Бағдарламасы «Биологиялық қауіпсіздік»

147 
 
Сабақтың  тақырыбы:  Жҧқпалы  аурулардан  сақтандыру  шараларының 
әдістемелері.  
Сабақтың мақсаты:   Жҧқпалы аурулардың арнайы шараларын жҥргізу кезіндегі 
ерекшеліктерді меңгеру. Жҧқпалы аурулардан сақтандыру шараларын ҧйымдастыра 
білу.  
 
Тапсырмалар:  
1. Жҧқпалы аурулардың таралуына және оларды болдырмау жолдарын 
қарастыратын сақтандыру шараларының мемлекеттік жҥйесін талдау. 
2. Жҧқпалы ауруларды балау әдістерін ҥйрену.  
3.Жҧқпалы аурларды жою жолдарын талду . 
4. Індет ауруларының арнайы шараларды білу. 
 
                                                     Сабақтың мазмұны 
 
Індетке қарсы шаралар жҧқпалы аурулардың шығуына және олардың таралуына 
жол бермеуге бағытталады; ауру шыққан шаруашылықта сауықтыру шаралары және
 
адамдарды жҧқпалы аурулардан қорғау қарастырылады. 
 
Жҧқпалы  аурулардың  таралуына  және  оларды  болдырмау  жолдарын 
қарастыратын сақтандыру шараларының мемлекеттік жҥйесі: 
1.  Шекараны шетелден енетін аурудан қорғау; 
2.  Жануарларды,  шикізат  және  мал  ӛнімдерін  тасымалдау  кезіндегі 
ветеринарлық-санитарлық қадағалау; 
3.  Базарлардағы ветеринарлық-санитарлық қадағалау; 
4.  Ет 
ӛнімдерін  ӛндіретін  және  шикізат  ӛнімдерін  ӛңдейтін 
ӛндірістердегі ветеринарлық-санитарлық қадағалау; 
5.  Мал шаруашылығын аурудың енуінен қорғау; 
6.  Насихаттау жҧмыстары. 
 
Жалпы сақтандыру шараларына ветеринарлық-санитарлық және ҧйымдастыру-
шаруашылық жатады: 
1.  Жануарларды тасымалдау кезінде қорғау-тосқауыл қою шаралары; 
2.  Шаруашылыққа  жаңадан  әкелінген  жануарларды  сақтандыру  мақсатында 
карантиндеу; 
3.  Жануарларды тҧқым қуалайтын тӛзімділігіне сәйкес селекциялау; 
4.  Дҧрыс азықтандыру және бағып-кҥту; 
5.  Ветеринарлық бақылау, оқшаулау және ауру малдарды емдеу; 
6.  Дезинфекция, дезинсекция, дератизация; 
7.  Қидан тазарту; 
8.  Жайылымның санитарлық жағдайы; 
9.  Мал шаруашылығында шектелген циклды сақтау; 
10. Жҧмыскерлерді арнайы киімдермен қамтамасыздандыру; 
11. Мал қораларын ветеринарлық-санитарлық талаптарға сәйкес салу. 
 
Арнайы  шаралар  нақтылы  бір  жҧқпалы  ауруға  қарсы  бағытталатын  жҥйелі 
шаралар тҥрінде жҥргізіледі: 
1. Арнайы балау зерттеулерін жҥргізу (туберкулинизация, серологиялық балау); 
2. Емдік-сақтандыру заттар; 
3. Иммундеу-сақтандыру-вакциналар, қансарысулары, имуноглобулиндер. 

148 
 
 
Жануарларды жҧқпалы аурулардан сақтандыру ҥшін арнайы препараттар 
қолданылады, олар: 
1.  Тірі вакциналар; 
2.  Вакциналар; 
3.  Химиялық вакциналар; 
4.  Анатоксиндер. 
 
Вакциналардың 
тҥрлері: 
моновакциналар, 
поливаленттілер, 
ассоциирылынғандар. 
 
Жануарларды  вакцинациялау  тәсілдері:  парентеральдық,  ауыз  арқылы 
(энтеральдық), аэрозольдік. 
 
Иммунитет  –  организмнің  генетикалық  болмысы  ҥшін  бӛгде  заттардан,  оның 
ішінде зардапты микробтардан қорғану қабілеті. Иммунитеттің қалыптасуына бҥкіл 
организм біртҧтас жҥйе ретінде қатысады. Иммунитеттің тҥрлері: 
 
Белсенді, енжар 
 
Туа біткен, жерде пайда болған 
 
Табиғи, жасанды. 
 
 
  Антиген – организмге енген кезде арнайы (спецификалық) антиденелер 
қҧрайтын  және  олармен  ӛзара  қатысу  қабілетін  танытатын  коллоидтық  заттарды 
антигендер деп атайды. Бҧл қасиеттер белоктарға тән. Сондықтан бӛгде белоктарды 
және  қҧрамында  солар  бар  сарысуларды,  токсиндерді,  бактерияларды,  вирустарды 
да толық қҧнды антигендер дейді. 
 
Антидене.  Антигендер  енгенде  жоғары  топтағы  жануарлардың  лимфоидтық 
клеткаларының 
шығаратын 
спецификалық 
белоктарын 
айтады. 
Сәйкес 
антигендермен  әрекеттесе  отырып  антиденелер  оларды  зиянсыздандыруды 
қамтамасыз етеді. 
 
Балау әдістері 
 
Жҧқпалы  ауруларды  балау  кешенді  тҥрде  жҥргізіледі,  бҧл  кешен  мынандай 
қҧрама  бӛліктерден тҧрады: 
 
1. Індеттанулық – толық індеттік жағдайды анықтауға бағытталған. 
 
2. Клиникалық 
 
3. Патологиялық-анатомиялық 
 
4. Бактериологиялық 
 
5. Вирусологиялық 
 
6. Биологиялық 
 
7. Серологиялық 
 
Жҧқпалы ауруларды балауға серологиялық реакциялар кеңінен пайдаланылады. 
Серологиялық  реакциялар  антиген  мен  антиденелердің  организмнен  тыс  ӛзара 
әрекеттесуінің 
нәтижесінен 
туындайды. 
Серологиялық 
әдіспен 
ауру 
қоздырушысына  қарсы  антиденелерді  айқындау  ҥшін  қан  сарысуы  АР,  ПР,  КБР 
тексеріледі. Жҧқпалы  аурулардан  сау  емес  шаруашылықта  ветеринарлық  тексеру, 
термометрлеу, серологиялық және аллергиялық зерттеулер жҥргізеді. Жануарларды 
жалпылай зерттеудің нәтижесінде оларды 3 топқа бӛледі: 
8.  Нағыз ауру малдар – емдейді немесе жояды; 

149 
 
9.  Ауруға қауіптілер – оларды бӛлек оқшаулап, қосымша зерттейді; 
10.  Бақылайды, балайды, иммундейді. 
 

жүктеу/скачать 1,94 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: