| Қиыстыру дағдылары мен әрекеттерін тексеру. «Кон-струкциялық әрекет» және «конструкциялық ойлау» де-ген ұғым бар. «Конструкциялық ойлау»— есепті қиын-дықсыз ойында шығару. «Конструкциялық әрекет»— есептерді әрекет арқылы шығару.
Келесі әдістер қолданылады: әріптерден мағыналы сөздерді құрау, сөздерді қалып қойған әріптермен тол-тыру, суретті жеке бәліктерден кұрау (А. Н. Бернштейн ұсынған), суреттегі жетіспеген бөліктерді толтыру (Ра-вен ұсынған).
Адамның жеке басының ерекшеліктерін тексеру.
Жоғары нерв процестерінің күшіне, тепе-теңдігіне және жылжымалылығына (қозу мен тежелудің) қарай белі-ніп, арнайы лабораториялық тексерулерде анықталады.
Пациенттің ауырғанға дейінгі (преморбидті) жағ-дайын шамалап түсіну үшін дәрігер нерв жүйесінің ти-пологиялық қасиеттерімен байланысты жеке адамның кейбір қасиеттерімен (мінез, темперамент) танысады. Бұл туралы мәлімет «Жеке адам» деген тарауда жазыл-ған. Адамның жеке басының ерекшеліктерін бағыттал-ған психологиялық әңгімеден, жақын туысқандарымен сөйлесуден байқауға болады.
Жеке бастың ерекшеліктерін тексергенде әр түрлі авторлап ұсынған сұраулар қолданылады (Айзенк, Векс-лер, А. Е. Личко, Л. А. Булахова). Мысал ретінде адам-дарды мінез ерекшеліктері бойынша (Юнг ұсынған) экстраверт және интравертке бөледі. Біріншілер — көп-шіл, кайырымды, еркін, шат. өзіне сенімді, басшы болу-ға тырысады. Олардың достары кәп, оптимист, ақкеңіл, кейде ашушаң, ұстамсыз болады. Екіншілер — тыныш, салмақты, ақылды, сақ, бейбітшіл, өз әрекеттерін ойлап жасау, рационализм, өз тәртібін бақылау, кеп емес, бі-рақ тұрақты жолдастары бар, этикалық нормасы жоға-ры, оқуды жаксы көреді.
Достарыңызбен бөлісу: |
