«Балық шаруашылығы» кәсіби стандарты Жалпы ережелер

9 

 

күтіп ұстау бойынша 

жұмыстарды орындау 

3.

 

уылдырықты  инкубациялық  аппараттарға  салу,  балықтың 

барлық 

түрлерімен 

селекциялық-асылдандыру 

жұмыстарын 

жүргізу; 

4.

 

асыл тұқымды балықтарды бониттеу, түгендеу (өлшеу, әр түрлі 

тәсілдермен белгі салу); 

5.

 

жынысын  анықтау  және  жарақаттанған  және  ауру  балықтарды 

шығару,  гипофиз  дайындау,  гипофиз  суспензиясын  дайындау, 

инкубация процессін бақылау, ауру және өлген балапан құрттарды, 

уылдырықтарды іріктеу; 

6.

 

уылдырықты  ісіндіру,  емдеу-алдын  ала  өңдеу  процессін 

жүргізу, инкубациялық аппараттарына тиеу және түсіру, лотоктағы 

судың температурасын реттеу;  

7.

 

балықтың  барлық  түрлі  төлдерін  лотоктарда,  бассейндерде, 

бауларда, тоғандарда өсіру процесін жүргізу;  

8.

 

балықтарды аулау, ұстау, орнын ауыстыру, түрлері мен салмағы 

мен ұзындығы бойынша топтарға сұрыптау;  

9.

 

сеголеткаларды, аталық балықтардың барлық түрін есептеу; 

10.

 

балықтарды  жылу  су  шаруашылықтарының  баулары  мен 

бассейндерінде  өсіру  операцияларын  орындау  (жем  беру,  аулау, 

балықты соңғы рет аулау); 

11.

 

балық төлдерін асырау бойынша операциялар кешенін орындау. 

Білімі: 

1.

 

балықтарды селекциялау-асылдандыру жұмыстарына қойылатын 

талаптар; 

2.

 

тірі балықпен, уылдырықпен, балапан құрттармен жұмыс 

жүргізу әдістері;  

3.

 

балықтардың жыныс өнімдерін алу жұмыстарына қойылатын 

талаптар;  

4.

 

сүт пен уылдырықтың сапасына қойылатын талаптар; 

5.

 

балықтардың аталық және аналық үйірлерін ұстау, жинау 

қағидалары; 

6.

 

сеголеткаларды, аталық балықтардың барлық түрін соңғы аулау 

тәсілдері;  

7.

 

балықтарды бониттеу және түгендеу қағидалары; 

8.

 

балықтарды жылу су шаруашылықтарының баулары мен 

бассейндерінде өсіру биотехникасы;  

9.

 

еңбекті қорғау қағидалары мен нормалары («Еңбек қауіпсіздігі 

және еңбекті қорғау туралы» 2007 жылғы                             15 

мамырдағы №252-ІІІ ҚР Заңы). 

«БАЛЫҚ ӨСІРУШІ» КӘСІБІНІҢ КАРТОЧКАСЫ 

Кәсіптің коды 

6151 «Балық өсіруші» 

Кәсіптің атауы 

Балық өсіруші 

СБШ бойынша біліктілік 

деңгейі 

5. 

Техникалық  және  кәсіби  (немесе  орта  білімнен  кейінгі)    білім,  

практикалық    тәжірибе  немесе  жоғары  білім,  практикалық 

тәжірибесіз қосымша кәсіби білім беру бағдарламалары 

БТБА бойынша 

біліктілік деңгейі 

БТБА  бойынша  7-разряд  (50-шығарылым,  2-бөлім:  Қазақстан 

Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 

2012  жылғы  26  қазандағы  №  416бұйрығы.  Қазақстан 

Республикасы  Әділет  министрлігінің нормативтік  құқықтық 

10 

 

актілер тізілімінде 2012 жылғы 23 қарашадағы                     № 8102 

тіркелген) 

Еңбек функциялары 

Балықты  таңдау,  жіберу  және  күтіп  ұстау  операцияларын 

орындау. 

Еңбек функциясы 

 

Бекіре балық пен арқан 

балықтан басқа 

балықтарды аулау, 

ұстау, қайта қондыру 

және сұрыптау мен күтіп 

ұстау бойынша 

жұмыстарды орындау 

Біліктері мен дағдылары: 

1.

 

шоғай 

балықты 

таңдау, 

жіберу 

және 

күтіп 

ұстау 

операцияларын орындау; 

2.

 

гипофизарлық  препараттардың  мөлшерін  есептеу  және  балық 

шоғайларының  пісіп  жетілуін  ынталандыру,  оларға  инъекция 

салу,  шоғайлардың  пісіп  жетілу  мерзімін  есептеу  және  сәтін  , 

сүттің сапасын анықтау; 

3.

 

жыныс  өнімдерін  алу,  ұрықтандыру  және  уылдырықты 

шығару; 

4.

 

уылдырықтың  ұрықтандыру  пайызын  айқындау  және 

эмбриондардың  даму  процесін,  дамудың  негізгі  сатыларының 

(шығару,  экзогенді  қоректендіруге  көшу,  смолтификация) 

туындауын бақылау. 

Білімі: 

1.

 

Жыныс өнімдерін алу кезінде шоғай балықтармен жұмыс 

істеуге қойылатын талаптар;  

2.

 

тірі балықпен, уылдырықпен, жас балықтармен, балапан 

құрттармен жұмыс жүргізу тәсілдері;  

3.

 

балықтардың сүтінің сапасына қойылатын талаптар, оны сақтау 

талаптары;  

4.

 

эмбриондардың, 

балапан 

құрттардың, 

ұрықтардың, 

шабақтардың даму кезеңдерінен өтуіне әсер ететін факторлар; 

5.

 

қолданылатын  балық  өсіру  жабдықтары  мен  механизмдерінің 

құрылысы және оларды пайдалану қағидалары; 

6.

 

еңбекті қорғау қағидалары мен нормалары («Еңбек қауіпсіздігі 

және еңбекті қорғау туралы» 2007 жылғы 15 мамырдағы №252-ІІІ 

ҚР Заңы). 

Жеке құзыреттеріне 

қойылатын талаптар 

Өзара  құзыреттілік,  нәтижеге  бағдар  алу  және  тиімділік,  өзін  өзі 

реттеу 

СБШ шеңберінде басқа 

кәсіптермен байланысы 

 

«Балықшы» кәсіптері 

«Балық өсіруші техник» кәсіптері 

«БАЛЫҚ ӨСІРУШІ ТЕХНИК» карточкасы 

Кәсіптің коды 

3111 «Балық өсіруші техник» 

Кәсіптің атауы 

Санаты жоқ балық өсіруші техник 

СБШ бойынша 

біліктілік деңгейі 

4. 

Негізгі  орта  білім  базасында  техникалық  және  кәсіби  білімі  және 

практикалық жұмыс тәжірибесі болған жағдайда. 

Практикалық тәжірибесіз жоғарылатылған деңгейде (қосымша 

кәсіби даярлық немесе орта білімнен кейінгі білім) техникалық 

және кәсіби білімі болған жағдайда. 

11 

 

БА бойынша біліктілік 

деңгейі 

Жұмыс өтіліне талап қоймай тиісті мамандық (біліктілік) бойынша 

орта  техникалық  және  кәсіби  (арнайы  орта,  орта  кәсіби)  білім 

(Қазақстан  Республикасы  Еңбек  және  халықты  әлеуметтік  қорғау  

министрінің  2012  жылғы  21  мамырдағы  №  201-ө-м  бұйрығымен 

бекітілген  Басшылар,  мамандар  және  басқа  қызметшілер 

лауазымдарының 

біліктілік 

анықтамалығының 

174-тармағы. 

Қазақстан  Республикасы  Әділет  министрлігінің  Нормативтік 

құқықтық  актілер  тізілімінде  2012  жылғы  25  маусымда  №  7755 

тіркелген). 

Еңбек функциялары 

Балық  шаруашылығы  кәсіпорындарында  технологиялық  процесті 

бақылау. 

Еңбек функциясы 

 

Балық шаруашылығы 

кәсіпорындарында 

технологиялық 

процесті бақылау 

Біліктері мен дағдылары: 

1.

 

Балық  шаруашылығы  кәсіпорындарындағы  технологиялық 

процестің сәйкестігін бақылау. 

2.

 

Балық  өсіру  материалын,  тауарлық  балықты,  акваөсіру 

объектілерін  бағып  көбейту  мен  өсіруге  арналған  су  қоймаларын 

бақылау. 

3.

 

Селекциялық  және  асыл  тұқымдық  жұмыстың  жүргізілуін 

бақылау. 

4.

 

Балық шаруашылығына арналған су қоймаларының сыртқы орта 

факторларының жай-күйін бақылау. 

5.

 

Зерттелетін су қоймасының балық және жем қорының жай-күйін 

бағалау. 

6.

 

Тірі  жемді  (ақ  энхитрей,  калифорниялық  құрт,  дафния  магна, 

аремиясалина)  асырау  бойынша  жұмысты  ұйымдастыру  және 

басқару. 

7.

 

Тірі жемді азықтандыру рецептурасын, нормалары мен графигін 

есептеу. 

8.

 

Тірі жемнің өсуі мен биомассасын есептеу. 

9.

 

Олигохетниктегі 

тиімді 

температуралық 

режим 

мен 

ылғалдылықты қамтамасыз ету. 

10.

 

Топырақты  дайындау,  су  себу  және  қопсыту,  құрттарға 

арналған көңді (субстратты) дайындау. 

11.

 

Жем,  қосалқы  материалдарға  деген  қажеттіліктің  есептеулерін 

жүргізу  және  өтінім  беру,  өнімге  бақылаулар  жүргізу  мен 

биомассаны есепке алу журналын жүргізу. 

12.

 

Олигохет,  жем  және  материалдардың  қозғалысы  туралы  ай 

сайынғы және жылдық есептерді дайындау. 

13.

 

Террариумдардың,  дафний  бассейндерінің,  жабдық  пен  керек-

жарақтың уақытылы жөнделуін қамтамасыз ету. 

14.

 

Артемии  салин  жұмыртқаларын  тазалау  және  активтендіру 

бойынша  жұмыстарды  жүргізеді,  жұмыртқалардың  инкубациясы 

үшін тиімді талаптарды қамтамасыз етеді. 

15.

 

Балық  өсіру  кәсіпорындарында  еңбекті  қорғау  және  өрт 

қауіпсіздігін ұйымдастыру. 

16.

 

Ұйым басшысы бекіткен график бойынша жүзу құралдары мен 

өлшеу аспаптарына техникалық қызмет көрсету графигін сақтау. 

17.

 

кемелердің,  аулау  құралдарының,  балық  шаруашылығындағы 

негізгі  және  резервтік  жүйелердің  жұмысқа  қабілеттілігін  қарау 

12 

 

және тексеру. 

Білімі: 

1.

 

Балық қорының сақталуын қамтамасыз ететін, жануарлар әлемін 

қорғау  саласындағы  уәкілетті  орган  бектетін  табиғатты  қорғау 

қағидалары  («Жануарлар  дүниесін  қорғау,  өсімін  молайту  және 

пайдалану туралы» 2004 жылғы 09 шілдедегі №593-ІІ ҚР Заңы); 

2.

 

жұмыс тақырыбы бойынша анықтамалық материал; 

3.

 

балық  тұқымын  және  ірі  бас  балықты  күтіп  ұстау,  өсіру  және 

азықтандырудың технологиясы; 

4.

 

тірі азықты өсіруді ұйымдастыру және оның технологиясы; 

5.

 

гидробиология және паразитология негіздері; 

6.

 

арнайы  және  анықтамалық  әдебиетте,  жұмыс  бағдарламалары 

мен нұсқаулықтарында қолданылатын терминология; 

7.

 

бақылау-өлшеу аппаратурасының атауы мен қолданылу мақсаты 

және оны пайдалану қағидалары; 

8.

 

ақпаратты алу, өңдеу және таратудың техникалық құралдары; 

9.

 

қолданылатын 

жабдықтың 

техникалық 

сипаттамалары, 

конструкциялық  ерекшеліктері,  жұмыс  істеу  принциптері  мен 

пайдалану қағидалары; 

10.

 

 жабдықты қарау және ақауларын табу әдістері; 

11.

 

 су ортасының параметрлерін өлшеу әдістері мен құралдары; 

12.

 

 ішкі еңбек тәртібінің қолданыстағы қағидалары. 

«БАЛЫҚ ӨСІРУШІ ТЕХНИК» карточкасы 

Кәсіптің коды 

3111 «Балық өсіруші техник» 

Кәсіптің атауы 

2-санатты балық өсіруші техник 

СБШ бойынша 

біліктілік деңгейі 

4. 

Негізгі  орта  білім  базасында  техникалық  және  кәсіби  білімі  және 

практикалық жұмыс тәжірибесі болған жағдайда. 

Практикалық тәжірибесіз жоғарылатылған деңгейде (қосымша 

кәсіби даярлық немесе орта білімнен кейінгі білім) техникалық 

және кәсіби білімі болған жағдайда. 

БА бойынша біліктілік 

деңгейі 

Тиісті мамандық (біліктілік) бойынша орта техникалық және кәсіби 

(арнайы  орта,  орта  кәсіби)  білім  және  санаты  жоқ  техник 

лауазымында кемінде 2 жыл жұмыс өтілі (Қазақстан Республикасы 

Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау  министрінің 2012 жылғы 21 

мамырдағы № 201-ө-м бұйрығымен бекітілген Басшылар, мамандар 

және 

басқа 

қызметшілер 

лауазымдарының 

біліктілік 

анықтамалығының  174-тармағы.  Қазақстан  Республикасы  Әділет 

министрлігінің 

Нормативтік 

құқықтық 

актілер 

тізілімінде                        

2012 жылғы 25 маусымда № 7755 тіркелген). 

Еңбек функциялары 

Инкубациялық цех жабдығына қызмет көрсету 

Инкубациялық цех 

жабдығына қызмет 

көрсету 

Біліктері мен дағдылары: 

Өндірісті жұмыстарды ұйымдастыру. 

1.

 

балық өсіру жұмыстарын жоспарлау және ұйымдастыру кезінде 

ұтымды шешімдерді таңдау; 

2.

 

бастапқы материалды, статистикалық есептілік деректері мен 

басқа ақпаратты жинау, өңдеу және жинақтау; 

3.

 

 жүргізілетін жұмыстардың сипаттамасын, қажетті 

ерекшеліктерін, диаграммаларды, кестелерді, графиктерді және 

13 

 

басқа техникалық құжаттаманы жасау; 

4.

 

жоспарлық және есептік құжаттаманы ресімдеу; 

5.

 

техникалық қызмет көрсету және регламенттік жұмыстарды 

жүргізу бағдарламаларын, нұқсаулықтарын, графиктерін және 

басқа техникалық құжаттаманы әзірлеуге қатысу; 

6.

 

кемелердің, аулау құралдарының, балық шаруашылығындағы негізгі 

және резервтік жүйелердің жұмысқа қабілеттілігін қарау және тексеру.

 

Білімі: 

1.

 

Балық ресурстарының сақталуын қамтамасыз ететін, жануарлар 

әлемін  қорғау  саласындағы  уәкілетті  орган  бектетін  табиғатты 

қорғау  қағидалары  («Жануарлар  дүниесін  қорғау,  өсімін  молайту 

және  пайдалану  туралы»  2004  жылғы  09  шілдедегі  №593-ІІ  ҚР 

Заңы); 

2.

 

экономика негіздері; 

3.

 

жұмыс тақырыбы бойынша анықтамалық материал; 

4.

 

арнайы  және  анықтамалық  әдебиетте,  жұмыс  бағдарламалары 

мен нұсқаулықтарында қолданылатын терминология; 

5.

 

балық  тұқымын  және  ірі  бас  балықты  күтіп  ұстау,  өсіру  және 

азықтандырудың технологиясы; 

6.

 

бақылау-өлшеу аппаратурасының атауы мен қолданылу мақсаты 

және оны пайдалану қағидалары; 

7.

 

ақпаратты алу, өңдеу және таратудың техникалық құралдары; 

8.

 

қолданылатын 

жабдықтың 

техникалық 

сипаттамалары, 

конструкциялық  ерекшеліктері,  жұмыс  істеу  принциптері  мен 

пайдалану қағидалары; 

9.

 

 жабдықты қарау және ақауларын табу әдістері; 

10.

 

стандарттар  және  әзірленетін  техникалық  құжаттаманың 

техникалық талаптары, оны жасау тәртібі мен ресімдеу қағидалары; 

11.

 

су 

ортасының 

параметрлерін, 

жабдық 

жұмысының 

сипаттамалары  мен  режим  деректерін  өлшеу  әдістері  мен 

құралдары; 

12.

 

 биометриялық  өлшеулер,  бақылаулар  және  эксперименттер 

жүргізудің ретттілігі мен техникасы; 

13.

 

 жануарлар  дүниесінің  объектілерін  қорғау,  өсіру  және  ұтымды 

пайдалану бойынша нормативтік құқықтық актілер. 

«БАЛЫҚ ӨСІРУШІ ТЕХНИК» карточкасы 

Кәсіптің коды 

3111 «Балық өсіруші техник» 

Кәсіптің атауы 

1-санатты балық өсіруші техник 

СБШ бойынша 

біліктілік деңгейі 

5. 

Техникалық және кәсіби (немесе орта білімнен кейінгі) білім,  

практикалық  тәжірибе немесе жоғары білім, практикалық 

тәжірибесіз қосымша кәсіби білім беру бағдарламалары 

14 

 

БА бойынша біліктілік 

деңгейі 

Тиісті мамандық (біліктілік) бойынша орта техникалық және кәсіби 

(арнайы  орта,  орта  кәсіби)  білім  және  2-санатты  техник 

лауазымында кемінде 2 жыл жұмыс өтілі (Қазақстан Республикасы 

Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау  министрінің 2012 жылғы 21 

мамырдағы № 201-ө-м бұйрығымен бекітілген Басшылар, мамандар 

және 

басқа 

қызметшілер 

лауазымдарының 

біліктілік 

анықтамалығының  174-тармағы.  Қазақстан  Республикасы  Әділет 

министрлігінің 

Нормативтік 

құқықтық 

актілер 

тізілімінде                        

2012 жылғы 25 маусымда № 7755 тіркелген). 

Еңбек функциялары 

Ұжымның жұмысын жоспарлау және ұйымдастыру 

Инкубациялық цех 

жабдығына қызмет 

көрсету 

Біліктері мен дағдылары: 

Өндірістік жұмыстарды жоспарлау және ұйымдастыру. 

1.

 

Балық өсіру жұмыстарын жоспарлау және ұйымдастыру кезінде 

ұтымды шешімдерді таңдау; 

2.

 

шығарылатын өнімнің сапасын бақылауды жүзеге асыру; 

3.

 

өндірістік процестерді автоматтандыру және механикаландыру; 

4.

 

зерттелетін су қоймасының балық және жемдік қорының жай-

күйін бағалау; 

5.

 

балық  өсіру  кәсіпорындарында  еңбекті  қорғау  және  өрт 

қауіпсіздігін ұйымдастыру; 

6.

 

балық 

шаруашылығы 

кәсіпорындарының 

еркін 

нарық 

жағдайында  техникалық  және  технологиялық  құжаттамасын 

ресімдеу,  кәсіпорындардың  шаруашылық  қызметінің  техникалық-

экономикалық есептерін (бизнес-жоспар) орындау;  

7.

 

балық  аулау  және  балық  шаруашылығы  су  қоймаларын 

ластанудан  және  зақымдаудан  қорғау  талаптарын  енгізу  және 

орындалуын бақылау; 

8.

 

кемелердің,  аулау  құралдарының,  балық  шаруашылығындағы 

негізгі  және  резервтік  жүйелердің  жұмысқа  қабілеттілігін  қарау 

және тексеру; 

9.

 

аспаптар  мен  жабдықты  пайдалану  процесінде  ақаулықтарды 

анықтау; 

10.

 

белгіленген  ресурсы  аяқталған  және  шекті  күйге  жеткен  жүзу 

құралдарын,  керек-жарақты  және  зертханалық  жабдықты  жұмыс 

істеу  және  сақтау  мерзімі  аяқталғаннан  кейін  тізімнен  шығаруға 

дайындау; 

11.

 

жөндеуді  материалдық-техникалық  қамтамасыз  етуге,  балық 

шаруашылығы объектісінің үздіксіз жұмысын қамтамасыз ету үшін 

қажетті жаңа жабдыққа тізбе жасау және өтінім толтыру . 

Білімі: 

1.

 

Балық ресурстарының сақталуын қамтамасыз ететін, жануарлар 

әлемін  қорғау  саласындағы  уәкілетті  орган  бектетін  табиғатты 

қорғау  қағидалары  («Жануарлар  дүниесін  қорғау,  өсімін  молайту 

және  пайдалану  туралы»  2004  жылғы  09  шілдедегі  №593-ІІ  ҚР 

Заңы); 

2.

 

экономика және жоспарлау негіздері; 

3.

 

 жұмыс тақырыбы бойынша анықтамалық материал; 

4.

 

арнайы  және  анықтамалық  әдебиетте,  жұмыс  бағдарламалары 

мен нұсқаулықтарында қолданылатын терминология; 

15 

 

5.

 

балық  тұқымын  және  ірі  бас  балықты  күтіп  ұстау,  өсіру  және 

азықтандырудың негізгі әдістері; 

6.

 

бақылау-өлшеу аппаратурасының атауы мен қолданылу мақсаты 

және оны пайдалану қағидалары; 

7.

 

ақпаратты алу, өңдеу және таратудың техникалық құралдары; 

8.

 

қолданылатын 

жабдықтың 

техникалық 

сипаттамалары, 

конструкциялық  ерекшеліктері,  жұмыс  істеу  принциптері  мен 

пайдалану қағидалары; 

9.

 

 жабдықты қарау және ақауларын табу әдістері; 

10.

 

 стандарттар  және  әзірленетін  техникалық  құжаттаманың 

техникалық талаптары, оны жасау тәртібі мен ресімдеу қағидалары; 

11.

 

 су 

ортасының 

параметрлерін, 

жабдық 

жұмысының 

сипаттамалары  мен  режим  деректерін  өлшеу  әдістері  мен 

құралдары; 

12.

 

 биометриялық  өлшеулер,  бақылаулар  және  эксперименттер 

жүргізудің ретттілігі мен техникасы; 

13.

 

 жануарлар  дүниесінің  объектілерін  қорғау,  өсіру  және  ұтымды 

пайдалану бойынша нормативтік құқықтық актілер. 

Жеке құзыреттеріне 

қойылатын талаптар 

Өзара  құзыреттілік,  нәтижеге  бағдар  алу  және  тиімділік,  өзін  өзі 

реттеу 

СБШ шеңберінде басқа 

кәсіптермен байланысы 

150501 

150502 

«Балықшы» кәсіптері 

«Балық өсіруші» кәсіптері 

«БАЛЫҚ ӨСІРУШІ ГИДРОТЕХНИК» карточкасы 

Кәсіптің коды 

3111 «Балық өсіруші гидротехник» 

Кәсіптің атауы 

Санаты жоқ балық өсіруші гидротехник 

СБШ бойынша 

біліктілік деңгейі 

4. 

Негізгі  орта  білім  базасында  техникалық  және  кәсіби  білімі  және 

практикалық жұмыс тәжірибесі болған жағдайда. 

Практикалық тәжірибесіз жоғарылатылған деңгейде (қосымша 

кәсіби даярлық немесе орта білімнен кейінгі білім) техникалық 

және кәсіби білімі болған жағдайда. 

БА бойынша біліктілік 

деңгейі 

Жұмыс өтіліне талап қоймай тиісті мамандық (біліктілік) бойынша 

орта  техникалық  және  кәсіби  (арнайы  орта,  орта  кәсіби)  білім 

(Қазақстан  Республикасы  Еңбек  және  халықты  әлеуметтік  қорғау  

министрінің  2012  жылғы  21  мамырдағы  №  201-ө-м  бұйрығымен 

бекітілген  Басшылар,  мамандар  және  басқа  қызметшілер 

лауазымдарының 

біліктілік 

анықтамалығының 

174-тармағы. 

Қазақстан  Республикасы  Әділет  министрлігінің  Нормативтік 

құқықтық  актілер  тізілімінде  2012  жылғы  25  маусымда  №  7755 

тіркелген). 

Еңбек функциялары 

Балық шаруашылығы кәсіпорындарындағы ұйымдастыру жұмысы 

Еңбек функциясы 

 

Балық  шаруашылығы 

кәсіпорындарындағы 

ұйымдастыру жұмысы 

жүктеу/скачать 1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: