Бағдарламасы «Қазақстан халқы Ассамблеясы қоғамдағы тұрақтылық пен келісімнің сенімді, берік іргетасына айналды»
жүктеу/скачать 2,08 Mb. Pdf көрінісі
|
| Жауап опциясы
Қазақ хандығының құрылуының алғышарттары мен себептерін талдау үшін келесі аспектілерді қолдануға болады: - Этникалық. Қазақ мемлекеті XIII-XV ғасырларда моңғол және Тимурид экспансиясының ықпалында болған түркі тілдес тайпалардың шығу тегі, өмір салты және мәдениеті бойынша туысқандарының бірігуі нәтижесінде қалыптасты. Бұл тайпалардың жалпы атауы болды қазақтар немесе казактар, бұл "еркін адамдар" немесе "еркін жауынгерлер"дегенді білдіреді. Олар Шығыс Дешті және Қыпшақ, Жетісу және Түркістан 12 аумағында өмір сүрді. - Саяси. Қазақ хандығының құрылу барысы екі мемлекеттің – XV ғасырдың екінші жартысында құлдырау мен қақтығыстарды бастан өткерген Әбілқайыр мен Моғолстан хандығының ішкі саяси жағдайымен байланысты. Бұл жағдайда Шығыс Дешті-Қыпшақ және Жетісу тайпалары мен тайпаларының ең ықпалды көсемдері саяси тәуелсіздік пен өзін-өзі анықтауға ұмтылды. Қазақ мемлекеттілігінің негізін қалаушылар Урус ханның ұрпақтары- сұлтандар Жәнібек пен Керей болды, олар халықтың 3⁴ тәуелсіз мемлекет құруға деген ұмтылысын көрсетті. - Әлеуметтік-экономикалық. Қазақ хандығының құрылуы көшпелі халықтың мүдделерін көрші мемлекеттер мен халықтар тарапынан қанау мен зорлық-зомбылықтан қорғау қажеттілігіне де байланысты болды. XV ғасырда қазақ жерлеріне алым-салық талап еткен ойраттар (қалмақтар) шабуыл жасап, жайылымдарды, олжаларды, сауда орталықтарына шығуларды басып алды. Сонымен қатар, қазақ тайпалары барлық түркі халықтарын бағындыруға тырысқан Әбілқайыр хандығының қуғын-сүргінінен зардап шекті. Мұндай жағдайда қазақ хандары өз субъектілерінің қауіпсіздігін, тұрақтылығы мен өркендеуін қамтамасыз етуге қабілетті біртұтас саяси құрылым құруға ұмтылды . Осылайша, Қазақ хандығының құрылуы қазақ халқының дамуының объективті факторларын да, оның көшбасшыларының субъективті күш-жігерін де көрсететін күрделі және көп қырлы процестің нәтижесі болды деген қорытынды жасауға болады. Қазақ хандығы қазақ мемлекеттілігі мен ұлттық бірегейлігін қалыптастырудағы табиғи кезең болды. жүктеу/скачать 2,08 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|