Дағдыландыру. Етістіктің түбірлерін һәм келер шақ
түрлерін алып, «-уыл» (-уіл) һәм «-ман» (-мен) жұрнақтарды
жалғату.
ҮСТЕУ
Үстеу дейміз – сын есім, сан есім, есімдік, етістік сөздерді
толықтыру, күшейту үшін айтылатын сөздерді. Мәселен: «тым
жақсы», «он есе», «тап өзі», «әрең келдім» уа ғайри сондай.
«Қалай?» – «тым жақсы», «қанша?» – «он есе», «қайсысы?»
– «тап өзі», «қайттің?» – «әрең келдім».
Қазақ тілінде түпкі үстеу сөздер тіпті аз. Көбінесе, үстеу
мағынасында басқа есімдерден, есімдіктен, етістіктен шыққан
сөздер жүреді. Әуелі түпкі үстеу сөздерді алып қарайық:
Сан есім һәм есімді күшейтуші үстеулерді жай үстеу
194
дейміз, олар мынау: әбден, тым, тіпті, хас, сірә, есе, тaп, нақ,
нағыз, әрең, дәл, дөп, дейім, әрі, бері, әбден, бұрын, енді, мана,
әні, міне, ең, ылғи, таман, сайын, әлі, жария, жорта, дік.
Дағдыландыру. Осы үстеулерге жалғас айтарлық сан есім,
сын есім, есімдік, етістік сөздер тапқызып, айтқызу.
Үстеу бес түрлі: 1) Нықтаулық. 2) Сынаулық. 3) Өлшеулік.
4) Мезгілдік. 5) Мекендік.
1. НЫҚТАУЛЫҚ ҮСТЕУ
Достарыңызбен бөлісу: |
