Бағдарламасы «Биологиялық қауіпсіздік»
Жеке сақтық шаралары және адамдарды зооантропоноздық аурулардан
жүктеу/скачать 1,94 Mb. Pdf көрінісі
|
umkd 2218 veterinariyadag adistemelik 2021-2022 (1) (1)
| Жеке сақтық шаралары және адамдарды зооантропоноздық аурулардан
сақтандыру. Ауру қоздырғыштарын механикалық жолмен тасымалдаудың алдын алу Зооантропоноздармен кӛбнесе жануарлармен тҧрақты жанасатын немесе мал ӛнімдерінің шикізатын ӛңдейтін адамдар шалдығады. Ветеринарлық мамандар жануарларды тексергенде, оларға алғашқы кӛмек кӛрсеткенде, ӛлекселерді сойғанда және зертханалық зерттеулер жҥргізгенде жҧқтырады. Кӛбнесе ол мал дәрігері жҧқпалы аурулармен ауырған жануарлармен жҧмыс жасау ережесін елемегеннен болады. Есте сақтаған жӛн, мал дәрігері жҧқпалы аурумен ауырған малдарды кҥтетін адамдардың ден саулығына жауапты және медициналық қызметпен бірге жҧмыс жасау ережесін қадағалайды. Жҧқпалы аурумен ауырған жануарды кҥтушілер ауру жҧқтырып алуымен қатар, олар ауру таратушы және тасымалдаушылары бола алады. Оны болдырмау ҥшін жануарларды тексергенде, қан алғанда, еккенде және басқа ӛңдеулерде тек стерилді саймандармен жҧмыс жасау керек, міндетті тҥрде әр жануарды ӛңдеген сайын қолды жуып дезинфекциялау керек және арнаулы киімді ауыстыру қажет (1- кесте). Зооантрпоноздың, антропоноздың ошағында жҧмыс жасағанда эпиемиялық кӛрсеткіш бойынша адамдарды белсенді иммундайды; жҧмыс жасауына байланысты адамдардың залалданғаны байқалса шҧғыл алдын алу шараларын антибиотиктерді бірге берумен жалғастырады (болса – иммунды қан сарысуымен немесе иммунды глобулинмен); жайда шаңы және ылғалдылықты азайтады. Ауру және ауруға кҥдікті жануарды тексергенде, мамандар олардың жҧғатынын ескеруі тиіс. Кез келген тексеруді міндетті тҥрде жануардыңдене 145 қызуын тексеруден бастау керек, содан кейін ғана басқа тексеруді жалғастыра береді. Кейбір ауруларда ӛзіңді және кӛмекшіңді малдың мҧрын боғы бетке немесе қолға тимеуін қадағалау керек (мысалы, маңқада) және тістеуінен сақтану керек (мысалы, қҧтырықта). 1-кесте. Ең кӛп кездесетін және қатерлі зооантропоноздар және адамның залалдану жолдары А ур у Бейім жануарлар Қоздырғыштың бӛліну жолдары Қоздырғыштың ену жолдары То па ла ң Бҥкіл ауыл шаруашылық тҥліктері Секреттермен және экскреттермен, қан сорғш жәндіктер арқылы, мал ӛнімдерімен Алиментарлы, трансмиссионы, жанасу, ӛнім арқылы (жҥн, тері), зертханалық зерттеулерде Қ ыл ау Бҥкіл ауыл шаруашылық тҥліктері Экскременттермен, мал ӛнімдерімен Жанасу-тҧрмыстық, алиментарлы Ту бе рк ул ез Сиыр, ҥй және тҥз доңыздары, киік, бҧландар, бҧғылар, марал, бӛрсықтар, кҥзендер, саз кҥзені, кҥмісқара тҥлкі Экскременттермен және секреттермен (сҥтпен, қимен, қақырықпен) Жанасу-тҧрмыстық, алиментарлы, аэрогенді Б ру це лл ез Уақ мал және сиыр, шошқа, тҥйе, киік, бҧлан, солтҥстік және теңбіл бҧғы, маралдар, қақыр, тҥрлкі, саршҧнақтар, қояндар Экскреттермен және секреттермен (әсіресе тҥсікте) Жанасу, алиментарлы, зертханалық зерттеулерде Ту ля ре м ия Кеміргіштер, қояндар, жыртқыштар, жәндікжегіштер, тақ тҧяқтылар, жҧп тҧяқтылар, ескек аяқтылар, бауырмен жорғалаушылар, қос мекенділер, қҧстар, жҧмсақ денелілер, сақиналы қҧрттар және омыртқасыздар: жәндіктержәне кенелер Экскременттермен және секреттермен, сойыс ӛнімдерімен Жанасу, алиментарлы, шаңмен аэрогенді Қ ҧт ы ры Бҥкіл жылы қандылар Сілекеймен, ӛлексе сойғанда алған патматериалдан (жҥйке ҧлпасы және бас сҥйегінің және жҧлынның сҧйығы) Тістегенде, мҥмкін кӛздің, мҧрынның, ас қорыту мҥшелерінің кілегейлі қабығы арқылы, терінің және кілегей қабығының сызаты арқылы Л ис те рио з Уақ мал және сиыр, шошқа, кролик, тауықтар, ҥйректер, кҥрке тауықтар, қояндар, тҥлкілер, ҥй тышқаны, ондатра, ақ тҥлкі, киік, бҥркіт, кептер, меңреу қҧр, торғайлар Секреттермен және экскреттермен Терінің жарақаты арқылы (ауру малқа кӛмек кӛрсеткенде), кілегейлі қабық арқылы Л епто спи ро з Бҥкіл ауыл шаруашылық және ҥй тҥліктері, кеміргіштер, қоян, кролик, қасқыр, тҥлкі, кҥмысқара тҥлкі, жанат, шие бӛрі, сасықкҥзен, кірпі, теңбіл бҧғы, ҥйректер, қырғилар Несеппен, қимен, тҥсікпен, жыныс мҥшелерінен және ӛлексенің басқа мҥшелерден аққан бӛлінділер Сондай А ус ыл Уақ мал, сиыр, шошқа, енеке, тҥйе, қодас, бҧғылар, таукиік, домбай, қарақҧйрық, арқар, дала жабайы қойы, еліктер,жабайы доңыз Бҥкіл секреттермен және экскреттермен Тері, кілегейлі қабық арқылы 146 А уе ск и ау ру ы Бҥкіл ауыл шаруашылық тҥліктері, бағалы терілі аңдар, жабайы доңыз кірпілер, қырғилар, иттер, кеміргіштер Секреттермен және экскреттермен, шошқаларда дем шығарумен Ауру жануарлармен жанасқанда Ескерту. Адамдар мен жануарларға ортақ жҧқпалы ауру 200-ден асады, оның ішінде 150-ден асасы індеттік. Ӛлекселерді сойғанда қан сорғыш жәндіктерден сақтану керек. Жҧқпалы аурумен ауырған жануалармен жҧмыс жасағанда терісі жарақатталған адамды жҧмысқа жібермейді. Егер ауру жануармен немесе қоздырғыштармен жанасқан патматериалмен жҧмыс жасағанда материал кӛздің, мҧрынның кілегейлі қабығына немесе ауызға тҥссе, онда оны дереу кезкелген дезинфекциялық ерітіндімен (бор қышқылы, риванол, калий перманганаты, иод ерітіндісі және т.б.) жуып тастайды. Қолданылатын ерітіндінің қоюлығы қоздырғыштың сипатына және материалдың қандай жерге тҥскеніне байланысты. Жарақат алғанда және тістегенде алдымен аққан қанды жуады, содан кейін ғана дезинфекциялық ерітіндімен жуады. Онша терең емес жарақатта ең дҧрысы 5%-ды иодтың спирттегі ерітіндісін пайдаланған жӛн болады. Жарақатты дезинфекциялық ерітіндімен ӛңдеген соң оны антибиотики бар эмульсиямен майлайды немесе 60°-ды спиртте малынған таңғыш жапсырады. Қҧтырған немесе қҧтырғанға кҥдікте жануар тістегенде жарақатты дереу ӛңдеген соң медициналық мекемеге қаралуы керек. Егер жарақат алған адамда біраз уақыт ӛткен соң дене қызуы кӛтерілсе немесе жарақат орны асқынса дереу медициналық мекемеге қаралуы керек. жүктеу/скачать 1,94 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|