ЕРТЕ ЖАСТАҒЫ БАЛАЛАРДА ДЕГИДРАТАЦИЯ АУЫРЛЫҒЫН БАҒАЛАУ

Сұйықтық 
жетіспеушілігі
сұйық
40-50% мл/кг
дейін, сұйық
60-90 мл/кг
артық, су тәріздес
100-110 мл/кг
Диарея мен құсуда сұйықтықпен қатар электролиттерде жойылады. Қан
сарысуындағы натрий деңгейіне сәйкес сусыздануды келесі түрлерге 
(148 кесте)
бөледі.
148 КЕСТЕ
ДЕГИДРАТАЦИЯ ТҮРЛЕРІНІҢ НЕГІЗГІ КӨРІНІСТЕРІ
Көрінісі
Д е г и д р а т а ц и я
Изотониялық
(изонатриемиялық)
Тұз жетіспейтін
(гипонатриемиялық)
Су жетіспейтін
(гипернатриемиялық)
Санасы 
Терісі:
Түсі
Температурасы
Тургоры
Кілегей 
қабаттары
Көз алмасы
Үлкен еңбегі
Пульс
Қан қысымы
Бұлшық ет
тонусы
Тарамыс 
рефлекстері
Сарысудағы 
Натрий, 
ммоль/л
Ұйқышыл, 
сомнолентті
Сұр
Төмендеген
Төмендеген
Құрғақ
Шүңірейген және 
жұмсақ
Төмен түскен
Жиіленген
Төмен
Ерекшеліксіз
Сол сияқты
130- 150
Кома немесе сопор, 
сомнолентті, кейде 
тоникалық құрысулар
Мрамор тәріздес
Төмендеген
Айқын төмендеген
Шамалы ылғалды
Шүңірейген және 
жұмсақ
Төмен түскен
Жиіленген, толықсу 
әлсіз
Айтарлықтай төмен
Күрт төмендеген
Гипорефлексия
130-ден
Қозу, кейде тоникалық-
клоникалық құрысулар
Әдеттегідей, қызғылт
Жоғарлаған
Жеткілікті
Айтарлықтай құрғақ
Шүңірейген, көлемі 
кішірейген
Тегістелген
Жиіленген, толуы мен 
кернеуі қалыпты
Қалыпты немесе жоғары
Арытқан
Рефлекстері жоғары
150-ден жоғары
Изонатриемиялық дегидратация
– 70% жағдайда ішек инфекциясында
кездеседі. Жасушадан тыс аймақтағы су мен натрий тепе-тең жойлады, қалған сұйықтық
изотониялық болады, жасушадан тыс сұйықтық мөлшері өзгермейді. 
Гипонатриемиялық дегидратация
диареялық суздану байқалатын науқастар-
дың 10%-да көп мөлшерде қайталап құсқанда байқалады. Бұл жасуша сыртындағы
сұйықтықты гипотониялыққа және осмостық жолмен жасуша сыртындығы сұйықтықтың
жасуша ішіне ығысып, жасуша ішілік сұйқтықтың ұлғаюына әкеледі. 
Гипернатриемиялық дегидратация
диареялық сусыздану байқалатын науқаста-
рдың 20%-да байқалады және судың, натрийге қарағанда, көп мөлшерде жойылу әсерінен
болады. Бұл нәжісінің көп болып, іші өтуі, қызба және ентігу байқалатын балаларда
болады. Дегидртацияның бұл түрінде жасуша сыртындағы сұйықтықтың осмолярлығы
арытады да, клетка ішіндегі сұйықтықтың жасуша сыртына ығысуына әкеледі де, жасуша
ішілік сусыздану байқалады. Ұзақ уақыт шөлдің болмауы және диурездің қалыпты болуы
тән. 
Метаболикалық ацидоз,
әдетте, дегидратацияның ағымын асқындырады, бірақ
тыныс алудың тереңдігі мен жиілігінің көбеюі оның компенсациялануына ықпал етеді. 
Диарея байқалатын науқастарда
алкалоз
, әдетте бүйрек түтікшелерінің функциясы
бұзылғанда, көп мөлшерде құсу немесе зәрмен хлоридтер көп жойылу салдарынан болады
854

Диагноз
 
келесілер нәтижесінде негізделеді: 
- 
ауру тарыхын дұрыс жинау;
- 
эпидемиялық мәліметтер;
- 
науқасты және оның нәжісін ұқыпты қарау;
- 
клникалық- лабораториялық зерттеулер
 (
копрограмма, қанның жалпы анализі
)
;
- 
бактериологиялық зерттеу (барлық жағдайларда нәжісін себу, 3 күннен артық қызба
байқалса – қанды себу);
-
серологиялық мәліметтер (ішек инфекциясы басталғаннан кейін екінші апта
басынан бастап).
Ажырату диагнозы
бірнеше аурулармен жүргізіледі. 
«Іш бүлігі»
 
клиникалық көрінісі байқалатын аурулар – 
аппендицит, инвагинация және
іш түйілуінің басқа түрлері, іш жарақаты, қысылып қалған жарықтар, перитониттер. Бұл
ауруларға диспепсияның клиникалық көрінісі болмай, іштің ұстама тәрізді ауруы,
жергілікті «іш пердесінің тітіркену» белгілерінің анықталуы тән болады. Кезкелген кұмян
туған жағдайда оташы маманның кеңесіне жүгіну керек. 
Дәрімен емделіп жатқан балаларда 
дәрілік генезді диспепсиялық синдром. 
Дәріні ала
бастаумен байланыс, дәрінің фармакокинетикалық және жағымсыз әсерлерінің көрінісін
білу көмектеседі.
Тағамдық алергияда байқалатын 
аллергиялық диареяға
, әдетте терідегі бөртпелердің
(бөртпе, есекжемнің, Квинке ісігінің) және аллергияның басқа көріністерінің (риниттер,
конъюктивиттер, обструктивті синдром және басқалар) қосарлануы байқалады. Диспепси-
яның басталуы жаңа тағам бастап берумен, бұрын осыған ұқсас реакцияның болуы тән
болады. 
Баланың, әдетте жалпы жағдайы айтарлықтай бұзылмайды, дене қызуы қалыпты,
интоксикация және токсикоз көріністері болмайды, қанда эозинофилия байқалады. 
Сонымен қатар, пилероспазммен, пилеростенозбен, адреногенитальды синдроммен
ажырату қажет 
(149 кесте).
149 КЕСТЕ

жүктеу/скачать 16,27 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: