Бағдарламасы syllabus семестр 5 оқу аптасынан және сессия аптасынан тұрады. Пәннің көлемі кредитті құрайды
-ОЖСӨЖ тақырыбы: Сынның сатиралық жанрлары. СӨЖ
жүктеу/скачать 0,96 Mb.
|
Қазақ әдеби сынының тарихы, З.Ж.Мүтиев
- Бұл бет үшін навигация:
- Шығармашылық портреттің теориялық жағы.
- 10-СОӨЖ тақырыбы
- Алтыншы апта №6 дәрістің тақырыбы: Эстетикалық сындар. Қарастырылатын мәселелер
| 9-ОЖСӨЖ тақырыбы: Сынның сатиралық жанрлары.
СӨЖ тақырыбы: Сынның сатиралық жанрларының негізгі ерекшеліктері. №5 практикалық сабақтың тақырыбы: Шығармашылық портреттің теориялық жағы. Тапсырмалар: Ұлы Отан соғысынан кейінгі дәуірдегі әдебиетіміздегі өрлеу. Әдебиет пен өнер туралы идеологиялық қаулы-қарарлар. 3. Көркем шығарманы поэтикалық талдау 10-СОӨЖ тақырыбы: Шығармашылық портрет туралы түсінік СӨЖ тапсырмалары: Өз ойыңнан шығармашылық портрет жаса Есеп беру түрі: Конспектілеу Әдебиеттер (негізгі, қосымша): 1. Т.Кәкішев. Сын сапары, А. 1971. 2. К.Сыздықов. М.Әуезов - әдебиет сыншысы, А. 1973. 3. Б.Бурсов. Критика как литература, «Звезла»., 1973 №6, 207-б. 4. В.Кожинев. Критика как компонент литературы, М. 1976. 5. Л.Новиченко. Критика есть література, «Вопросы литературы», 1971, №10, 5-б. 6. К.Сейдеханов. Әдебиет жанашыры, А.1972. 7.А.В.Луначарский. Шығармалар жинағы, 8 том, 1967, 122 б. Алтыншы апта №6 дәрістің тақырыбы: Эстетикалық сындар. Қарастырылатын мәселелер: Эстетика - әдемілік туралы ғылым. Эстетикалық сындар дегеніміз не? Эстетикалық сындардың қызметі. Бағзы замандардан өнермен талғам қатар жүрген жақсы мен жаманның, ізгілік пен зұлымдықтың, сұлулықпен ажарсыздықтың ара жігін ажырататын танымділік, парасат әрқашан әділдік туын тіккен. Бұл процесс халақтық эстетикада ғана емес, көне замандағы түркі ескерткіштерінде, орта ғасырлық жазбаларда, Алтын Орда замандардағы қазақ хандығы тұсындағы жыраулардың, шешен билердің туындыларында, жарғыларында кездеседі. Көне дәуірдегі туындылардың көркемдік сипатына Б.Кенжебаев пен Ә.Марғұлан Ұлы отан соғысына дейінгі екезеңде көңіл аударды. Әл Фараби араб ақындары шыңғарма жазғанда міндетті түрде қалыптласқан ережелерді басшылыққа алғандарын айтады. Әл- Фараби көне түркі заманымен келесі кезең бастаулар өлі арада өмір сүпргендіктен оның осы екі этапқа да қатысы бар екенін естен шығармау керек. Әр әдеби шығарма – белгілі бір дәрежеде көркем дүние. «Әдебиет – өмірді сөз арқылы көркем бейнелейтін өнер». Өнер түрлерінің ішінде сөз өнері есте жоқ ескі заманнан келе жатқан ең көнесі де, ең бастысы да. Барлық уақыттарда да сөз өнеріне ерекше мән беріліп келген. Сөз өнерімен айналысқан ақын-жазушылардың қоғамдық беделі аса жоғары болған. Ғасырлардан ғасырларға ұласқан сөз өнері әдебиеттің қасиетін қасиетін оның көркемдік жақтары айқындайды. Қандай да бір жақсы идеялар өзіне сай көркем формада айтыла алмаса, ол әдебиет емес. Сол себепті де көркем әдебиеттің өнер туындысы ретінде көркемдік сипаттарын ашып көрсету – әдеби сынның басты мақсаты. Жаңа туындының көркемдік дәрежесін, оның осмы саладағы жаңашылдығын, қосқан үлесін анықтау – сыни талдауларға қойылатын басты талаптар. Әдебиет сөз өнеріне жататындықтан оны әдебиеттану ғылымымен бірге эстетика ғылымы да зерттейді. «Эстетика – әдемілік туралы ғылым» болғандықтан, әдеби сын эстетика ғылымының жетістіктерін де өз қызметінде барынша пайдаланып отырады. Көркем шығарма эстетикалық талдаулар жасау сыншының өнер туралы жан-жақты білімдар, эстетикалық түйсігінің, талғамының жоғары болуын талап етеді. Жалпы, эстетикалық сындардың болуы – әдеби ой-пікірдің кемелдік дәрежеге жеткендігінің де белгісі. Кезінде В.Г. Белинскийдің әдебиетке тек эстетикалық сындар керек деп талап қойғаны белгілі. «Шығарманың эстетикалық қадір –қасиетінің дәрежесін анықтау сынның бірінші ісі болу керек. Шығарма эстетикалық талдауды көтермесе, оны тарихи тұрғыдан сынаудың да қажеті жоқ.» - деп жазған болатын ұлы сыншы. Өз ойын шығарма тек өнер туындысы болу мақсатымен жазылып, әлеуметтік өмірдің қан-тамыры соғып тұрған мазмұнсыз болса, онда жасанды түрде суреттелген формалардың ешқандай құны болмайды деп жалғастырады. Плехановтың эстетикалық талдаулар сыни зерттеудің жоғары сатысында – екінші актісінде болады деген пікіріне жоғарыда тоқталып кеттік. Сонымен эстетикалық талдаулар жасау – әдеби сынның идеалы. Әдеби шығармада ең алдымен, көркем тілмен жазылып, көркемдік қасиеттерге ие болып, оқырмандарды эстетикалық жағынан тәрбиелеу оның басты мұраттарының бірі саналса, осы қаншалықты дәрежеде жүзеге асты деген негізгі мәселені тек эстетикалық талдаулар жасау арқылы ғана шешуге болады. Мұндай талдаусыз көркем әдебиеттің шын өнер туындысы, немесеемес екендігін анықтау мүмкін емес. Дәрістің топтама-тәсімі ( тірек конспектісі немесе тезистер) жүктеу/скачать 0,96 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|