Байдуллаева Қазақтіліне аударғандар Н. М. Алмабаева, Г. Е. Байдуллаева, К. Е. Раманқұлов Мәскеу и з д а т е л ь с к а я г р у п п а «гэотар-медиа» 1 9



Pdf көрінісі
бет115/387
Дата10.12.2023
өлшемі28,1 Mb.
#135579
1   ...   111   112   113   114   115   116   117   118   ...   387
(
11
.
2
)
11.1-сурет
Серпімді ыдысқа (артерияға) кан жүректен келеді, қан ағысының жыл- 
дамдығы 
Q
шамасына тен. Серпімді ыдыстан кан көлемдік жылдамдык ар- 
кылы перифериялык жүйелерге (артериолалар, 
капиллярлар) ағады. Жүйенің гидравликалык 

кедергісі тұрақты деп есептейміз. Бүл серіппелі 

ыдыстың шығар алдындағы катты кұбыр аркы- 
лы (
1 1 . 1
-суретті караңыз) жүзеге асырылады.
Оп


Қарапайым тендеу кұрайық (
1 1 . 1
-сурет):
dV
0 = 3 7 + 0 .’ 
(П.З)
бұл жүректен шыккан кан айналу жылдамдығы серіппелі ыдыстың көлемінің 
өсу жылдамдығына және канның серіппелі ыдыстан шығу жылдамдығына тең 
екендігін көрсетеді.
(9.8) 
Пуазе йл тендеуін негізге алып және (9.9) формуласын пайдаланыпжүй- 
енің перифериялык бөлігі үшін мынаны жазамыз:
р — р
(П.4)
мұндағы 
р
— серіппелі ыдыстағы кысым; 
рк
— көктамырдағы кысым, оны нөл- 
ге тен деп алуға болады, сонда (11.4) тендеуімен бірге мынаны аламыз:
Р
Q =
V
(11.5)
(11.2) және (11.5) тендеулерін (11.3) тендеуіне койсақ:
йр 
р
Q ~ k dt
немесе
Qdt — kdp

-гг dl-
(П.6)
(11.6) 
тендеуін интегралдаймыз. Интегралдың шегі жұмыс периодынын 
0-мен Г уакытымен дәл келеді (жүректің жиырылуының периоды). Бұл уакыт 
шегіне бірдей минималды /^диастолалык кысым дәл келеді:
7П 
РЯ
1
Ря
\ Q d t = k
jd /?+
ү - \ p d t .
(11-7)
О 
Ра
0
О
Шектері тең интеграл нөлге тең, сонда (11.7) тендеуінен алатынымыз:
Ұйқы артериясының уақыт бойынша тәуелділігі тәжірбиеден алынған қи- 
сығы (11.2-суретінде келтірілген) (тұтас сызык). Суретте тамыр соғысының 
периоды, систоланың және диастоланың ұзактығы, систолдык кысымнын 
максимал мәні көрсетілген.
(
1 1
.
8

тендеуінің сол жағы қанның көлеміне тең, яғни жүректің бір рет жиы- 
рылуы кезінде шығарылатын соккылык көлемінін шамасы.
Оны тәжірбиемен анықтауға болады. (11.8) тендеуінің оң жағы фигуранын 
ауданына тең, ол кисықпен уақыт өсінің шамасымен шектелген, оны да есеп- 
теуге болады. Осы көрсетілген интегралдың мәндерін пайдаланып (11.8) тең- 
деуінен шеткері аймактағы қан айналым жүйесінің гидравликалық кедергісін 
есептеуге болады.
Систола кезінде (жүректің жиырылуы) серпімді ыдыстың кеңеюі, ал сис- 
толадан кейін, диастола кезінде канның шеткі аймакка (периферияға) ағысы 
болады. Бұны (11.6) тендеуінен период үшін алатынымыз:


р 
dp

t
О = 
к dp + -гг
dr нем есе— = 

(11.9)
(I 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   111   112   113   114   115   116   117   118   ...   387




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет