Бағдарламасының титулдық парағы Нысан пму ұс н 18. 3/30

                                                                                        

Жұмыс оқу

бағдарламасының

титулдық парағы

Нысан

ПМУ ҰС Н 7.18.3/30

                                                                     

                                                          

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі

С. Торайгыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

Химия және химиялық технологиялар кафедрасы

«Химия» пәнінен 

5В060800 - Экология мамандығының студенттеріне арналған  

ОҚУ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ

Павлодар

БЕКІТЕМІН

ОІ жөніндегі проректор

 _________ Пфейфер Н.Э.

 20___ж. «___»__________

Құрастырған: _________________ х.ғ.к., аға оқытушы А.К. Колпек 

Химия және химиялық технорлогиялар кафедрасы

«Химия» пәні бойынша

5В060800 – Экология мамандығының студенттеріне арналған  

ОҚУ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ

Жұмыс   бағдарламасы   мамандықтың   Мемлекеттік   жалпыға   міндетті   білім   беру

стандарты   3.08.323   –   2006   және   РОӘК-ң   22.06.2006   ж.   бекітілген   типтік

бағдарламасы негізінде әзірленген 

   

 

20___ж. «___» ________ кафедра отырысында ұсынылған №___ хаттама

Кафедра меңгерушісі _______ Жапаргазинова  К.Х. 20___ж. «___»___________

Химиялық технологиялар және жаратылыстану факультетінің оқу-әдістемелік 

кеңесімен құпталған  200_ж. «_____»____________ №____ хаттама 

ОӘК төрайымы _____________ Буркитбаева У.Д. 20___ж «___»___________ 

КЕЛІСІЛГЕН 

Факультет деканы__________________ Ахметов Қ.Қ. 20___ж. «___»________

МАҚҰЛДАНДЫ:

ОҮЖжӘҚБ бастығы

 ____________ 

А.В. Варакута

  

20__ж. «_____»_______

Университеттің оқу-әдістемелік кеңесімен құпталған  

20__ж. «___»______________  №____ хаттама

 

 

 

Мамандықтың мемлекеттік жалпыға

міндетті білім беру стандарты және

типтік бағдарлама негізінде

әзірленген жұмыс оқу бағдарламасын

бекіту парағы

Нысан

ПМУ ҰС Н 7.18.3/31

1 ПӘННІҢ МАҚСАТЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ

Пәннің   мақсаты   –  студенттерге   маңызды   бейорганикалық   және

органикалық заттар, олардың классификациясы, құрылысы, олардың құрылымын

анықтау   метологиясы,   химиялық   қасиеттері   және   гентикалық   өзара   қатынасы

туралы фундаменталды білім беру.  

Пәннің міндеті –  студенттерге негізгі бейорганикалық және органикалық

молекулалар   кластарының   құрылысына   байланысты   химиялық   өзгерту

заңдылықтары туралы түсінік қалыптастыру және тірі ағзада жүретін процестерді

зерттеген кезде осы білімдерді негіз ретінде қолдану болып табылады. 

 

Пәнді оқу нәтижесінде студенттерде:  

 - маңызды бейорганикалық және органикалық заттардың классификациясы,

құрылысы,   маңызды   алу   жолдары,   химиялық   қасиеттері,   биологиялық   рорлі,

оларды анықтау, өндірісте және медицинада қолданылуы жайлы түсінік болу;

-   химиялық   қосылыстардың   классификациясымен,   олардың   химиялық

түрлендірілуімен, физика – химиялық   қасиеттерімен байланысты сұрақтар мен

мәселелерді шешуді білу;  

-  биологиялық   белсенділік,   қасиеттері   мен   қосылыстардың   құрылысы

арасындағы   қатынасты   анықтауға,   биологиялық   белсенді   заттарды   алуға,   бөлу

және идентификациялау әдістерін анықтауға икемді болу.   

2 Пререквизиттер 

Осы пәнді меңгеру үшін төмендегі пәндерді меңгеру кезінде алынған білім,

икемділік және машықтар қажет:

1.

Мектептегі химия курсы

2.

Математика.

3.

Физика

3 Постреквизиттер 

Пәнді   меңгеру   кезінде   алынған   білім,   икемділік   және   машықтар

 

келесі

пәндерді меңгеру үшін қажет:

1. Биохимия

2. Молекулалық биология

3. Экология

4 Пәннің мазмұны 

4.1 ПӘННІҢ ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАРЫ

№

р/с

Тақырыптар атауы 

Сабақ түрлері бойынша

қарым-қатынастық сағаттар

саны

Дәріс.

Лаб.

ОСӨЖ

1

2

3

4

5

1

Кіріспе.  Жалпы   химия.   Негізгі

заңдар.

1

- 

4

2

Атом   қүрылысының   қазіргі   теориясының

эксперименталдық негізі.

1

 3

4

3

Химиялық байланыс.

1

2 

4

4

Химиялык   реакциялардың   жылдамдығы   және

оны анықтаушы факторлар.

1

2

4

5

Ерітінділердің жалпы қасиеттері.

1

2

4

6

Тұздар гидролизі.

1

2

4

7

Координациялық қосылыстар.

1

 -

4

8

Негізгі топша элементтерінің химиясы. Сутек.

Оттек.

1

 -

4

9

Галогендер.

1

-

4

10 Күкірт тобының элементтері.

1

-

4

11 Азот тобының элементтері.

1

-

4

12 Фосфордың оттекті қышқылдары мен олардың

тұздары.

1

-

4

13 Көміртек тобының элементтері.

1

-

4

14 Бор тобының элементтері.

1

-

4

15 S-элементтер.   S-элементтерге   жалпы

сипаттама. Ауыспалы элементтер химиясы.

1

4

4

Барлығы:

15

15(30)    60

4.2 Пән тақырыптарының мазмұны

1.   Тақырып     Кіріспе.  Негізгі   заңдар.  Заттар   массасының   сақталу   заңы,

еселі қатынас заңы, қүрам түрақтылық заңы, көлемдік қатынастар заңы. Авогадро

заңы. Қүрамы тұүрақты және ауыспалы қосылыстар. Газ жүйелер. Газ заңдары.

Идеал   газ.   Газ   тұрақтысы.   Менделеев-Клапейрон   теңдеуі.   Газдардың

салыстырмалы тығыздығы.

2.   Тақырып

 

 

Атом   қүрылысының   қазіргі   теориясының

эксперименталдық  негізі.  Ядро және электрон қауызы. Атомның планетарлық

моделі және Бор постулаттары, модельдердің қарама қайшылықтары. Атомның

квантмеханикалық   моделі.   Квант   сандары,   олардын   өозгеру   шектері.   Квант

сандарының мәні. Атомдық орбитальдар. s-, р-, d-, f- атомдық орбиталдар түрлері.

Атомдардың   электрон   қауызын   толтыру.   Паули   принципі   мен   Хунд  ережесі.

Валенттік   электрон.   Электрон   қауызының   құрылысының   периодтылығы.

Элементердің электртерістіктері. Периодтық заңның мазмұны. Д.И.Менделеевтің

белгісіз элементтердің қасиеттерін алдын-ала болжап айтуы. Периодтық заңның

қәзіргі интерпретациясы.

3.

   

Тақырып  Химиялық   байланыс.  Химиялық   байланыстар   табиғаты.

Валенттік  байланыс.   Атомдық   орбиталдардың   бүркесу   қабілеттіліктері   және

байланыстар,   байланыс   реті.   Химиялық   байланыстар   сипаттамалары   –

энергиясы, үзындығы, полюстілігі. Донорлы - акцепторлы әрекеттесу. Химиялық

коваленттік   байланыстың   бағытталуы   мен   қанымдылығы.   Иондық

байланыс.Сутектік   байланыс.   Молекула   аралық   әрекеттесу.   Ван-дер-Ваальс

күштері.

 

Химиялық   реакцияның   жүруінің   негізгі   зандылықтары.

Термодинамиканың бірінші бастамасы. Термохимия. Энтальпия туралы  ұғым.

Эндо-   және   экзотермиялық   реакциялар.   Гесс   заңы.   Реакцияның   жылу

эффекттерін есептеу. Термодинамиканың екінші бастамасы. Энтропия  үғымы.

Гиббс энергиясы.

4.   Тақырып  

 

Химиялық   реакциялардың   жылдамдығы   және   оны

анықтаушы   факторлар. 

Реакция   жылдамдығының   реагенттердің

концентрациясына   тәуелділігі.   Вант-Гофф   ережесі.   Химиялық   тепе-тендік.

Қайтымды   және  қайтымсыз   химиялық   реакциялар.   Химиялық   тепе-теңдік

константасы  өзгеруіне   орай   химиялық   тепе-теңдіктің   ығысуы.   Ле-Шателье

принципі.

5. Тақырып  Ерітінділердің жалпы қасиеттері.  Еріткіш және еритін зат.

Ерігіштік.   Қаныққан,   қанықпаған,   аса   қаныкдан,  сүйытылған   және   концентрлі

ерітінділер.   Идеалды   ерітінді   туралы   ұғым.  Осмос.   Судың   молекуласының

электрондық   құрылысы   мен   құрылымы.  Электролиттердің   сулы   ерітінділері.

Еріген заттардың электролиттік  диссоциациясы. Әлсіз және күшті электролиттер.

Электролиттің константасы және диссоциациялану дәрежесі. Сүйытылу заңы.

6. Тақырып  Тұздар   гидролизі.  Гидролиздену константасы мен дәрежесі.

Тотығу-тотықсыздану   процестері   -электрондарды   тасымаддау   реакциялары.

Тотықтырғыштар   мен  тотықсыздандырғыштар.   Ерітінділер   мен  балқымалардың

электролизі.

7.   Тақырып  Координациялық   қосылыстар.  Комплексті   қосылыстар

химиясы. Номенклатурасы. Құрылымы және қасиеттері.

8. Тақырып Негізгі топша элементтерінің химиясы. Сутек. Оттек.

Сутек.   Сутектің   жалпы   сипаттамасы.   Периодтық   жүйедегі   сутектің  орны.

Атом   құрылысы.   Валенттік   және   атомдардың   тотығу   дәрежелері.  Сутектің

физикалық   және   химиялық   қасиеттері.   Негізгі   физикалық  қасиеттері.   Сутек   -

тотыксыздандырғыш.   Сутектің   табиғатта   болу   түрлері.  Бос   күйіндегі   сутекті

зертханада және өнеркәсіпте алу әдістері. Сутектің колданылуы.

Оттек. Жалпы сипаттамасы. Периодтық жүйедегі оттектің орны, атомы мен

молекуласының   құрылысы   Оттектің   физикалық   және   химиялық   қасиеттері.

Оттектің   лабораторияда   және   өнеркәсіпте   алыну   жолдары.   Озон,  молекула

құрылысы,   оның   қасиеттері   және   практикалық   маңызы.  Сутектің   оттекпен

манызды қосылыстары. Сутек пероксиді. Молекула құрылысы, алынуы, қасиеттері

және практикалық маңызы.

9. Тақырып  Галогендер.  Топ  элементтеріне   жалпы  сипаттама.  Атомдар

құрылысы.   Топ   бойынша   элементтердің   атомдық   радиустары,   электрон

тартқыштары, электртерістіктерінің өзгеруі. Валенттік және атомдардың  тотығу

дәрежелері.   Атомдардың   ең   жоғары   тотығу   дәрежелеріне   сай   келетін

қосылыстарының   түрақтылығының   топ   бойынша   өзгеруі.   Галогенсутектер.

Физикалық, химиялық қасиеттері. Фторсутек қышқылының ерекшеліктері.

10. Тақырып  Күкірт тобының элементтері.  Топ элементтеріне жалпы

сипаттама.   Атом   құрылысы.   Топ   бойынша   элементтер   қасиеттерінің   өзгеруі.

Жай   заттардың   тотықсыздандырғышьық   және   тотықтырғыштық   қасиеттері.

Молекулалардың   құрылысы.   Оксидтер.   Олеум.   Күкірт   диоксиді.   Күкірт

қышқылы, халық шаруашылығындағы маңызы. Сульфаттар және сульфиттер.  

11.   Тақырып  Азот   тобының   элементтері.  Топ   элементтеріне   жалпы

сипаттама. Атом құрылысы. Топ бойынша элементтер қасиеттерінің өзгеруі.

Жай   заттардың   тотықсыздандырғышьық   және   тотықтырғыштық   қасиеттері.

Молекулалардың құрылысы. Элементтердің табиғатта кездесетін формалары.

Аммиак.   Аммикатың   қасиеттері,   қолданылуы.   Азот   оксидтері.   Азот

қышқылы. Азот қышқылының қолданылуы. Патша сұйығы.

12. Тақырып Фосфордың оттекті қышқылдары мен олардың тұздары.

Ақ   және   қызыл   фосфордың   реакцияға   қабілеттілігі.   Қазақстан   фосфориттері.

Фосфордың оттекті қышқылдары мен олардың тұздары.  

13. Тақырып  Көміртек тобының элементтері.  Топ элементтеріне жалпы

сипаттама. Атом құрылысы. Топ бойынша элементтер қасиеттерінің өзгеруі.

Жай   заттардың   тотықсыздандырғышьық   және   тотықтырғыштық   қасиеттері.

Молекулалардың құрылысы. Элементтердің табиғатта кездесетін формалары.

Көміртек   оксидтері.   Көмір   қышқылы,   корбонаттар.   Көмір   қышқылының

қоршаған   ортаға   әсері.   Кремний   және   оның   қосылыстары.   Силикаттар.

Цианидтер және циансутек қышқылы. Олардың улылығы.      

 

14.   Тақырып  Бор   тобының   элементтері.  Топ   элементтеріне   жалпы

сипаттама. Атом құрылысы. Топ бойынша элементтер қасиеттерінің өзгеруі.

Бор   және   алюминийдің   ерекше   қасиеттері.   Қазақстандағы   бор   және

алюминий кендері. Элементтер оксидтері. Химиялық қасиеттері. Комплексті

қосылыс түзуі.  

 

15. Тақырып S-элементтер. S-элементтерге жалпы сипаттама. Ауыспалы

элементтер   химиясы.   Металдардың   химиялық   активтілігі.   Гидридтер.   Литий   –

цезий элементтерін алу. Олардың тұздары. Натрий және калий хлоридтері. Сақар.

Глаубер   тұзы.   Тұздардың   қолданылуы.   Марганец,   темір,   хром,   мырыш,   мыс,

сынап, күміс, кадмий, алтын. Элементтерге жалпы сипаттама. Қазақстандағы кен

орындары. Алыну принциптері.  

 

 

 

 

4.3 Лабораториялық жұмыстардың мазмұны

4.4 Студенттің өздік жұмысының мазмұны   

4.4.1 СӨЖ түрлерінің тізімі 

№

 СӨЖ түрі

 Есеп беру

формасы

Бақылау

 түрі

 Сағат

көлемі

1 Дәрістік

сабақтарға

дайындық

Сабақтарға

қатысу

8

2 Лаборатория

лық

сабақтарға

дайындық

Қажетті

кестелерді   және

т.б. дайындау.

ЛЖ лұқсат

алу 

15

ЛАБОРАТОРИЯЛЫҚ ЖҰМЫСТАРДЫҢ МАЗМҰНЫ

№

р/с

Тақырыптардың

аттары

Лабораториялық

жұмыстардың мазмұны

Сағатта

р саны

1

Атом қүрылысының 

қазіргі теориясының 

эксперименталдық негізі.

1. Техника қауіпсіздік 

ережелері. 

2. Периодтық жүйедегі 

элементтер қасиеттерінің

өзгеруі  

3

2

Химиялық байланыс.

Химиялық реакцияның 

жүруінің негізгі 

заңдылықтары. 

Энтальпия.

2

3

Химиялык реакциялардың

жылдамдығы және оны 

анықтаушы факторлар.    

Химиялық 

реакциялардың 

жылдамдығы. Химиялық 

тепе-теңдік

2

4

 Ерітінділер

Ерітінділер 

концентрациясы. Әртүрлі 

концентрациядағы 

ерітінділерді дайындау

2

5

Тұздар гидролизі

Әртүрлі ортада 

тұздардың 

гидролизденуі.  

2

6

S-элементтер.

1. Мырыштың 

эквиваленттік массасын 

анықтау

2. Тотығу тотықсыздану 

реакциялары.

4

7

   Барлығы:

15 (30)

3 Үйге берген 

тапсырманы 

орындауға

Жұмыс дәптері

Сабақтарға

қатысу

15

4 Семестрлік 

тапсырмалар

ды дайындау

Отчет 

Қорғау

12

5 Бақылау іс – 

шараларға 

дайындық

МБ 1, МБ 2,

аралық

бақылау

және т.б. 

10

  Барлығы:

60

4.4.2 Студенттердің өздігінен оқуына бөлінген тақырыптардың тізімі 

1.  Атомның   планетарлық   моделі   және   Бор  постулаттары,   модельдердің

қарама қайшылықтары. Атомның квантмеханикалық моделі.

Ұсынылатын әдебиеттер: [1,3,4,6]

2.  Химиялық   байланыстар   сипаттамалары   –   энергиясы,   үзындығы,

полюстілігі.   Донорлы   -   акцепторлы   әрекеттесу.  Химиялық   коваленттік

байланыстың   бағытталуы   мен   қанымдылығы.  Реакцияның   жылу  эффекттерін

есептеу.   Термодинамиканың   екінші   бастамасы.   Энтропия  үғымы.   Гиббс

энергиясы.

Ұсынылатын әдебиеттер: [2,4,5,6,]

3.  Оттек. Жалпы сипаттамасы. Периодтық жүйедегі оттектің орны, атомы

мен молекуласының құрылысы Оттектің физикалық және химиялық қасиеттері.

Оттектің   лабораторияда   және   өнеркәсіпте   алыну   жолдары.   Озон,  молекула

құрылысы,   оның   қасиеттері   және   практикалық   маңызы.  Сутектің   оттекпен

манызды қосылыстары. Сутек пероксиді. Молекула құрылысы, алынуы, қасиеттері

және практикалық маңызы.

Ұсынылатын әдебиеттер: [2,3,5]

4. Атомдардың ең жоғары тотығу дәрежелеріне сай келетін қосылыстарының

түрақтылығының топ бойынша өзгеруі. Галогенсутектер. Физикалық, химиялық

қасиеттері. Фторсутек қышқылының ерекшеліктері.

Ұсынылатын әдебиеттер: [1,3,4,5]

5. Олеум. Күкірт диоксиді. Күкірт қышқылы, халық шаруашылығындағы

маңызы. Сульфаттар және сульфиттер.  

6. Элементтердің табиғатта кездесетін формалары.  Аммиак. Аммикатың

қасиеттері, қолданылуы. Азот оксидтері. Азот қышқылы. Азот қышқылының

қолданылуы. Патша сұйығы.

Ұсынылатын әдебиеттер: [2,3,6]

7.  Көмір қышқылы, корбонаттар. Көмір қышқылының қоршаған ортаға

әсері.   Кремний   және   оның   қосылыстары.   Силикаттар.   Цианидтер   және

циансутек қышқылы. Олардың улылығы.   

Ұсынылатын әдебиеттер: [1,2,3,5]   

 

8.  Қазақстандағы   бор   және   алюминий   кендері.   Элементтер   оксидтері.

Химиялық қасиеттері. Комплексті қосылыс түзуі. 

Ұсынылатын әдебиеттер: [1,3,4,6] 

 

9.  Қазақстандағы   бор   және   алюминий   кендері.   Элементтер   оксидтері.

Химиялық қасиеттері. Комплексті қосылыс түзуі. 

Ұсынылатын әдебиеттер: [2,4,5] 

 

10.  Натрий   және   калий   хлоридтері.   Сақар.   Глаубер   тұзы.   Тұздардың

қолданылуы. Марганец, темір, хром, мырыш, мыс, сынап, күміс, кадмий, алтын.

Элементтерге   жалпы   сипаттама.   Қазақстандағы   кен   орындары.   Алыну

принциптері. 

Ұсынылатын әдебиеттер: [1,2,5,6] 

 

 

5 Әдебиеттер тізімі

Негізгі  

1. Шабаров Ю.С. Органическая химия.- М.:Химия, 2000, 848 с.

8. Бірімжанов Б., Жалпы химия.-Алматы:ҚазҮУ,2001.- 744б.

3.  Ахметов Н.С. Неорганическая химия / М.: Высшая школа,

2003г. Неорганическая химия в 3т.: учебн. для студ. вузов/ под

ред. Ю.Д. Третьякова. / М.: Академия, 2004г. 

4. Карапетьянц М.Х., Дракин С.Н. Общая и неорганическая химия. - 4-изд.,

стереотип.- М.: Химия, 2000.- 592 с.

Қосымша  

5.   Общая   химия.   /   Под   ред.   В.Ф.   Тикавого.   –   Минск:

Университет, 2003г.

6.   Павлова   Н.Н.,   Фролова   В.И.   Практикум   по   общей   и

неорганической химии – М.: Дрофа, 2002г.

Мамандықтың жұмыс оқу

жоспарынан көшірме 

Нысан

ПМУ ҰС Н 7.18.3/32

 

0506086 – Экология мамандығының жұмыс оқу жоспарынан көшірме 

Химия пәні

 

Оқу

нысаны

Пәннің көп еңбекті

қажет етуі 

Семестр бойынша

бақылау

нысандары  

Семе

стр

Семестр бойынша студенттердің

жұмыс көлемі 

кре-

дит-

тер

академиялық

сағат 

кре

дит

тер

Аудиториялық сабақ

(ак. сағат)

СӨЖ

(ак. САғат)

Бар-

лығы

ауд СӨЖ емт сын

КЖ

-а

КЖ

-с

бар-

лығы

дәр пр.

зер

т

бар

лығы

ОСӨ

Ж

ЖОБ база-

сындағы  

іштей 

2

90

30

60

2

-

2

2

90

15

-

15

60

7,5

____ база-

сындағы  

сырттай

Кафедра меңгерушісі ______  Жапаргазинова К.Х. 20__ж. «___» ________