Байдуллаева Қазақтіліне аударғандар Н. М. Алмабаева, Г. Е. Байдуллаева, К. Е. Раманқұлов Мәскеу и з д а т е л ь с к а я г р у п п а «гэотар-медиа» 1 9



Pdf көрінісі
бет166/387
Дата10.12.2023
өлшемі28,1 Mb.
#135579
1   ...   162   163   164   165   166   167   168   169   ...   387
 =
~4п

Тг
мүндагы sina = 1; 
r

const
ескере отырып, дөңгелек токтың центріндегі магнит 
өрісінін кернеулігі үшін мына өрнекті аламыз:
і

і
И~ ^ 1 *'~Тг
( І 6 - 3 8 )
Бұл тәуелділікті магнит өрісінің кернеуліктің өлшемін аныктау үшін кол- 
дануға болады 
ампердің метрге қатынасы
(А/м). Егер одан 1 А ток өткендегі 
диаметрі 1 м болатын дөңгелек токтын центріндегі кернеулік. Магнит өрісінін 
кернеулігін және ортаның магнит өтімділігін біле отырып, магнит индукция- 
сын табамыз:


16.17-сурет
Шексіз түзу тоғы бар өткізгіштің магнит өрісі. Қандай да бір абстракция 
ретінде шектелмеген тоғы бар түзу өткізгішті қарастырамыз (16.17, а-сурет). 
Idl
ток элементін бөлеміз және өткізгіштен 
Ь
қашыктықта 
А
нүктесіндегі 
7
радиус векторды жүргіземіз. 
dH
векторы окырманнан сурет жазықтығына пер­
пендикуляр бағытталған.
Суреттен 
А
нүктесінде әрбір тоқ элементіндегі магнит өрісінің элементар 
кернеулігі сызба жазыктығына перпендикуляр, сол себептен алдыңғы мысал- 
дағыдай (16.37) скаляр түрде жазуға болады:

r sina a/
Я = 4 ^

—~
(16.40)
00
Интегралданған өрнекті a бұрышы ғана айнымалы болатындай етіп түр- 
лендіреміз. 16.17-суреттен табамыз:
r
= £ /cosP және sina = cosp. 
(16.41)
16.17, 
б-суретте үлкен масштабта бүрыш көрсетілген, содан 
А
нүктесіндегі 
d/ векторы көрінеді. 
\CD\ — \CA
|dp шамамен бері 
\СА
| = г, онда
\CD\
= nip. 
ACDK
-
дан 
\CD\ =
d/ sina аламыз; сондықтан nip = d/sina осыдан d/ = nip/sina. Соңғы 
тендікке (16.41) коя отырып, мынаны аламыз:
Dl = bd
p/cos2p. 
(16.42)
(16.42) ескере отырып, (16.40) түрлендіреміз:

, + я/2
/ f cosPcos2PMP 
/
г
H * 4 ^ J
ft2cos2р 
\
COS|!d|1-
- я / 2
Интегралдау шектері ±я/2 бұрыштың шекті шамаларына сәйкес. Инте- 
гралдап, өткізгіштен 
b
аракашыктыкта алыс орналаскан кез келген нүктедегі 
шексіз түзу сызыкты тоғы бар өткізгіштін магнит өрісінің кернеулігі үшін 
өрнекті табамыз:


16.6. 
ТОЛЫҚ ТОҚТЫҢ ЗАҢЫ. 
СОЛЕНОИДТЫҢ МАГНИТ ӨРІСІНІҢ КЕРНЕУЛІГІ
Био—Савар—Лаплас заңымен катар магнит өрісінің 
кернеулігін анықтау үшін кейбір жағдайда толык токтың 
заңын оған қатысты қолдану орынды. Концентрлі шеңбер 
түріндегі өткізгішке перпендикуляр шексіз түзу сызыкты 
тоғы бар жазыктықта пайда болған магнит өрісінің кер- 
неулігінің сызыктарын жүргіземіз (16.18-сурет).
Кең түрде контур ретінде радиусы 
b, Н
сызыктары- 
ныңбірімен сәйкес келетін шенберді тандаймыз. Контур 
мен кернеулік сызығы формасы жағынан бірдей болған- 
дықтан:


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   162   163   164   165   166   167   168   169   ...   387




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет