Бағдарламасы аясында іске асырылды David В. Brinkerhoff, Rose Weitz, Suzanne T. Ortega
жүктеу/скачать 30,13 Mb. Pdf көрінісі
|
| Постиндустриалдық қалалар
1950 жылдары жаңа үлгідегі қалалар дами бастады. Постиндустриалдық қаланың келбетін екі негізгі фактор қалыптастырды. Біріншіден, индуст- риалдық қалаларда басымдыққа ие болған өндіріс ошақтары қала маңы- на немесе қала типтес кенттерге көшірілді. 13-бөлімде айтылған эконо- миканың екінші секторынан үшінші қызмет көрсету секторына ауысу жүзеге асты. Нәтижесінде, заманауи орталық қалаларда медицина, білім беру, ақпаратты өңдеу салалары, ойын-сауық орталықтары және әкімші- лік кеңселер сияқты «ақ жағалылар» қызметі жедел қарқында дамыды. Екіншіден, автокөлік жолдары мен телекоммуникациялық жүйелердің дамуы жүмысқа адам күшін талап етпейтін болды. Ал постиндустриалдық қалалардьщ бас архитекторы автокө- лікгер мен автокөлік өнеркәсібі болды. Автокөліксіз жұмысшылар мен компаниялар қаланың шетіне жете алмас еді және жалғыз отбасына арналған тұрғын үйлер салынбас еді. («Алуан түрлі Аме рика» тарауында Детройт қаласының индустриалдық қаладан пос- тиндустриалдық ұйым мен экономикаға өтуі көрсетілген). ҚАЛА АУМАҒЫНЫҢ ҮЛҒАЮЫ ЖӘНЕ ШЕТКІ ҚАЛАЛАР. Орталық іскер- лік аудандарды қалалар мен шеттегі қалалар алмастырды. Атлан та, Лас-Вегас және Майами сияқты постиндустриалдық қалалар географиялық тұрғыдан индустриалдық қалалардан үлкен. 1940 жылы орташа қаланың ұзындығы 15 мильден кем болатын; қазіргі мегаполистердің ұзындығы 50-75 миль. Сауда жасау үшін автобусқа немесе метроға мініп, қала орталығына барудың орнына қазір көбі автокөліктерімен қала маңындағы ірі сауда орталықтарына ке- теді. Онда көптеген тауар бөлшектеп сатылады және қызмет көр- сетушілер де осы орталықтарға ауысқан. Сондықтан қала маңында үлкен қалалардан бөлек, өзіндік өмір салты бар. Мүндай аймақтар шеткері қалалар деп аталады (Garreau 1991). Шеткері қалалар - әуелгі баста пайда болуына түрткі болған қалалардан бөлек өмір сүретін қала маңы аудандары.
|