Бағдарламасы «Қазақстан халқы Ассамблеясы қоғамдағы тұрақтылық пен келісімнің сенімді, берік іргетасына айналды»
сапалы формасын, саяси түрін қалыптастырды». Сіз бұл пікірмен қаншалықты келісесіз?
жүктеу/скачать 2,08 Mb. Pdf көрінісі
|
| сапалы формасын, саяси түрін қалыптастырды». Сіз бұл пікірмен қаншалықты келісесіз?
Өз жауабыңызды негіздеу үшін бірнеше дәлелдер келтіріңіз. Жауабы: "ХХ ғасырдың бірінші жартысындағы қазақ зиялылары ұлт-азаттық күрестің жаңа сапалы түрін қалыптастырды" - бұл тұжырым шындыққа сәйкес келеді. ХХ ғасырдың басында өлкеде қазақ халқын біріктіріп, келешекте мемлекеттілік дәстүрін қалпына келтірген қуатты Алаш ұлт-азаттық қозғалысы пайда болды. Бұл қозғалыс дәуірдің жаңа сын-қатерлеріне жауап ретінде пайда болды: шаруалардың жаппай қоныс аударуы; байырғы халықтың кедейленуі; дәстүрлі қоғам мен экономиканың жойылуы; христиандандыру саясатының күшеюі және т. б. Алаш қозғалысының пайда болуы қазақ халқының мемлекеттілікті жандандыру үшін күресінің басты кезеңдерінің бірі болды. Алаш зиялылары өкілдерінің едәуір бөлігі Ресейдің жоғары оқу орындарында білім алды, бұл оларға саяси күресте үлкен тәжірибе берді, өйткені олардың көпшілігі эсер, кадет партияларынан тұрды. Олар қазақ дәстүршілдігін Батыс Еуропа демократиясының тәжірибесімен ұштастыруға тырысты. Қазақ халқының қоғамдық саяси қызметінің жандануы маңызды тарихи оқиғалар: Бірінші дүниежүзілік соғыс, 1905-07 жылдардағы революция, 1917 жылғы ақпан және Қазан төңкерістері аясында өтті. Бұл ұлт-азаттық қозғалысқа сапалы жаңа тәжірибе берді. "Алаш" партиясы идеяларының негізі мемлекеттілік дәстүрлерін жаңғырту, өз тарихын, тілі мен мәдениетін сақтау, әлемнің ең озық елдерінің үздік әлеуметтік-экономикалық және саяси жетістіктерін қарызға алу, ұлттық мәдениеттің үздік жақтарын сақтай отырып, батыс мәдениетіне бағдарлану болды. Әділдік және қоғамды әлеуметтік жаңғырту идеялары озық қазақ зиялыларының ұранына айналуда. "Алаштың" негізгі идеялары мынадай базалық ережелерге негізделді: жер халыққа тиесілі болуы және сатып алу-сатуға жатпауы тиіс, оның ішінде шетелдіктер; жердегі және жер астындағы барлық байлық халыққа тиесілі болуы тиіс; өлкенің толық экономикалық дербестігі, Қазақстанның Ресей империясының құрамында болған жылдары қалыптасқан шикізаттық тәуелділіктен бас тартуы; қазақ тілінің, мәдениетінің, үздік әдет-ғұрыптарының, сондай-ақ дәстүрлі діни көзқарастарының Үстемдігі. Сондай-ақ, Алаш қайраткерлері қазақ жерінде Болған тағдырдың қалауымен түрлі халықтардың өкілдері өздерін қауіпсіз сезінетін ұлттық мемлекет құруды жақтады; мемлекет дамыған елдердің ғылымы мен үздік жетістіктеріне сүйенуі керек, ал дін мемлекеттен бөлінуі керек. 1906-07 жылдары Алаш зиялыларының саяси белсенділігінің арқасында қазақ халқы Ресей империясының Мемлекеттік Думасының жұмысына жіберілді. Петициялық қозғалыс та маңызды рөл атқарды. Облыстық, жалпықазақ съездері де ұлт-азаттық күрестің жаңа нысаны ретінде өлкенің бүкіл халқының бірігуіне ықпал етті. Алаш қозғалысының көшбасшылары алға қойылған мақсатқа – автономия түрінде, бейбіт жолмен, саяси күресті жандандыру арқылы қазақ мемлекеттілігін жандандыруға қол жеткізу міндетін қойды. жүктеу/скачать 2,08 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|