Бағдарламалық сұрақтар Бөлімнің аты: Нәруыздар. Ферменттер


Сілекейдің минералды компоненттері, атқаратын қызметтері. Сілекейдің



Pdf көрінісі
бет45/57
Дата06.02.2023
өлшемі0,97 Mb.
#65587
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   57
39. Сілекейдің минералды компоненттері, атқаратын қызметтері. Сілекейдің 
мицелларлық құрылысы және оның тұрақтылығына сілекей рН-ның әсері. 
Натрий, калий, хлор сілекейдің осмостык кысымын және иондык күшін камтамасыз етеді 
Бейорганикалык заттар буферлік жуйенің (бикарбонаттык, фосфаттьқ, белоктык) кұрамына 
кіреді. 
1)Кальций. Қалыпты мөлшері- 2,1-2,3 мМоль/л. 
Кальцийдің 50%-ы ионданган күйде, 15%-ы белоктармен, цитратпен және кальций 
фосфатымен байланыскан күйде болады. 
2)Фосфаттар. Қалыпты мөлшері - 2,9-6,4 мМоль/л. 95%-ы бейорганикалык заттардың 
құрамында, 5%-ы органикалык фосфаттың кұрамында болады. 
3)Иодидтер мен роданидтер. Сілекейде кан сарысуымен салыстырғанда йодидтер 10-100 есе 
коп. 
4)Ауыр металлдар. Егер организмге көп мөлшерде күміс, сынап, корғасын түссе, олар Ag+ Hg+, 
Hb2+ турінде сыртка шығарылады. Кызыл иек жүлгесінде олар микроорганизмдердің 
катысуымен H2S-н әрекеттесіп, кара тусті сульфидтер түзеді. 
Атқаратын қызметтері 
1) Астың қорытылуына катысады. Катты тағамды шылауға, жібітуге, тагамды усак 
болшектерге майдалауга катысып, оның жутылуын жеңілдетеді. Ауыз куысында сілекей 
альфа-амилазасының әсерінен гликоген, крахмал корытыла бастайды . 
2)Қорғаныштық функция. Сілекейдің кұрамында қорғаныпггык кызмет аткаратын лизоцим, 
пропердин, иммуноглобулиндер бар. Ауыз куысынын кілегейлі кабаты мен тістерді кeyin 
кетуден, химиялык жэне физикалык факторлардың әсерәнен, бактериялар мен олардың 
метаболиттік өнімдерден корғайды. Ticri астың калдыктарынан тазалайды 
3) Ауыз куысы тәндері мен суйыктыгының гомеостазын сактауга катысады. 
4) Tiс эмалінің минерализация жзне реминерализация үдерістеріне катысады. 
5) Сөйлеу кызметін куаттайды 
6) Экскреторлык функциясы 
7)Тағам температурасын реттеді 


Сілекей мицелласы Са3(Р04)2-н түзілген ерімейтін ядродан тұрады. Ядроның сыртында 
потенциал аныктаушы гидрофосфат иондары, адсорбциялык жэне диффузды кабатта карсы 
зарядты Са2+ иондары орналаскан. Мицелланың айналасында мицелланыц тұрактылыгын 
камтамасыз ететін белоктык кабат бар. Мицелланың тұрактылығы сілекейдің рН-ы мен 
иондык кұрамына тәуелді. 
Егер рН қышқыл жаққа өзгерсе, мицелла зарады 2 есе төмендейді және мицеланнығ 
тұрақтылығы да төмендейді. Диффиздық қабаты кішірейеді. 
Егер сілекей рН-ы 6,2-ге дейін төмендесе, сілекей кальций жзне фосфаттарға каныкпаған 
деминералдаушы суйыктықка айналады. 
Егер pH сілтілік жакка ауысса, онда (Р04)3- жиналып, нашар еритін қосылыс Са3(Р04)2 түзіліп, 
тic тасының пайда болуына әкеледі. Сілітілі ортада мицелла тұраксыз болады. Сонымен, 
сілекейдегі кьшқыл-сілтілі тепе-теңдіктің өзгеруі эмальдегі минерализация үдерістеріне әсер 
етеді екен. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   57




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет