«Ресурстар және қалдықтар» 3-тапсырма

 
155 
• Танымдық деңгей:орташа 
• Ғылыми білім түрі : мазмұндық  
• Жауап формасы: бірнеше дұрыс жауапты тапсырма    
Қатты  тұрмыстық  қалдықтарды  өңдеудің  әр  түрлі  әдістері  бар. 
Олардың кейбіреулері кестеде көрсетілген: 
ТЕРМИЯЛЫҚ  
өңдеу 
Қалдықтарды 
сұрыптау 
 
Биологические 
методы 
өртеу 
• 
ұсақтау 
және 
құрылыста қолдану 
• 
екіншіреттік 
шикізатқа 
айналдыру 
• 
құнды 
компоненттерін 
бөліп алу 
• 
компост 
алу 
(тыңайтқыш) 
• биоотын өндірісі 
 
Тапсырма:  Қалдықтарды  қайта  өңдеудің  қандай  әдістері  келесі 
қалдық түрлеріне сәйкес келеді? 
Қалдықтардың  әр  түрі  үшін  кестеге  қайта  өңдеудің  жоғарыда 
аталған әдістерінің бірін енгізіңіз (өртеу, ұсақтау және т.б.). 
 
Қалдықтардың түрлері 
Өңдеу әдістері 
1. Тұрмыстық техника 
 
2. Тамақ қалдықтары 
 
3. Автокөлік дөңгелектері 
 
4. Қағаз қалдықтары 
 
5. Батареялар 
 
6. Пластикалық пакеттер 
 
 
 
Бағалау  
Балл 
Бағалау критерииі 
2 
Қалдықтардың түрлері 
Өңдеу әдістері 
1. Тұрмыстық техника 
құнды компоненттерін 
бөліп алу 
2. Тамақ қалдықтары 
компост 
алу 
(тыңайтқыш) 

 
156 
немесе 
 
биоотын 
өндірісі 
3. 
Автокөлік 
дөңгелектері 
ұсақтау 
және 
құрылыста қолдану 
4. Қағаз қалдықтары 
екіншіреттік 
шикізатқа айналдыру 
5. Батареялар 
құнды компоненттерін 
бөліп алу 
6. 
Пластикалық 
пакеттер 
екіншіреттік 
шикізатқа айналдыру 
 
1 
5 қалдық түрін өңдеуді дұрыс көрсетсе 
0 
Басқа жауап 
 
«Ресурстар және қалдықтар» 4-тапсырма. 
Тапсырма сипаттамасы: 
• Ғылыми білім саласы: физикалық жүйелер 
• Кұзіреттілік : құбылыстарды ғылыми тұрғыда түсіндіру 
• Мәнмәтін/ контекст/: жергілікті, қоршаған орта 
• Танымдық деңгей:жоғары 
• Ғылыми білім түрі : мазмұндық  
• Жауап формасы: бірнеше дұрыс жауапты тапсырма    
•  Формат  ответа:  Толық  жауап  беретін  ашық  тапсырма  (мәтін, 
сурет немесе  сурет және мәтін) 
Австрия астанасы Венаның орталығында қоқыс өртеу зауыты бар 
(суретті қараңыз). Мұнда жану өнімдерін жинау және тазарту үшін 
жоғары тиімді технологиялар қолданылады, сондықтан қоршаған 
ортаның  ластануы  болмайды.  Алайда  көптеген  басқа  жерлерде 
қоқыстарды  жағу  кезінде  атмосфералық  ауаны  ластайтын  және 
қышқылдық  жауын-шашынның  пайда  болуына  және  көптеген 
материалдардың бұзылуына себеп болатын газдар шығарылады. 

 
157 
 
Тапсырма:  Қоқысты  жағу  өнімдері-СО2,  SO2,  NO2  сияқты 
қалдықтарды    бейтараптау  үшін  қандай  бейорганикалық 
заттарды қолдануға болады? 
Бейтараптауға  қолданатын  заттардың  кластарын  көрсетіп, 
жауабыңызды сәйкес реакция теңдеулерімен дәлелдеңіз.  
Жауабыңызды жазыңыз.  
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
_______________________________________________________ 
Бағалау  
Балл 
Бағалау критерииі 
2 
СО2,  SО2,  NО2  –  қышқылдық  оксидтер.  Оларды 
бейтараптау  үшін  сілтілер  мен  негіздік  оксидтер 
қолданылады.   
Және реакция теңдеуі: 
СО2 + СаО = СаСО3 
SО2 + NaOH = Na2SО3. 
1 
Жауапта тек заттардың кластары көрсетілген: сілтілер 
(негіздер) және/немесе негіздік оксидтер  
0 
Басқа жауаптар. 
 
 
«Ресурстар және қалдықтар» 5-тапсырма. 
Тапсырма сипаттамасы: 
• Ғылыми білім саласы: физикалық жүйелер 
• Кұзіреттілік : Жаратылыстану –ғылыми әдістерді қолдану   
• Мәнмәтін/ контекст/:жеке, қоршаған орта 
• Танымдық деңгей:орташа 
• Ғылыми білім түрі : мазмұндық  

 
158 
• Жауап формасы:  
Толық жауап беретін ашық тапсырма (мәтін, сурет немесе  сурет 
және мәтін) 
Экологиялық    жоба  дайындағанда  студенттер  тобы 
эксперимент жүргізді. 
Тәжірибенің барысы: 
Зерттеу нысандары:  
A) қағаз пакет 
B) полиэтилен пакет 
C) целлофан пакет 
D) биологиялық ыдырайтын пластик пакет. 
 
Қыркүйек айында барлық пакеттер 30 см тереңдікте жерге көмілді. 
2 айдан кейін заттар алынып, зерттеліп, суретке түсірілді. 
 
Тапсырма:  Студенттер  өткізген  эксперименттің  мақсаты  не 
болды? 
Жауабыңызды жазыңыз.  
________________________________________________________
________________________________________________________ 
Бағалау  
Балл 
Бағалау критерииі 
1 
Эксперименттің  мақсаты  –  қай  материалдың 
топырақта тез ыдырайтынын анықтау немесе 
Пакеттердің  қандай  материалдан  жасалғанына  сай 
топырақта ыдырауына уақыттың әсері  
0 
Басқа жауаптар. 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
159 
Қорытынды. 
 
 
Қазіргі  уақытта  негізгі  мектеп  түлегінің  дайындығы  қандай 
болуы керек деген көзқарас өзгеруде. Пәндік білімді, дағдыларды 
қалыптастырумен  қатар,  мұғалім  оқушыны  өз  білімін  күнделікті 
өмірде  қолдануға  үйретуі  керек,  нақты  өмірде  ғылыми  әдістерді 
қолдана  отырып  шешуге  болатын  мәселелерді  бөліп  көрсетуі 
керек.  Оқушыларды  қоршаған  әлемді  түсінуге  және  тиісті 
шешімдер  қабылдауға  қажетті  қорытынды  жасауға  үйрету. 
Жоғарыда  аталған  барлық  дағдыларға  ие  бола  отырып,  түлек 
ересек өмірде сәтті бола алады, мақсаттарына қол жеткізе алады.  
 
Қазіргі мектепте жұмыс істейтін әр мұғалім өз оқушыларына 
мұны үйретуі керек. 
 
Біздің  жұмысымыздың  мақсаты-оқушылардың  күнделікті 
өмірде жетістікке жетуіне ықпал ететін дағдыларды дамыту. 
 
Факультатив  курсынан  күтілетін  нәтиже  жоспарға  сәйкес 
жасалған  тапсырмалар  тізімі  білім  сапасын  жақсартуға,  мектеп 
оқушыларына  қоршаған 
өмірдің 
әртүрлі  аспектілерімен 
байланысты нақты проблемалық жағдайларды шешу үшін білімді 
қолдана білуге бағытталған білім беруге ықпал етеді. 
 
Қойылған  мақсатты  шешу  үшін    халықаралық  зерттеу 
шеңберінде 
оқушылардың 
жаратылыстану-ғылыми 
сауаттылығының  деңгейіне  талдау  жасадық.  Курс  бойынша 
оқушылардың  оқу  жағдайлары  шеңберінен  шығу  қабілетін 
қалыптастыруға  бағытталған,  яғни  жалпы  білім  беру  дағдылары 
мен 
құзіретттіліктерін 
дамытуға 
ықпал 
ететін, 
демек 
оқушылардың  жаратылыстану  сауаттылығын  қалыптастыратын 
тапсырмалардың мазмұнын әзірледік. 
Біздің жұмысымыздың тапсырмалары: 
- Оқу материалы білімін қалыптастыруға; 
- Зерттелетін материалдың түсінігін қалыптастыруға; 
- Дағдыларды қалыптастыруға; 
- Дүниетанымды дамытуға бағытталған. 
  
Біздің  оқушыларымыз  тек  академиялық  білім  мен 
дағдыларды  ғана  меңгеріп  қоймай,  оларды  күнделікті  өмірде  де 
пайдалана алады. 
 
 
       
  

 
160 
Әдебиеттер тізімі: 
 
1. 
http://skiv.instrao.ru
 
2. 
Каспаржак А.Г., Митрофанов К.Г., Поливанова К.Н. и др. 
Новые требования к содержанию и методике обучения в 
российской 
школе 
в 
контексте 
результатов 
международного 
исследования 
PISA-2000. 
М.: 
Университетская книга, 2005.-С.-66-67 
3. 
Малинецкий,  Г.  Г.  Образование  на  постсоветском 
пространстве  в  зеркале  исследований  PISA  /Г. 
Г.Малинецкий,  С.  Н.  Сиренко  //  Вестник  Московского 
университета.Серия  20.  Педагогическое  образование  – 
2020. – № 1. – С. 35–69. 
4. 
PISA  2018  Results  (Volume  1):  What  Students  Know  and 

жүктеу/скачать 8,73 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: