Байдуллаева Қазақтіліне аударғандар Н. М. Алмабаева, Г. Е. Байдуллаева, К. Е. Раманқұлов Мәскеу и з д а т е л ь с к а я г р у п п а «гэотар-медиа» 1 9

орналаскан. Ол 
Э
люминисцеленетін экранмен, 
О
конденсаторлы ауытқушы 
элементтерден және 
П
электронды зеңбіректен (штрихпен белгіленген) тұ- 
рады. Зебіре диод катоды сиякты қыздырушы катодтан және электрондарды 
үдететін фокустайтын арнайы электрондардан кұралған. Конденсатор плас- 
тинкаларына потенциалдар айырымы беріледі, таңбаларына байланысты 
электрондар шоғыры тік және көлденеңбағытта ауыткиды. Жинақталған және 
бағытталған электрондар шоғыры электронды сәулелі түтікшенің беті люми- 
нисценелетін экранға түседі, ондағы люминифорлар электрондар соғылған 
кезде жарыкталынады 
(катодолюминисценция).
Электрондар шоғыры экранда жарықталынған нүкте болып көрінеді. Ауыт- 
қушы конденсаторларға кернеуді біркелкі өзгерту аркылы нүктелері экран 
бетіне орын ауыстыруға болады. Люминофорлар кайта жарқылдану қасиетіне 
ие, электронды шоғыр бір нүктеден ауыткып кеткеннен кейін де олар жанып 
тұрады. Сол себептен нүктенің орын ауыстыруы экранда сызык түрінде бақы- 
ланады. Осциллографтың құрылымды сызбасы 23.8-суретте көрсетілген: Ус, 
X,
Ус, Ү —
күшейткіштер; 
КБ
— қоректендінру блогы; ШГ — шашырату генера­
торы; ЭСТ-электронды сәулелі түтікше. Сонымен катар синхранизация блогы 
бар. 23.9-суретте осциллографтың алдыңғы беті көрсетілген.
«Кіріс- 
Ү»
және «Жер» клеймаларына берілген сигналдар күшейтіледі және 
вертикал ауыткушы пластиналарға беріледі. Осциллограф экранда мүндай 
сигналдар вертикал түзу болып көрінеді. Сигналдың уақытқа тәуелділігін ба- 
қылау үшін жарық нүктеге көлденең бағытта бірдей уақытта біркалыпты қозға- 
лыс беру қажет. Периодты үдерісті жазып алу үшін нүкте аз уакыт аралығында 
экран бойынша солдан оңға карай ығысуы керек, кей жағдайда ол қысқа уа­
кыт аралығында қайта орнына келуі мүмкін. Сондыктан көлденең ауыткушы 
пластиналарға берілген кернеу ара тәріздес болуы керек (мысалы: 23.4-суретті 
караңыз, мұнда Т » т болу керек). Бүл максатта жұмыс істейтін кұрылғы — 
жайылу генераторы §23.3-та карастырылады.
Периодты үдеріс экранда тұрақты түрде көріну үшін жайылу жиілігін дәл 
аныктап алу керек: жайылудың бір периодына зерттелетін сигналдың бүтін 
мәні сәйкес келуі керек. Бұл шарт жайылудың синхранизация блогымен жүзе- 
ге асырылады. «Жиіліктер диапазоны» және «Бір қалыпты жиілік» бұрандала- 
ры жайылудың кажетті жиілігін беруге арналған.

Егер зерттеліп отырған үдеріс бір ретті 
немесе периодты емес болса кейбір ос­
циллографта күту режимі орындалады.
Бұл режим тек кажетті үдеріс болғанда 
ғана жұмыс істейді. «Жарык (Яркость)» 
және «Фокус» бүрандаларын айналдыру 
аркылы үдетуші электродтар арасындағы 
потенциалдар айырымы өзгертіледі, со- 
ның аркасында әр түрлі қаркындылыкка 
ие электрон шоғырларының түрлі аудан 
қимасы алынады. Бүл кезде жарык нүк- 
тесінің фокусы мен жаркылы өзгереді.
«Өс у» және «өс х» бұрандалары алынған 
бейнені тігінен және көлденең бағытта 
өзгерту үшін кажет. Қандай да бір шама- 
ның тәуелділігін аныктау үшін осы ша- 
маларға сәйкес электрлі сигналдар «кіріс 
у»
және «кіріс х» клеммаларына беріледі.
Бұл кезде жайылу генераторы косылмай- 
ды. Осы жолмен Лиссажу фигураларын 
(§7.3 караңыз), векторлы кардиограмма- 
ны (§14.5 қараңыз) алуға болады. «Кү- 
шейткіш» бұрандасы аркылы берілген сигналды күшейтеді. Бұл жағдайда 
осциллографтын экранында көрініс сәйкес бағытта созылуы немесе сығы- 
луы мүмкін.
Уакыт масштабына (калибровка) түзету жасау үшін кейбір осциллографтар- 
да белгілі генераторы орналастырылады, ол экрандағы дактын жаркылын пе­
риодты түрде өзгертеді. Осының аркасында кескінделген бейненің және оның 
бөлігінің үзактығын аныктауға болады. Электронды осциллографтын экра- 
нындағы бейнені суретке түсіріп алуға болады.
23.5. ЭЛЕКТРОНДЫ СТИМУЛЯТОРЛАР.
ТӨМЕНГІЖИІЛІКТІФИЗИОТЕРАПЕВТІ ЭЛЕКТРОНДЫ 
ҚОНДЫРҒЫЛАР (АППАРАТТАР)
Төменгі және дыбысты жиіліктегі физиотерапевті электронды қондыр- 
ғыларды (аппараттарды) кысқаша 
төменгі жииіктиер
деп атаймыз. Баска 
жиіліктегі аппараттарды жалпы мағынада 
жоғары жиіліктілер
деп атаймыз.
Медициналык аппаратгар — төменгі жиілікті электормагнитті тербеліс- 
тердін гармониялык және импульсті генераторлары екі топка бөлінеді: 

жүктеу/скачать 28,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: