Бағдарламасы аясында іске асырылды David В. Brinkerhoff, Rose Weitz, Suzanne T. Ortega

оңғы бірнеше онжылдықта америка- 

лықтардың  салмағы  біршама  ауыр- 

лады.  Дегенмен  журналдар,  фильмдер, 

теледидар, тіпті  видео ойындары  әдепкі 

америкалық  қыздар  мен  әйелдер  ара- 

сында  өте  сирек  кеэдесетін  әйел  дене 

бітімін  жиі  көрсетеді  (Wykes  &  Gunter, 

2005;  Grogan,  2008).  Сонымен  қатар  жі- 

гіттер  мен  ер  адам  денесінің  медиалық 

бейнелері  артық  салмақсыз,  булшық 

етті  және  сымбатты  денені  дәріптей- 

ді  (Pope  және  т.б.,  2000).  Нәтижесінде, 

медиабейнелер  және  ерлер  мен  әйел- 

дердің  шынайы  дене  бітімдері  арасын- 

дағы  айырмашылық  айтарлықтай  ал- 

шақтап  бара  жатыр.  Бул  америкәлық 

мәдениетке, сондай-ақ жас жігіттер  мен 

қыз-келіншектердің  өз  дене  бітіміне 

қанағаттануына  қалай  эсер  етуде?  Бул 

буқаралық  ақпарат  қуралдарында  си­

рек  көрсетілетін  ақ  нәсілді  емес  амери- 

калықтар  мен  латынамерикалықтарға 

өэгеше эсер етті ме?

Көптеген  ғалымдар  буқаралық 

ақпарат 

жасанды 

тымдылық  туралы  мәдени  түсін ікті 

өзгертіп,  дене  бітіміне  қанағаттану 

сезімін  төмендетті  деп  санайды.  Нәти- 

жесінде,  жастар  көбінесе  а рты қ  сал- 

мақтан  арылуға  тырысады  немесе 

ағзаға  қауіпті  тамақтану  диеталары, 

стероидтар  немесе  ж а тты ғу  арқылы 

булшық етті өсіруге тырысады.  (Wykes 

&  Gunter  2005;  Grogan  2008).  Көптеген 

сауалнамалардан 

алынған 

лер  адамдар  қанш алы қты   буқаралық 

ақпарат 

қуралдарының 

ықпалына 

ушыраса, соншалықты өз дене бітіміне 

қанағаттанбауы  м үм кін  екенін  көрсет-

БҰҚАРАЛЫҚ АҚПАРАТ ҚҰРАЛДАРЫ ЖӘНЕ МӨДЕНИЕТ

кен.  Еркектер  де,  әйелдер  де  осыдан 

жапа  шегеді, бірақ әйелдің  келбетімен 

салыстырғанда 

ер ке ктің 

сы ртқы  

келбеті  басқа  адамдар  ушін  маңыз- 

ды  емес  екенін  тусінгендіктен  болар, 

еркектер  азы рақ  қиналады  (Wykes  & 

Gunter  2005;  Grogan  2008).  Сондай-ақ 

сауалнама 

нәтижелері 

а қ 

емес  америкалықтар  мен  латынаме- 

рикалықтар  арасында  дене  бітіміне 

қанағаттану  деңгейінің  төмендегенін 

көрсеткен,  оған  себеп  осы  топтардың 

медиабейнелері  және  осы  топтар  мен 

а қ  америкалықтар  арасында  әлеумет- 

тік  өзара  әрекеттесудің  жиі  болатын- 

дығы  (Grogan, 2008).

Басқа  ғалымдар  бул  турғыда  мә- 

дениет  пен  жастар  әлдеқайда  турақты 

екенін  айтады  Кейбіреулер  буқаралық 

ақпарат  қуралдарын  қарау  мен  дене  бі- 

тіміне 

байланыс  жалған  корреляция  болуы 

мүмкін  дейді  және  оған  басқа  бір  нәрсе- 

лер себеп болуы мүмкін деп пайымдайды. 

Кейбіреулердің  пікірінше,  адамдар  буқа- 

ралық  ақпарат  қуралдарын  автоматты 

түрде  қабылдамай,  БАҚ-тан  көргендері 

мен  оқығандарын  сыни  түрде  бағалауы 

мүмкін.

Осы  проблемаларды  зерттеу үшін 

әлеуметтанушылар  халықтың  БАҚ-ты 

қалай  қолданатыны  туралы  сухбат 

ж үргізд і.  Мелисса  М илкидің ж үр гізге н 

сауалнамасына сәйкес (1999), мысалы, 

афроамерикалық қы здар  мен а қ нәсіл- 

ді  қыздар  өз  жауаптарында  журнал- 

дардағы  сән  үлгісін  көрсетуші  қыздар- 

дың  сымбатты  дене  бітімі  ш ы ндыққа 

сәйкес  келмейтінін  айтқан  Алайда  ақ 

нәсілді  қы здар  сол  суреттерге  сәйкес 

келуге  тырысады  екен,  себебі  доста- 

ры  мен  ж і"ітте р і  сол  бейнелермен  са- 

лыстырады  деп  ойлайды  Керісінше,

I   Буқаралықақпарат құралдары 

■  өтеарықәйелдердітұрақты 

бейнелеу мен дәріптеу арқылы 

жастардың өз дене бітіміне 

қанағаттанбауына теріс ықпалын 

тигізді.

афроамерикалық  қыздар  буқаралық 

ақпарат  қуралдарыныц  тек  а қ  нәсіл 

мәдениетін  бейнелейтінін  жэне  дос- 

тары  мен  ж ігітте р ін ің   де  дәл  солай 

ойлайтынын  айгқан.  Алайда  олар  БАҚ 

стандарттарына  сай  болу  жөнінде  аса 

алаңдаушылық танытпаған.

М илкидің  қол  ж еткізген  нәти- 

желері:  1)  жеке  түлғалар  буқаралық 

ақпарат  қуралдарының  белсенді  түты- 

нушысы  болып  табылады,  (2)  түрлі  ау- 

диториялар  бірдей  медиахабарларды 

эртүрлі  қабылдайды  және  (3)  буқара- 

л ы қ  ақпарат  қуралдары  мәдениетті, 

жеке  көзқарастарды,  іс-әрекеттерді 

қалыптастыруға  аздап  болса  да  үлес 

қосәды,  себебі  адамдар өздерін  басқа 

адамдардың  «буқаралық  ақпарат  қү- 

ралдарымен  нақтыланған»  көзқарас- 

тары арқылы бағалайды.

қол  жеткізуге  де  (немесе  тыйым  салуға)  эсер  етті.  Мәселен,  доста- 

рына  жіберілген  ашық  фотосуретті  немесе  сауық  кешінің  сурет- 

терін  кейінірек  ата-аналары,  мұғалімдері  немесе  болашақ  жұмыс 

берушісі  көріп  қоюы  мүмкін.  Соңында,  Facebook желісі  әлеуметтік 

қарым-қатынасқа  («желідегі достық») жол  ашты және қарым-қаты- 

насты  басқарудың  мәдени  тәсілдері  («достық»)  туралы  жаңа  проб­

лемаларды көтерді.

жүктеу/скачать 30,13 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: