ҚОҒАМДЫҚ  ҚҰРЫЛЫМ  ЖӘНЕ  ӘЛЕУМЕТТІК  ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС

113

Әлеуметтанушы  мамандығын  таңдаған  адамдардың  көбі  үйсіздік,  пси- 

хикалық аурулар немесе нәсілдік теңсіздік секілді белгілі бір әлеуметтік 

проблемаларды  зерттеуге  қызығып, ғылым жолына түседі.  Бұл  пробле- 

малар жалпы қоғамдық құрылымдарда да, күнделікті әлеуметтік өзара 

әрекеттестікте де молынан кездеседі. Мысалы, Америка Құрама Штатта- 

рында нәсілдік теңсіздік, бір жағынан, ұлттық экономиканың және сая- 

си институттардың табиғатынан туындайды. Ақ нәсілден басқа қауым- 

дастықтар тұратын жерде жақсы жалақы төлейтін жұмыс орындары аз 

және бұл қауымдастықтардың жұмыс орнын ашатын корпорацияларға 

ықпал ететіндей саяси билігі жоқ. Нәсілдік теңсіздік күнделікті өмірде де 

жиі кездеседі, мұғалімдер ақ нәсілді оқушылармеи салыстырғанда басқа 

нәсілді оқушыларға аз уақыт жұмсайды, ал полиция қызметкерлері ақ 

нәсілділерге қарағанда басқа нәсіл иелері қылмыс жасауға бейім тұрады 

деп есептейді. Осы мысалдар көрсеткендей, қоғам мен әлеуметтік проб­

лемаларды толық түсіну үшін әлеуметтанушылар қоғамның құрылымы 

мен әлеуметтік өзара әрекеттестікті зерттеуі керек. Бүл тарау қоғамның 

осы екі негізгі ерекшелігін сипаттайды. Қоғамдық құрылымдар туралы 

зерттеу  құрылымдық-функциялық  теорияға  немесе  конфликт  теория- 

сына негізделеді. Ал әлеуметтік өзара әрекетке түсу төңірегіндегі зерттеу 

әдетте символдық интеракционизм теориясына негізделеді.