
материалдард
ы жинау 
кезінде іске 
асырудың 
дербес 
анықталған 
деңгейі 
Жердің геодезиялық 
сипаттамасы. 
Жердің физикалық 
қасиеттері. 
Жер құрылымы. 
Сыртқы қабаты. Жер 
қыртысының құрылымы. 
Жер қыртысының заттай 
құрамы. Минералдар. Тау 
жыныстары. Шөгінді 
жыныстар. Жар 
қыртысының жасы және 
оны анықтау әдістері. 
Экзогенді геологиялық 
процесстер. Геологиялық 
Тау жыныстарының 
көлденең орналасуының 
геологиялық картасы 
бойынша стратиграфиялық 
бағаналар мен геологиялық 
қималарын құру. Тау 
құбыланамасының 
құрылымы, тау 
жыныстарының орналасу 
элементтерін өлшеу. Тау 
құбыланамасымен жұмыс 
жасау, аймақта бағдарлану, 
берілген азимут бойынша 
жүру, транспортир және тау 
құбыланамасы көмегімен 
Тау құбыланамасы, 
геологиялық карталар, 
транспортир 

процесстер туралы 
түсінік.  
Магматизм. Жаңартаулық 
процесстер. Жер 
қыртысының 
техтоникалық қозғалысы. 
Жер сілкіну. 
Техтоникалық бұзылулар. 
Тау жыныстарының 
орындарының бұзылған 
және бұзылмаған 
нысандары.  
Техтоникалық бұзылулар 
туралы түсінік және 
олардың сыныптамасы. 
Жарылу 
бұзылыстары.Метаморфиз
м.  
Жер қыртысы дамуының 
негізгі заңнамасы. 
Адамның геологиялық 
қызметі. Геологиялық 
зерттеулер мен 
құжаттама. ҚР 
геологиялық қызметі.  
Адамның геологиялық 
және техногендік 
қызметтері. Жер 
орналасу элементтерін 
картаға шығару. Тау 
жыныстарының көлбеу 
орналасуын карта бойынша 
геологиялық қимасын құру.  
Қатпарлы және жарылу 
бұзылыс түрлерін 
геологиялық картада 
анықтау. Бұзылған, 
қатпарлы тау 
жыныстарының 
орналасуының бұзылуын 
геологиялық карта бойынша 
геологиялық қималарын 
құру.  Геологиялық 
қималарды, 
стратиграфиялық 
бағаналарды, шартты 
белгілерді құру, 
геологиялық карта үлгілерін 
рәсімдеу. 
 

қойнауын және қоршаған 
ортаны сақтау.  
Жалпы 
геология 
бойынша оқу 
тәжірибесі 
Геологиялық 
материалдард
ы жинау 
кезінде іске 
асырудың 
дербес 
анықталған 
деңгейі 
Оқу геологиялық 
тәжірибесінің мақсаттары 
мен міндеттері. Өту орны. 
Бағдар тізімі және 
бақылауға арналған 
олардың нысандары. 
Тәжірибе ауданының 
геологиялық 
құрылымының және 
геологиялық тарихының 
қысқаша сипаттамасы.  
Минералдардың 
эталондық топтамасымен 
танысты: морфологиясы, 
физикалық қасиеттері, 
таза элементтер, 
сульфидтер, оксидтер 
және гидроксидтер, 
галоидтар, карбонаттар, 
сульфаттар, фосфаттар, 
силикаттар.  
Тау жыныстарының 
эталондық топтамалармен 
танысу: магматикалық, 
метаморфоздық, шөгінді.  
Далалық күнделікті  
Минералдардың 
морфологиялық 
ерекшеліктері мен 
физикалық қасиеттерін 
игеру. Тау жыныстарымен, 
орналасу түрлерімен, негізгі 
нысандарымен , 
құрылымымен және 
текстурасымен танысу. 
Геохронологиялық 
межелерін сызу, 
стратиграфиялық 
бағаналарды құру. Шөгінді 
және магматикалық 
жыныстардың жасын, 
Геологиялық карталардағы 
жарылғыш бұзылуларды 
анықтау. Аймақта 
бағдарлану, бағдар 
сызығының орны, бақылау 
нүктелерін бекіту, оларды 
картаға белгілеу. Бағдардың 
геоморфологиялық 
сипаттамасы, ескі және 
заманауи геологиялық 
процесстермен бедер 

 
геологиялық балғалар - 
4-6 дана; 
тау құбыланамасы - 4-6 
дана; 

 
белгі от негіздері - 4-6 
дана; 

 
геологиялық 
жолдорба - 1 дана; 

 
лупы 7
х 
 - 4-6 дана; 

 
матадан жасалған 
дорбалар - 50 дана; 

 
далалық 
күнделіктер - 4-6 дана; 

 
анероид - I ит. 
өлшеуіштер 

рәсімдеу және жүргізу 
ережелері. Тау 
жыныстарын суреттеу 
және сызуларды орындау 
схемасымен таныстыру. 
Түрлі-түсті, штрихталған 
және әріптік шартты 
белгіленулер. Жұмыс 
тәртіптері мен жүргізу 
ережелерімен таныстыру. 
Қауіпсіздік техника 
бойынша алғашқы 
нұсқаулық. Бригадаларға 
бөлу, бригадирді таңдау, 
жабдықтарды алу. Бағдар 
реттілігінің кестесін құру. 
Өлкетану музейіне бару. 
Тәжірибе өту орына көшу.  
 
сұлбаларының байланысы. 
Геоморфологиялық 
элементтердің тұрпатын 
құру. Табиғи және жасанды 
ашылулар құжаттамасы. 
Шөгінді, магматикалық 
және метаморфоздық тау 
жыныстарын суреттеу және 
сызу. Сұлбаларды және 
олардың орналасу 
элементтерін, 
байланыстарын, жарықшақ 
деңгейлерін, кебу аймағын, 
минералдауын, кен шығару 
және басқаларды анықтау.  
Жыныстардың минералдық 
құрамын, құрылымын және 
текстурасын, қосындылар 
мен органикалық 
қалдықтарды анықтау. 
Қыртыстың көрінген және 
шын қуатын анықтау. 
Ауданның пайдалы 
қазбаларын игеру. Оларды 
халық шаруашылығында 
қолдану.  Үлгілерді таңдау, 
этикеттерді құру, оларды 
буып-түю. Техтоникалық 

бұзылыстардың (қатпарлы, 
жарылғыш бұзылулар) 
құжаттамасы. Тау 
жыныстарының орналасу 
элементтерін өлшеу.  
Бұрғы ұңғымасының керн 
құжаттамасы. Керннің 
радиометриялық өлшеуі.  
3 
Минералогия  Әр 
түрлі 
геологиялық 
барлау 
жұмыстарынд
а 
алғашқы 
құжаттамалар
ды 
жүргізе 
алу 
Геохимия 
негіздері. 
Минерология 
туралы  
ғылым 
ретіндегі 
түсініктері. 
Минерал 
қасиеттері.Минерал 
морфологиясы. 
Минералдық 
зерттеу 
әдістері.  Генезис  және 
минералдар 
сыныптамасы.  
Таза  элементтер.  Күкіртті 
байланыстар 
(сульфидтер).  Галогендер. 
Оксидтер. 
Силикаттар 
және 
алюминий 
силикаттары. 
Бораттар, 
карбонаттар, 
нитраттар. 
Фосфаттар, 
арсенаттар, 
ванадаттар.  Сульфаттар, 
ольфраматтар, 
 
Минералдар топтамасы 
(танысу, үлестіру және 
бақылау)  

молибдаттар. 
Минералдардың 
парагенетикалық 
қауымдастығы 
4 
Петрография  Аспаптармен, 
жабдықтарме
н, 
жарақтармен 
және 
материалдарм
ен жұмыс 
жасай білу; 
 
Петрография  міндеттеріғ 
мазмұны 
және 
тау 
жыныстарын 
зерттеу 
әдістері. 
Магматикалық 
тау  жыныстары.  Шөгінді 
және 
жанартаулық-
шөгінді  тау  жыныстары. 
Метаморфоздық 
тау 
жыныстары 
 
Петрографиялық 
топтамалар 
(танысу, үлестіру және 
бақылау) 
5 
«Минералдар 
мен тау 
жыныстарын 
диагностикал
ау 
дағдыларын 
алу» оқу 
тәжірибесі 
  
Минералды, 
кенді және 
тау 
жыныстарын 
далалық 
макроскопиял
ық анықтау 
әдістерін 
пайдалану 
 
Минералдың 
негізгі 
түсініктері, 
морфологиялық 
ерекшеліктері 
мен 
физикалық 
қасиеттерін 
анықтау және игеру  
Минералдардың 
барлық 
топтарын, 
магматикалық, 
метаморфоздық 
және 
шөгінді  тау  жыныстарын 
диагностикалау 
бойынша 
жұмыс 
 
Минералдар топтамасы 
(танысу, үлестіру және 
бақылау) 
 
                                                   F.1 Модулі шеңберіндегі негізгі  құзыреттер тізбесі (3 деңгей) 
Жеке және кәсіби құзырлықтар 
Дағдылар мен икемділіктер 
Білім  
Әр  түрлі  шарттарды  әр  түрлі  материал  Әр түрлі шарттарда әр түрлі материал 
Сұрыптық шикізаттың сыртқы белгілері; 

сынамаларын 
іріктеу 
бойынша 
функцияларды  іске  асырудың    дербес 
анықталған  деңгейін  және  шектелген 
жауапкершілікті 
көздейтін, 
басшылықпен  міндеттерді  іске  асыру 
бойынша атқарушылық қызмет  
сынамаларын іріктеуге арналған 
жабдықтармен, аспаптармен және 
құрал-саймандармен жұмыс жасау 
тәжірибелік дағдылары . 
Зақымданушыға алғашқы көмек 
көрсете білу. 
тау жыныстары мен материалдардың 
физика-механикалық негізгі қасиеттері; 
шикізатқа қойылатын нормативті-
техникалық құжаттама талаптары; әр 
түрлілігі және сұрыбы бойынша 
шикізатты сыныптау кезінде 
қолданылатын терминдер мен 
анықтамалар;  
 
                                            F.1 Модулінің негізгі элементтері мен бағалау өлшемдері (3 деңгей) 
Элементтер 
Өлшемдер 
1. Тау жыныстарының текстурасын, 
құрылымын және физикалық 
қасиеттерін бағалау 
1.1.  Сілемде  қатпар  орналасу  элементтерін  анықтау  және  жыныстың 
физикалық қасиеттерін бағалау 
1.2. Сынаманың генетикалық типін анықтау 
2. 
Байыту 
үшін 
сынамаларды 
дайындауды жүргізу ;  
 
2.1  Минерал сыныбын анықтау үшін диагностика белгілерін қолдану; 
2.2. Шикізаттарды сұрыптары бойынша бөлу 
 
3. 
Пайдалы  минералдар  мен  бос 
жыныстарды анықтау 
 
3.1 Минералдарды диагностикалау далалық әдістері мен іздеу өлшемдерін 
білу  
3.2. Сынамадағы пайдалы қосындыларды анықтау 
3.3 Сынамаларда жиі кездесетін минерал кристалдарының құрамын білу 
 
F.2 Модулінің технологиялық картасы   «Балқыту үшін тау хрустальдарын жәнеқолмен  шикізатқа зергерлік ұсақ-
түйек тастарды байыту. Кесу станогында сұрыпсыз аймақтарды егеу. Электр жарығы мен үстел шамында шағылған шикізат 
(газды-сұйықтық және минеральды қосуларда) жарамсыздығын және ақауын табу және қарау. Сұрыбы бойынша байытылған 
шикізатты бөлу және сақтауға тапсыру үшін оны дайындау» 
   Оқу мерзімінің ұсынылатын көлемі: 60 сағ. 

№ 
р/с 
Тақырыптық 
блок 
Кәсіби 
құзырлықтар 
Оқу модулі 
Оқу құралдары 
Теориялық оқыту 
мазмұны 
Тәжірибелік оқыту 
мазмұны 
1 
Балқыту үшін 
тау 
хрустальдарын 
және қолмен  
шикізатқа 
зергерлік ұсақ-
түйек тастарды 
байыту 
Минералдарды 
диагностикалау 
дағдылары 
Сұрыптық шикізаттың 
(кварц пен түрлі-түсті 
тастар) негізгі физика-
механикалық қасиеттері 
және сыртқы белгілері; 
шикізатқа қойылатын 
нормативті-техникалық 
құжаттама талаптары; әр 
түрлілігі мен сұрыбы 
бойынша шикізаттардың 
сыныптамасы кезінде 
қолданылатын терминдер 
мен анықтамалар; қызмет 
көрсетілетін жабдықтарды 
пайдалану ережелері мен 
құрылғысы. 
Балқыту үшін тау 
хрустальдарын және 
қолмен  шикізатқа 
зергерлік ұсақ-түйек 
тастарды байыту. Кесу 
станогында сұрыпсыз 
аймақтарды егеу. Жарық 
үстелі және үстел 
шамының электр 
жарығында шағылған 
шикізат ақауы (газ-
сұйықтық және минералды 
қосындылар) және кемістік 
жерлерді қарау және табу. 
Байытылған шикізатты 
сұрыптар бойынша бөлу 
және оны сақтауға тапсыру 
үшін дайындау.  
Шартқа сәйкес 
минералдық 
шикізатты іріктеу 
әдістемесі. 
Қолданылатын 
арнай жабдықтарды 
қызмет көрсету, 
пайдалану және 
қолдану ережелері.  
2 
Еңбекті 
қорғаудың 
жалпы 
сұрақтары 

жүктеу/скачать 1,37 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: