Бағдарламасы syllabus семестр 5 оқу аптасынан және сессия аптасынан тұрады. Пәннің көлемі кредитті құрайды
жүктеу/скачать 0,96 Mb.
|
Қазақ әдеби сынының тарихы, З.Ж.Мүтиев
- Бұл бет үшін навигация:
- 6-СОӨЖ тақырыбы
- Әдебиеттер (негізгі, қосымша)
- Төртінші апта №4 дәрістің тақырыбы: Әдеби сынның принциптері. Қарастырылатын мәселелер
| 5-ОЖСӨЖ тақырыбы: Айтыс мақала
СӨЖ тақырыбы: Теориялық және ғылыми мақала. №3 практикалық сабақтың тақырыбы: Проблемалық мақала Проблемалық мақаланың өзге мақалалардан айырмашылығы. Оның қамтитын негізігі мәселелері 6-СОӨЖ тақырыбы: Мақала туралы толық түсінік Үй тапсырмасы: Мақала жазудағы ережелерге сипаттама беру. СӨЖ тапсырмалары: Қалаған тақырыбыңда мақала жазу Есеп беру түрі: Мақала жазу. Әдебиеттер (негізгі, қосымша): 1. О.Сәрсенбаев. Әдеби сын және оның көркемдік қасиеті. «Қазақ әдебиеті», 1983, мамыр. 2. Ю.Суровцев. О научно-публицистической природе критики. «Зведа», 1975, №4, 192-б. 3. В.Г.Короленко. Он томдық шығармалар жинағы, Х том, М, 1956, 484-б. Төртінші апта №4 дәрістің тақырыбы: Әдеби сынның принциптері. Қарастырылатын мәселелер: Әдеби сын принциптері дегеніміз не? Әдеби сынның негізгі принциптері Әдеби сын принциптерінің маңызы Әдеби сының өрістеуіне біздің елімізде шығып тұратын ҚР Ғылым Академиясы хабарлары бар. «Жұлдыз», «Қазақ әдебиеті», «Жалын», «Таңшолпан» сияқты әдеби газет-журналдар да үлкен үлес қосып келеді. Сынның жазба әдебиетке тән жанр екені онымен үзеңгі қағыса тарихи эстетикалық сахнаға шығатыны көркем әдебиеттің бүгінгісіне назар аударып, келешегіне барлау жасайтыны, алынбаған шеберлік қамалдарын нұсқайтыны жаңалықтың жаршысы болып, қалың жұртшылыққа әдебиеттің әлеуметтік мәнін түсіндіретіні, насихаттайтыны теориялық тұрғыдан анық тұжырымдалған шығармалар. Алайда әсемдікті танып білу, оны ардақтау, сұлулықтың сырын ашып, ажарсыздық пен келіссіздікті мінеу сияқты эстетикалық түсініктер халық творчествасына оның ауыз әдебиетіне жат па? Әрине жоқ. Сыншының әдебиетті талдаушылық, бағалаушылық қызметінде басшылыққа алып, ұстанып отыратын қағидалар бар. Олар әдеби сынның принциптері деп аталады. Жалпы алғанда, принцип дегеніміз зерттеу барысында басынан бастап басшылыққа алынып отыратын идея, негізгі идея. Таратыңқырап айтсақ, теорияның тірек болар негізі, қалыптасқан ережесі, танып-білу заңы, сыншының нақтылы жағдайларда ұстанатын тәртібі.Әдеби сыннның барлық жақтарына тікелей қатысты жалпыға ортақ, қалыптасқан негіздері, сыпатын анықтайтын талаптары, ережелері. Сонымен принциптің әдебдиетті талдау ұғымында оның барлық салларына тікелей қатысы бар, ортақ, орталық ереже, ғылыми жүйенің негізі екендігі көрінеді. Әдеби сыннның принциптері – сынның әдебиетті талдаудағы оқырмандарды эстетикалық тұрғыдан тәрбиелеудегі бүкіл мазмұнын, бағытын, ұйымдастырылуын, әдістерін айқындап отыратын негізгі ғылыми қағидалар. Олар әдебиетті зерттеу істерінде жеке дара қолданылмайды, бір-бірімен тығыз байланывста болып, көбіне бірлікте пайдаланылады. Олар сыншылық қызметтің барысында жалпы әдеби талдауларға ортақ сыпат танытады. Сондықтан да қажетті принциптерді жақсы білу, қатаң ұстану – сыншылық қызметтің дұрыс бағытта, жемісті болуының бірден-бір шарты. Бұл принциптер әдебиеттің сынымен ғылымымен бірге пайда болып, қалыптасқан, әбден сыннан өткен бірден-бір ғылыми жолсеріктер болып табылады. Олар белгілі бір дәрежеде сол ғылым саласының даму деңгейін де аңғартады. Әдеби сынның принциптерін шартты түрде екіге бөлуге болады. Бірінші топқа сынның бағытын, мазмұнын айқындауға қатысты принциптер кіреді. Олар: -Идеялылығы; -Шыншылдығы; -өмірмен байланыстылығы; -халықтығы; -ғылымилығы; -тарихшылдығы; Екінші топқа сынды жүргізудің әдістеме(методика) жақтарына қатысты құралдарын (газет, журнал, жинақ, т.б.), жанрлық түрлерін (рецензия, мақала, фельетон, дөңгелек стол, сұрақ-жауап,т.б.), аудитория ерекшеліктерін ескеруге қажетті, яғни оның тиімділігін арттыруға көмектесетін принциптер жатады. Олар: -жауынгерлігі; -жүйелілігі, жинақтылығы (комплектілігі); -түсініктілігі; -оқырмандар аудиториясын ескеріп отыру; -ұтымдылығы, ыңғайлылығы (оптимальность); -әсерлілігі; -актуалдығы,т.б. Бұл принциптер бір-бірімен тығыз байланысты өмір сүреді. Әдетте аражігін ажыратудың өзі қиынға соғады. Сыншылдық тәжірибеде принциптер біртұтас ережелер жиынтығы ретінде әрекет етеді. Дәрістің топтама-тәсімі ( тірек конспектісі немесе тезистер) жүктеу/скачать 0,96 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|