Л.Н. Гумилева атындағы Еуразия ұлттық университеті Пәннің оқу-әдістемелік кешені Басылым: жетінші ЕҰУ Ф 703-07-21. Пәннің оқу-әдістемелік кешені. Жетінші басылым
Әткенмен, табиғатты пайдалану экологиялық қатынастардың ішінде ең негізгісі,
табиғатты пайдалануға рұқсат – лицензия болып қала береді, ал жал қатынастары оның
қосымшасы және нақтыланған түрі.
Жал қатынастарында келісімдер насаны – табиғат ресурстары: жер, су, орман,
жер қойнауының байлықтары, биологиялық, рекреациялық ресурстар және т.б. және
оларды пайдалану сипаты болып табылады.
Табиғатты пайдалану саласында нарықтық қатынастарды жетілдіру көптеген
экологиялық қызметтерді туғызып келеді. Экологиялық қызметке: экологиялық
қауіпсіздендіру, қамсыздандыру, сақтандыру, экологиялық - құқықтық қамтамасыз ету,
экологиялық қорлар әрекеті, оқыту – кеңес жұмыстары, экологиялық нормалар, оқу –
ағарту, табиғи ортаның сапасын бағалау және т. б. Осындай қызметтерге тапсырма беруші
мемлекеттік экологиялық басқару органдардың және мемлекеттік, қоғамдық, жке,
халықаралық табиғат пайдаланушылар қызметін тұтынушылардың болуы бір жағынан.
Екінші жағы – экологиялық қызметті орындаушылар – мекмелер, ұйымдар және жеке
азаматтар болуы мүмкін.
Маркетингпен жиынтық саясатты жоспарлау мен жобалау, қызметтерді бөлу,
өткізу мен ұсыну секілді нарықты экономикалық талдау тығыз байланысты.
Маркетинг – бәсеке жағдайларында фирманың қызметінің бүкіл стратегиясы мен
тактикасын анықтайтын қазіргі заманғы бизнестік философиясы. Ол фирманың өнімін
өткізуден оған ұзақ мерзімді максималды пайданы қамтамасыз ететін мақсатқа сай
өндірістік-өткізушілік қызметті тұтынушыға бағдарлауды ұсынады.
Мықты жоғары ұйымдастырылған өндірісі бар қазіргі заманғы дамыған елдер
өзінің экономикасының басқаруын мемлекеттің реттеуші ролі басым болатындай етіп
құрайды.